ایزابل یکم

ایزابلای یکم معروف به ایزابلای کاتولیک و ایزابلای اتحادگر (زادهٔ ۲۲ آوریل ۱۴۵۱ – درگذشتهٔ ۲۶ نوامبر ۱۵۰۴) شهبانوی کاستیا از ۱۴۷۴ تا ۱۵۰۴ و پس از ازدواجش با فردیناند دوم در ۱۴۶۹، شهبانوی آراگون از ۱۴۷۹ تا ۱۵۰۴ بود. او و فردیناند با فتح گرانادا در ۱۴۹۲ اسپانیای واحد را پایه گذاردند و ایزابلا حمایت مالی از سفرهای اکتشافی کریستف کلمب در دنیای جدید را برعهده گرفت. ایزابلا و فردیناند نخستین حاکمان اسپانیا بودند و عصر طلایی اسپانیا را بنیاد نهادند و اسپانیا به یکی از قدرت های بزرگ اروپا تبدیل شد. آن‌ها همچنین در همان سال دست به اخراج یهودیان از اسپانیا زدند و در ۱۵۰۲ نیز مسلمانان گرانادا را که مسیحی نشده بودند، اخراج کردند. [1]

ایزابلای یکم
ملکه کاستیا و آراگون
ایزابلای اول کاستیا و ارگون
ملکه اسپانیا
سلطنت۱۴۹۲ - ۲۶ نوامبر ۱۵۰۴
تاج‌گذاری۱۴۹۲ (به عنوان ملکه اسپانیای واحد)
پیشینندارد (خودشان با اتحاد پادشاهی اراگون و کاستیا اسپانیا واحد را بنیاد گذاری کردند)
جانشینخوانای اول کاستیل
شریک سلطنتفردیناند دوم آراگون
ملکه کاستیا و لئون
سلطنت۱۱ دسامبر ۱۴۷۴ - ۲۶ نوامبر ۱۵۰۴
تاج‌گذاری۱۳ دسامبر ۱۴۷۴
پیشینهنری چهارم کاستیل
جانشین خوانای اول کاستیل
شریک سلطنتفردیناند دوم آراگون
ملکه اراگون
سلطنت۱۴۸۱ - ۲۶ نوامبر ۱۵۰۴
پیشینفردیناند دوم آراگون
جانشین خوانای اول کاستیل
شریک سلطنتفردیناند دوم آراگون
زاده۲۲ آوریل ۱۴۵۱
مادریگال د لاس آلتاس ترس
درگذشته۲۶ نوامبر ۱۵۰۴ (۵۳ سال)
مدینا دل کامپو، اسپانیا
هم‌نشینفردیناند دوم آراگون
فرزند(ان)کاترین , خوانا' و ...
نام کامل
ایزابلای کاتولیک
پدرخوان دوم کاستیا و لئون
مادرایزابلای پرتغالی
دین و مذهب کاتولیک رومی

زندگینامه

ایزابلا دختر خوان دوم، پادشاه کاستیا و لئون از دومین همسرش ایزابلای پرتغال بود که در ۲۲ آوریل ۱۴۵۱ در مادریگال د لاس آلتاس ترس در کاسیا زاده شد.

او در همچنین خواهر ناتنی هانری هفتم بود که در ۱۴۵۴ بر تخت پادشاهی کاستیا نشست. هانری سپس ایزابلا را وارث و جانشین خود ساخت اما پس از آنکه ایزابلا در ۱۴۶۹ به منظور اتحاد دو پادشاهی کاستیا و آراگون با فردیناند، پسر خوان دوم، پادشاه آراگون ازدواج کرد دختر خودش خوانا را به جانشینیش رساند.

در ۱۴۷۴ هانری درگذشت و ایزابلا بی‌درنگ مدعی تاج و تخت پادشاهی شده و خودش جانشین هانری شد. در نتیجهٔ این کار جنگی داخلی در گرفت و گروهی از نجیب‌زادگان با همراهی آلفونسوی پنجم، پادشاه پرتغال به حمایت از خوانا برخاستند. اما ارتش آلفونسو در نبرد تورو در ۱۴۷۶ شکست خورد و او در ۱۴۷۹ با ایزابلا و فردیناند که فرمانروایان کاتولیک لقب گرفته بودند صلح کرد. در همان سال خوان دوم آراگون درگذشت و فردیناند جانشین او شد. او سپس ایزابلا را که اینک شهبانوی آراگون نیز بود در ۱۴۸۱ در امور حکومتی با خود شریک کرد. در این زمان خوانا به صومعه‌ای فرستاده شده بود و شرایط برای ایجاد یک اسپانیای واحد مهیا بود.

