انگورفرنگی
انگورفرنگی (نام علمی: Ribes) مترادف (نام علمی: grossularia) سرده‌ای از گیاهان گلدار دولپه‌ای شامل ۱۵۰ گونه است. این گیاه بومی مناطق معتدل نیم‌کره شمالی و رشته‌کوه آند است. انگورفرنگی‌ها درختچهای و خاردار هستند و دارای میوه‌های سته می‌باشند. انگورفرنگی با نام خارتوت یا گالش‌انگور نیز شناخته می‌شود.
| خارتوت یا انگورفرنگی | |
|---|---|
.jpg.webp) | |
| انگورفرنگی آلپی | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| راسته: | خاراشکن‌سانان[1] |
| تیره: | انگورفرنگیان[2] دی‌سی. |
| سرده: | انگورفرنگی ال. |
| گونه‌ها | |
|
در متن. | |
سرخ‌پوستان پاسیاه از ریشه انگورفرنگی برای درمان بیماری‌های کلیه و یائسگی استفاده می‌کردند. سرخ‌پوستان کری، از میوه آن برای بهبود باروری و آبستنی استفاده می‌کردند. انگورفرنگی قرمز (یا کشمش بیدانه قرمز)، گونه R. روبروم، یک عضو از جنس گونه R. در familyGrossulariaceae انگور فرنگی، مادری به بخش‌هایی از غرب اروپا (بلژیک، فرانسه، نروژ، سوئد، آلمان، هلند است. این یک deciduousshrub به‌طور معمول به ۱–۱٫۵ متر قد بلند، گاهی ۲ متر، با برگ پنج لوبی در حال رشد است مارپیچْ در ساقه مرتب شده‌اند. گل زرد به سبز کم رنگ می‌باشد، در نوسانی خوشه ۴–۸ سانتی‌متر می‌باشد. بلوغ به میوه آن خوراکی شفاف قرمز روشن در مورد ۸–۱۲ قطر، با ۳–۱۰ انواع توت‌ها در هر خوشه. بوش تأسیس می‌تواند ۳–۴ کیلو از انواع توت‌ها از اواسط تا اواخر تابستان تولید می‌کنند. چندین گونه‌های مشابه دیگر بومی در اروپا، آسیا و شمال آمریکا، نیز با میوه‌های خوراکی، هر چند معمول با عطر و طعم انتهایی می‌باشند.
در ایران
گالش انگور یا انگورفرنگی در ایران چهار گونه گیاه درختچهای دارد:
- Ribes melancholicum انگورفرنگی تیره گل انحصاری ایران است.
سه گونهٔ دیگر آن علاوه بر ایران در کشورهای اروپایی، آناتولی، قفقاز، طالش، ارمنستان، شمال آفریقا و سیبری نیز می‌رویند:
- Ribes petraeum یا Rock Currant انگور فرنگی صخره‌زی یا قره‌قات
- Ribes orientale انگورفرنگی شرقی یا قره قات
- Ribes rubrum انگورفرنگی قرمز[3]
کشت
کشت آن در قرن هفدهم در بلژیک و شمال فرانسه شروع شد. در زمان معاصر گونه‌های مختلفی برای کشت انتخاب شده‌اند. یکی از معروفترین این‌گونه‌ها white currant است که مزه شیرینتری دارد.[4]
استفاده‌ها
طعم این میوه ترش است. این میوه در کشورهای اروپایی برای درست کردن مرباهای نسبتاً گران‌قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.[5][4] علی‌رغم اینکه کاشت و نگهداری قره قات چندان سخت نیست، این میوه حتی در اروپا نیز کمیاب است. در ایران، خشک شده قره قات یا انگور فرنگی در عطاری‌ها یافت می‌شود. دم کرده قره قات را برای رقیق کردن خون تجویز می‌کنند و اعتقاد بر آن است که خوردن آن از سکته قلبی ممانعت می‌کند.
گونه‌ها
- انگورفرنگی سرخ، Ribes rubrum
- انگور فرنگی سیاه، Ribes nigrum
- انگور گوزبری، Ribes uva-crispa
پانویس
- Saxifragales
- Grossulariaceae
- مظفریان، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران، ۴۵۹.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۶.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ آوریل ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۶.
منابع
- ویکی‌پدیای انگلیسی.
- برابرهای فرهنگستان زبان فارسی. فرهنگ واژه‌های مصوّب فرهنگستان - دفتر هفتم. بخش اوّل: فارسی. تهران: ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۵.
- مظفریان، ولی‌الله (۱۳۷۵). فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. شابک ۹۶۴-۵۵۴۵-۴۰-۴.
پیوند به بیرون
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ انگورفرنگی موجود است. |
 |
اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Ribes |