ابوالحسن پیرنیا

ابوالحسن پیرنیا، (۱۲۴۸خ نایین – ۱۳۱۸خ شیراز) ملقب به معاضدالسلطنه از مشاهیر رجال سیاسی ایران و وکیل و وزیر دورهٔ قاجار و پهلوی بود.

ابوالحسن پیرنیا
وزیر عدلیه ایران
مشغول به کار
۱۳۰۲  ۱۳۰۳
پادشاهاحمدشاه قاجار
نخست‌وزیررضا خان سردار سپه
پس ازابراهیم حکیم‌الملک
پیش ازادیب‌السلطنه سمیعی
وزیر پست و تلگراف
مشغول به کار
۱۹ امرداد ۱۲۹۰  ۱۲۹۲
نماینده مجلس شورای ملی
حوزه انتخاباتینائین (دوره‌های پنجم، هشتم و نهم)
حوزه انتخاباتیرشت (دوره دوم)
حوزه انتخاباتیتهران (دوره اول)
اطلاعات شخصی
زاده۱۲۴۸
نائین، ایران
درگذشته۱۳۱۸
شیراز، ایران
ملیت ایرانی
دیناسلام شیعه دوازده امامی

زندگی

پس از فرا گرفتن خواندن و نوشتن در زادگاهش نائین به تهران رفت و با کمک میرزا نصرالله‌خان مشیرالدولهٔ پیرنیا به خدمت وزارت امور خارجه درآمد و پس از مشاغل مختلف به سرکنسولی ایران در بادکوبه رسید.

با به راه افتادن مشروطه‌خواهی با این جنبش همراه شد و پس از روی کار آمدن نظام مشروطه با بهره‌گیری از نفوذ و اقتدار پدر همسرش میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله به نمایندگی تهران در دورهٔ اول مجلس شورای ملی انتخاب شد.[1] پس از آنکه کلنل لیاخوف به دستور محمدعلی‌شاه قاجار مجلس را به توپ بست و با برقراری استبداد صغیر به اروپا رفت و به تبلیغ علیه محمدعلی‌شاه پرداخت.

میرزا ابوالحسن معاضدالسلطنه پس از خلع محمدعلی‌شاه از سلطنت و پیروزی مشروطه‌خواهان به ایران برگشت و به عنوان نمایندهٔ گیلان در سال ۱۲۸۸ خورشیدی وارد مجلس شد. [2] پیش از به پایان رسیدن دوره نمایندگی اش، در نوزدهم امرداد ۱۲۹۰ صمصام‌السلطنهٔ بختیاری او را به جای محمدحسین دبیرالملک که برای معالجه به اروپا رفته بود به عنوان وزیر پست و تلگراف به مجلس معرفی کرد.

وی پس از سقوط این کابینه حاکم یزد شد و چند سالی را با این سمت در آن سامان گذراند. در سال ۱۳۰۲ که رضاخان سردارسپه (رضاشاه پهلوی بعدی) به نخست‌وزیری رسید، در کابینهٔ وی شرکت کرد و وزارت عدلیه را پذیرفت. در دومین کابینهٔ رضاخان هم که در ۲۶ فروردین ۱۳۰۳ به مجلس معرفی شد، همین مقام را حفظ کرد. در زمستان همین سال و همزمان با وزارت، در انتخابات دورهٔ پنجم مجلس شرکت کرد و از نایین انتخاب شد اما با گشایش مجلس همچنان در مقام وزارت باقی ماند و با به تأخیر انداختن طرح اعتبارنامه‌اش، کرسی خود را در مجلس حفظ کرد. پس از کشته شدن کنسول امریکا در اواخر تیر ۱۳۰۳ در تهران که رضا‌خان در پایتخت حکومت نظامی برقرار و دستورهای حبس روزنامه نگاران و توقیف مطبوعات را بدون حکم دادگاه و دخالت عدلیه صادر کرد، معاضدالسلطنه از دولت کنار کشید و به مجلس رفت. سال بعد رضاخان او را والی کرمان و بلوچستان کرد که یک سال در آنجا ماند.

در دوران سلطنت رضاشاه پهلوی در سال ۱۳۰۹ در انتخابات دوره هشتم مجلس شورای ملی بار دیگر به نمایندگی انتخاب شد و کرسی خود را در دوره بعد نیز حفظ کرد. پس از پایان دوره نمایندگی‌اش در سال ۱۳۱۴ والی کرمان و دو سال بعد ولی فارس شد (۱۳۱۶) و در همین سمت بود که بر اثر ایست قلبی درگذشت. در آن زمان شایع شد که او را به امر شاه کشته‌اند. اما واقعیت این است که به سبب سکتهٔ قلبی مرد.

ابوالحسن پیرنیا با دختر میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله ازدواج کرده بود و دو پسر و چهار دختر داشت. حسین نواب وزیر امور خارجه و شخصیت سیاسی دوران محمدرضا پهلوی داماد ابوالحسن پیرنیا بود.

منابع

  • شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، باقر عاقلی، ج ۱
  • شرح حال رجال ایران، مهدی بامداد
  • رجال مشروطه، ابوالحسن علوی
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.