ایرج کریمی
ایرج کریمی (زاده ۱۳۳۲ در تهران، درگذشتهٔ ۱۱ شهریور ۱۳۹۴) کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و منتقد برجسته سینمای ایرانی و فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر بود. کریمی چند کتاب سینمایی را نیز ترجمه کرده‌است. او یکی از منتقدان مهم سینمایی ایران بود که در ماهنامه سینمایی فیلم نقدهای بسیاری چاپ کرد.
| ایرج کریمی | |
| زاده | ۱۳۳۲ تهران |
| درگذشته | ۱۱ شهریور ۱۳۹۴ |
| ملیت | ایرانی |
| زمینه فعالیت | کارگردان، منتقد، نویسنده و مترجم |
| سال‌های فعالیت | از ۱۳۶۰ تا ۱۳۹۴ |
| صفحه در وب‌گاه سوره | |
حرفه
ایرج کریمی اگر چه دانش‌آموخته مهندسی مکانیک از دانشگاه امیرکبیر بود، ولی اشتغال در این رشته را به خاطر علاقه به سینما رها کرد.[1] پیش از آن‌که منتقد فیلم شود در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به‌عنوان کارشناس سینمایی کار کرد و در آنجا چند فیلم کوتاه نیز ساخت.[2] پس از آن سال‌ها در مجله فیلم نقد می‌نوشت و سهم بسزایی در پیشرفت عرصه نقد سینمایی ایران داشت،[3] وی هم‌چنین چندین کتاب سینمایی و ادبی نیز به فارسی ترجمه کرد.[4] مجموعه داستانهای کوتاه، چند نمایشنامه و یک رمان درخشان با نام "ملال جدول باز" آثار ادبی او هستند.
کریمی در تلویزیون با فیلم بلند آهنگ پنهان به عنوان کارگردان در سال ۱۳۷۰ آغاز به کار کرد. در سال ۱۳۶۹ فیلمنامه‌نویسی سفر جادویی ساخته ابوالحسن داوودی و در ۱۳۷۰، فیلمنامه‌نویسی بهترین بابای دنیا به کارگردانی داریوش فرهنگ را بر عهده گرفت.[5] شروع کار مستقل سینمایی او فیلم از کنار هم می‌گذریم به عنوان کارگردان در سال ۱۳۷۹ بود. از کنار هم می‌گذریم نخستین فیلمی است که وی کارگردانی، فیلمنامه‌نویسی و تهیه‌کنندگی آن را داشته‌است. چند تار مو را در ۱۳۸۲ بر اساس فیلمنامهای از خودش کارگردانی کرد و فیلم باغ‌های کندلوس (که فیلم عاشقانه محبوبی برای نسلهای جوان شد) را در سال ۱۳۸۳ با بازی محمدرضا فروتن ساخت. در سال ۱۳۸۵ نسل جادویی را کارگردانی کرد که سال‌ها در انتظار پروانه نمایش به‌سر برد و سرانجام بدون فرصتی برای اکران عمومی، در شبکه نمایش خانگی توزیع شد.[5] پس از این فیلم، به مدت چندین سال امکان و فرصت ساخت فیلم جدیدی را پیدا نکرد و تلاش‌هایش در این راه با بن‌بست روبرو شدند،[6] تا این که در سال ۱۳۹۳ و پس از ۸ سال فیلم نیم‌رخ‌ها را کارگردانی کرد.
او که حدود شش سال از بیماری سرطان مغز استخوان رنج می‌برد ساعت ۱۴ و ۴۰ دقیقه بعد از ظهر ۱۱ شهریور سال ۱۳۹۴ خورشیدی درگذشت.[7]
فیلم‌شناسی
کارگردانی سینما
- نیم‌رخ‌ها (۱۳۹۳)
- نسل جادویی (۱۳۸۵)
- باغ‌های کندلوس (۱۳۸۳)
- چند تار مو (۱۳۸۲)
- از کنار هم می‌گذریم (۱۳۷۹)
کارگردانی تلویزیون
| سال | نام | سمت | کارگردان | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۸۷ | روابط[8] | کارگردان | ایرج کریمی | |
| ۱۳۸۰ | شب لطیف است | |||
| ۱۳۷۰ | آهنگ پنهان[9] | شبکه ۲ | ||
| ۱۳۷۰ | روز طلاق[9] | یک سریال تلویزیونی ۳ قسمتی بود. | ||
فیلمنامه
- بهترین بابای دنیا (۱۳۷۰) (طرح اولیهٔ داستان)
- سفر جادویی (۱۳۶۹)
کتاب‌شناسی
ترجمه
- تولستوی و مرگ (نشر دف؛ تاریخ نخستین انتشار:۱۳۹۷)
- ده سال با هملت (نشر دف: ۱۳۹۳)
- برگمان و خدا در پرتو نور زم‍س‍ت‍ان‍ی (۱۳۷۹)
- روک‍و و ب‍رادران‍ش (۱۳۷۶)
- سینمای میکلوش یانچو (۱۳۶۹)
- شناخت سینما (۱۳۶۹)
تألیف
- آن تماشاگر (گزیده‌ای از نقدهای سینمایی ایرج کریمی کتاب پنجره؛ ۱۳۹۸)
- ملال جدول باز (رمان کوتاه/ نشر دف؛ ۱۳۹۸)
- زخم آبروی ماست (مجموعه اشعار، ۱۳۹۵)[10]
- ادبیات از چشم سینما (۱۳۸۱)
- از خانه تا رودخانه: به یاد آذربایجان (نمایشنامه) (۱۳۷۹)[11]
- نرگس برای شب‌بو (نمایشنامه) (۱۳۷۹)
- هوسی به نام قطار (رمان) (۱۳۷۹)
- م‍داد ق‍دی‍م‍ی (فیلمنامه) (۱۳۶۹)
- ع‍ب‍اس ک‍ی‍ارس‍ت‍م‍ی ف‍ی‍ل‍م‍س‍از رئ‍ال‍ی‍س‍ت (۱۳۶۵)
پانویس
- «ایرج کریمی در گذشت». خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا). بایگانی‌شده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۵.
- «ایرج کریمی، کارگردان و منتقد مطرح سینما درگذشت». رادیو زمانه. پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - «گفتگو با احمد طالبی‌نژاد دربارهٔ ایرج کریمی: او قربانی سینما شد». خبرآنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۵.
- «ایرج کریمی، کارگردان و منتقد سینمای ایران درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۵.
- «ایرج کریمی، منتقد و کارگردان سینما درگذشت». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۵.
- «عشقی که خطرساز شد». روزنامه شرق ۱۹۹۲. ۲۷ فروردین ۱۳۹۳. پارامتر
|پیوند=ناموجود یا خالی (کمک); پارامتر|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - «ایرج کریمی کارگردان فیلم «باغ‌های کندلوس» درگذشت». خبرآنلاین. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۵.
- «روابط». فیلیمو. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۳-۲۰.
- ماهنامهٔ سینمایی فیلم، سال نهم، شمارهٔ شمارهٔ ۱۱۷، صفحهٔ ۳۲، دی‌ماه ۱۳۷۰
- «زخم آبروی ماست».
- «از خانه تا رودخانه: به یاد آذربایجان». پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۵.
منابع
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ایرج کریمی در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- ایرج کریمی ( تدوین، تهیه و تولید، فیلمنامه، کارگردانی، ) - Iraj ...
- «ایرج کریمی» اپیزود «تحقیر» مجموعه «راه شیری» را کلید زد
- «کریمی: نمایش قفسه کتاب‌ها در سریال‌های تلویزیونی تصنعی است». خبرگزاری کتاب ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۵.