انستیتوی فرانسوی روابط بین‌المللی
انستیتوی فرانسوی روابط بین‌المللی (به فرانسوی: Institut français des relations internationales)، که با نام ایفری (IFRI) نیز شناخته می‌شود، مرکز اصلی تبادل نظر و تحقیقات مستقل درباب تجزیه و تحلیل مسائل بین‌المللی در فرانسه است.
ایفری در سال ۲۰۱۱ برای چهارمین سال متوالی به عنوان تنها انستیتوی تحقیقاتی فرانسه در میان پنجاه باشگاه تبادل نظر think tanks دیگر که هریک دررأس بانفوذترین نشریّات جهان (البته بجز آمریکای شمالی) قراردارند شناخته شد. این انستیتو مطابق آخرین طبقه‌بندی سازمانِ موسوم به Global Go-to think tanks سومین مقام را در اروپا بدست آورده است. قابل ذکر است که سازمان مزبور به دانشگاه پنسیلوانیا تعلّق دارد که خود شامل ۶۴۸۰ انستیتوی مختلف واقع در ۱۶۹ کشور متفاوت است.
ایفری با الهام از مدل‌های انگلیسی-آمریکایی شکل گرفته و اولین باشگاه فرانسوی تبادل افکار (لابراتوار عقاید) را از زمان تأسیس خود در ۱۹۷۹ توسط تیری دُ مونبریال تشکیل می‌دهد. کار اصلی این انستیتو، که از بزرگترین باشگاه‌های تبادل افکار بین‌المللی است، به‌خصوص گردهمائی فعّالان و تحلیلگران مسائل بین‌المللی و ایجاد محیطی آزاد برای تأمل و تعمّق در مهم‌ترین معضلات عصر حاضر می‌باشد.
لذا می‌توان وظایف آن را به صورت زیر برشمرد:
- توسعة تحقیقات عملی درزمینه سیاست‌های بخش دولتی در سطح بین‌المللی؛
- تشویق و تسهیل در تبادل افکار و مناسبات متقابل و سازنده درمیان محققین، دست‌اندرکاران سیاسی و رهبران افکار عمومی.
ایفری تحت سرپرستی هیچ‌یک از دوایر دولتی نیست و به‌هیچ حزب سیاسی تعلّق ندارد. این انستیتو همواره توجّهی خاص به استقلال سیاسی و فکری خود داشته برآن بودهاست که به تکثیر و تعدّد منابع مالی عمومی خود همّت گمارد. با بودجه‌ای بالغ بر ۶٫۵ میلیون یورو که هفتاد درصد آن را بخش خصوصی تأمین می‌کند توانسته‌است که همچنان علی‌رغم محدودیّت‌های ناشی از بحران اقتصادی جهان به استقلال و مأموریّت اصلی خود وفادار باقی بماند.
انستیتو ایفری دارای شصت کارمند دائمی است که سی تن آن‌ها را پژوهشگران فرانسوی و غیر فرانسوی تشکیل می‌دهند. محقّقین مذکور از افق‌های مختلف سیاسی گردهم آمده‌اند. بیش از نیمی از این کارمندان کمتراز چهل سال دارند. ابعاد تحقیقاتی انستیتو براساس مناطق جغرافیائی شکل‌گرفته، مناطقی که واجد محوری افقی نیز میان یکدیگر بوده به صورت جمعی و متقاطع به مسائلی چون امنیّت و معضلات استراتژیک، سوخت و انرژی، امور فضایی، اقتصاد بین‌المللی، مهاجرت و امور مربوط به بهداشت و محیط زیست می‌پردازند.
