آمیزه‌سازی

در زبان‌شناسی، ساختن یک واژه با ترکیب بخش‌هایی از دیگر واژه‌ها را آمیزه‌سازی می‌گویند.

نمونه‌ها در فارسی:

سکبا: سرکه+با
سکنجبین: سرکه+انگبین
سکاهن: سرکه+آهن
رزمایش: واژهٔ رزمایش از هم‌آمیزی دو واژهٔ رزم + آزمایش پدید آمده. این واژه از مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
پرگار: پَرهون (دایره) + نگار
کَلاپیسه: (مرکب از «کلاغ» و «پیسه») به‌معنی کلاغ سیاه و سپید. مولوی سروده‌است:

گفت تا چشمش کلاپیسه شدن/ کور گشته‌ست این دو چشم کورِ من

ز دنیا زیانت ز دین سود کردی/ اگر خوارگیری به دین سوزیان را

وَرزاو: (مرکب از «ورز» به‌معنای کشاورزی، صورتِ دیگری از «برز» که در «برزگر» می‌بینیم، و «گاو») گاو نر، گاوی که برای شخم‌زدن و شیارکردن زمین‌های کشاورزی به‌کار می‌رود.
بوک: (ترکیبی از «بُوَد» و «که») باشد که، امید که، شاید که، و نیز اگر. از مثنوی مولوی:

ای بسا کس مرده در بوک و مگر/ که اگر این کردمی یا آن دگر

منابع

جمشیدی، رستم، سنتِ دیرینه‌یِ واژه‌پردازیِ پارسی، ۱۴ دی ۱۳۸۷. وب‌گاه زبان فارسی، بازدید: مارس ۲۰۰۹.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.