ایفری علاوه بر فعالیّتهای تحقیقاتی خود هرساله سخنرانان معروف جهان را نیز گردهم می‌آورد تا در محیطی غیررسمی به ارائه تجزیه و تحلیل‌های پرارزش خود در مورد مسائل بین‌المللی بپردازند؛ لذا هرسال حدود چهل سخنران را در پاریس گردهم میاورد. این رقم در سال ۲۰۱۱ بالغ بر ۴۲ سخنران بود. بیش از ده هزار نفر در این مجالس شرکت می‌کنند. از سخنرانان و مدعوین سال‌های اخیر می‌توان از شخصیّتهای زیر نام برد: نیکُلا سارکوزی، دمیتری مِدوِدِک، هو جینتائو، جلال طالبانی، حمید کارزایی، ولادیمیر پوتین، میخائیل ساکاچویلی، عبدولای واده، واتسلاف کلاوس، پرویز مُشرّف، عبدالله گول، ویکتور بوریس تَدیک، ویکتور ایانوکویچ، پُل کَگَمه، هرمن وَن رومپوی، مَنوئِل برَّزو، اَندِرس راسموسِن…
تاریخچه
در سال ۱۹۷۳ تیری دُ مُونبریال Thierry de Montbrial از طرف میشل ژُبِر وزیر امور خارجه فرانسه مأموریّت یافت تا مرکز تجزیه و تحلیلات و پیشبینی‌های سیاسی (Centre d’analyses et de prévisions, CAP) را در وزارت خارجه جهت بررسی و مطالعه سیستم روابط بین‌المللی تأسیس کند. در محدوده چنین ضوابطی بود که بالاخره تیری مونبریال توانست آرزوی دیرینه خود را درایجاد مرکزی تحقیقاتی و مستقل جامه عمل بخشد؛ لذا در ۱۹۷۹ با پشتیبانی و حمایت رِمون بار نخست‌وزیر وقت، لوئی دو گونیو وزیر خارجه و جانشینش ژان فرانسوا-پونسه به تأسیس انستیتوی فرانسوی روابط بین‌المللی همت گماشت. مارک ژیلبِر که قبلاً سمت تولیدکننده را در رادیو تلویزیون فرانسه (ORTF) بعهده داشت مقام دبیرکلّ را در انستیتو احراز کرد. ایفری در واقع برمبنای سازمانی بنام مطالعات سیاست خارجی (CEPE) بنیان نهاده شد. این سازمان خود در سال ۱۹۳۵ توسط دانشگاه‌های فرانسه و بنیاد کارنگی Carnegie جهت صلح بین‌المللی بنیان‌گذاری شده بود. در حال حاضر انستیتو ایفری با حدود هشتاد شرکت متفاوت همکاری داشته و دارای تقریباً چهارصد عضو فعّال (اعم از حقیقی و حقوقی) است. دُمینیک موئیری سمت مشاور ویژه آن را بعهده دارد. ایفری دفتر ویژه‌ای نیز در بروکسل دارد که در مارس ۲۰۰۵ افتتاح گردیده‌است.
شبکه‌ها و انشعابات آن در کشورهای خارجی
انستیتو ایفری همواره با سازمان‌های مشابه خود در سطح بین‌المللی دررابطه بوده با آن‌ها در حال همکاریست. دراینجا به ذکر تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم: سازمان همکاری‌های راند (RAND Corporation)، مؤسسة بروکینگز Brookings Institution، سازمان مشاوره درباب روابط خارجی و مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک (CSIS)، بنیاد کارنگی Carnegie برای صلح بین‌المللی، انستیتوی ژاپنی امور بین‌المللی (JIIA)، انستیتوی دولتی مناسبات بین‌المللی مسکو (MGIMO)، بنیاد فرانسوی-کُرهای، سازمان روابط خارجی آلمان (DGAP)...
ایفری در پی ایجاد انستیتویی اروپائی است که پایگاهی فرانسوی داشته باشد. بُعد اروپائی آن هدف اصلی را در فعالیّتهایش تشکیل می‌دهد؛ لذا دارای دفتری در بروکسل می‌باشد که در مارس ۲۰۰۵ افتتاح گردیده‌است. این دفتر واسطه‌ای میان پاریس و پایتخت بلژیک می‌باشد. وظیفه اصلی آن غنا بخشیدن به مناظرات و تبادلات فکری در اروپاست. دفتر ایفری در بروکسل هرساله حدود سی نشست و کنفرانس برپا می‌کند. موضوعات مورد بررسی این جلسات در سال ۲۰۱۱ از این قرار بود: نحوه حاکمیّت اقتصادی اروپا، سیاست اروپا در مورد کشورهای مجاور، ناتو و روسیه در رابطه با افغانستان، مهاجران غیرقانونی دراروپا، سیاست‌های اروپا درباب انرژی و محیط زیست، امنیّت فضائی دراروپا، امنیّت در آفریقای سیاه.
مأموریّت‌ها
تحقیقات انستیتو ایفری در جهت روشن ساختن و پیش‌بینی مهم‌ترین وقایع بین‌المللی است. این تحقیقات قبل از همه متوجه تصمیم‌گیران سیاسی و اقتصادی، اعضای آکادمی‌های مختلف، رهبران افکارعمومی و نمایندگان جامعة مدنی است. برای بررسی این‌گونه مسائل است که تحقیقات انستیتو با توجه به مناطق مختلف (اروپا، آسیا، آفریقا، خاورمیانه، مغرب، ترکیه، ایالات متحده آمریکا، روسیه، روابط فرانسه و آلمان…) تقسیم و تنظیم شدهاست. در عین حال بررسی مسائل حاصل از تقاطع سیاسی و اقتصادی این مناطق نیز ازجمله فعالیّتهای اصلی ایفری می‌باشد. این مناطق هریک مرکز تحقیقاتی خاصی را تشکیل می‌دهند. از آن جمله است تحقیقاتی در مورد جهانی شدن مسائل و اقتصاد جهانی، امور استراتژیک و امنیّت منطقهای، مهاجران و مسائل مربوط به هویّت ملّی، مقتضیّات هر منطقه دررابطه به مسئله سوخت و انرژی، اقلیم و آب و هوا... مراکز تحقیقاتی مذکور نتیجه فعالیّتهای خود را در سایت ایفری منتشر می‌کنند.
در حال حاضر ایفری سی محقق فرانسوی و خارجی را به‌طور دائم در استخدام دارد. این پژوهشگران در پانزده واحد تحقیقاتی متفاوت مسائل منطقهای و مناسبات مناطق مختلف سیاسی را با یکدیگر مورد مطالعه قرار می‌دهند.
تحقق‌یافته
هیئت تحریریه انستیتو دارای دو نشریه عمده می‌باشد که عبارتنداز:
- رَمسِس Ramsès که نشری‌های سالیانه است و به‌طور جمعی منتشر می‌شود
- مجله سیاست خارجی(Politique étrangère) که هرسه ماه یکبار منتشر می‌شود
رمسس از ۱۹۸۱ تابحال هرساله به مطالعه و تحقیق درباب گرایش‌های مهم جهانی پرداخته‌است. میزان انتشار آن بالغ بر ده هزار مجلد است. نشریه سیاست خارجی هم که در سال ۱۹۳۶ بنیان‌گذاری شدهاست قدیمی‌ترین نشریه فرانسوی درزمینة این‌گونه مطالعات محسوب می‌گردد. این نشریه سه‌ماهه نظری جامع از تقاطع مسائل عمده سیاست‌های کنونی مناطق مختلف دنیا بدست می‌دهد. یکی از شماره‌های آن در سال ۲۰۰۶ به بزرگداشت هفتادمین سال بنیان‌گذاری خود نشریه اختصاص یافت.
در کنار این مجلات ایفری انتشارات کم‌حجم‌تری نیز دارد که گاه صورت تحقیقاتی مضاعفی بخود می‌گیرند. از آن جمله است: یادداشت‌های ایفری و مطالعات ایفری، جزوه کوچکی بنام اخبار ایفری. همچنین حدود دوازده مجموعه اینترنتی که دررابطه با فعالیّتهای ایفری تدوین می‌گردند. انتشار کتب محققان ایفری را نیز می‌بایستی به این فعالیّتها افزود. انستیتو ایفری تجزیه و تحلیل‌های خود را به چند زبان مختلف منتشر می‌کند. در سال ۲۰۱۱ دوازده کتاب بچاپ رسانید که چهار مجلد آن بزبان‌های خارجی (غیر فرانسوی) بود. به‌همین ترتیب تعداد ۱۳۰ یادداشت اینترنتی انتشار داده‌است که پنجاه درصد آن‌ها بزبان‌های خارجی (انگلیسی، آلمانی و روسی) است.
منابع مالی
بودجه ایفری در سال ۲۰۱۱ بالغ برحدود ۶٬۵ میلیون یورو بودهاست. این انستیتو انجمنی است تحت قوانین حاکم بر انجمن‌های خصوصی فرانسه که در ۱۹۰۱ به تصویب مجلس قانونگذاری رسیده‌است. بودجه آن از منابع متفاوتی است: یارانه‌ها یا قراردادهای منعقد شده با دولت، منابع خصوصی، حقّ عضویّت اعضای حقوقی و حمایت شرکت‌های غیردولتی. لیست اعضای آن را می‌توان در سایت انستیتو تحت عنوان مشارکت‌کنندگان و همکاران Partenaires ملاحظه کرد.
جستارهای وابسته
- روابط بین‌المللی
- مناسبات بین‌المللی فرانسه
- ژئوپولیتیک