ایزابلا و فردیناند به منظور کامل کردن یکپارچه‌سازی اسپانیا در ۱۴۸۱ وارد نبردی طولانی با پادشاهی مسلمان‌نشین گرانادا شدند که با پیروزی کامل اسپانیایی‌ها در ۱۴۹۲ پایان یافت. صلح نامه‌ای امضا شد و مورهای گرانادا اجازه یافتند تا در دین خود باقی‌مانده و قوانین اسلامی را اجرا کنند. اما دیری نپایید که این مفاد زیر پا گذاشته شد و به‌دنبال شورش آن‌ها در ۱۵۰۲، تمامی مسلمانان بالغی که از پذیرش مسیحیت سر باز زده بودند از اسپانیا اخراج شدند. پیش از این نیز در ۱۴۹۲ همین موضوع در مورد یهودیان اجرا شده بود و فرمانروایان کاتولیک که داشتن هر مذهبی به جز کاتولیک رومی را در اسپانیا ممنوع اعلام کرده بودند پس از برگزاری دادگاه‌های تفتیش عقاید سال ۱۴۷۸، فرمان به اخراج تمامی یهودیان کاستیایی‌ای دادند که غسل تعمید نیافته و مسیحی نشده بودند.

ایزابلا همچنین درصدد افزایش قدرت سلطنتی در برابر نجبای یاغی کاستیایی بود و برای رسیدن به این هدف، او بار دیگر قانون هرمانداد را احیا کرد و زمین‌های بسیاری از نجیب‌زادگان را مصادره نمود و اربابان و اشرافزادگان قدرتشان در مقابل فرمان‌های سلطنتی بسیار محدود شد و تماما وابسته به فرمانروا شدند. ایزابلا همچنین ادارهٔ تمامی دارایی‌ها و قدرت‌های شوالیه‌های قدرتمند ارتش مذهبی کاستیا را در دست گرفت و فردیناند را فرماندهٔ ارشد آنان ساخت. در ۱۴۹۲ ایزابلا با دوراندیشی، حمایت مالی از سفرهای اکتشافی کریستف کلمب را برعهده گرفت و کلمب راهی نخستین سفرش به دنیای جدید شد. او و فردیناند همچنین دست به گسترش آموزش و هنر زده و فعالیت‌های ساختمان‌سازی را تشویق کردند. سبک این دوره «ایزابلینو» (ایزابلایی) نامیده می‌شود که به افتخار ملکه ایزابلا چنین نامگذاری شده‌است.

ایزابلا پنج فرزند داشت که از این میان دخترش کاترین آراگون با هنری هشتم، پادشاه انگلستان ازدواج کرد که اتفاقات مربوط به زناشویی آن‌ها باعث ایجاد اصلاحاتی در قوانین انگلستان شد. دیگر دخترش خوانا با فیلیپ بورگوندی، پسر ماکسیمیلیان یکم، قیصر آلمان ازدواج کرد و فرزندشان شارل یکم اسپانیا که بعدتر با عنوان شارل پنجم به امپراتوری امپراتوری مقدس روم رسید وارث تاج و تخت اسپانیا شد.

ایزابلا در ۲۶ نوامبر ۱۵۰۴ در مدینا دل کامپوی اسپانیا درگذشت و دخترش خوانا با نایب‌السلطنگی فردیناند دوم جانشین او شد.

ملکه ایزابلا الهام بخش مهره وزیر در شطرنج مدرن[2]

هنگامیکه اعراب اسپانیا را در قرن هشتم میلادی فتح کردند شطرنج را به اسپانیا آوردند. اما بنا بر تحقیق تاریخ نگاران شطرنج، آن شطرنج به شکل امروزی نبود تا این که ایزابلا در اوج قدرت خود قرارگرفت و این چنین شد که Queen (وزیر در زبان فارسی) به قدرتمندترین مهره شطرنج تبدیل شد. دکتر وسترولد که کتابی در مورد تکامل شطرنج مدرن تدوین کرده است می‌گوید شطرنج همیشه انعکاسی از دنیای واقعی بوده‌است.

او می‌گوید تصادفی نیست که پیدایش اولین مهره زن در شطرنج با پوشش یک تاج، شمشیر و عصای سلطنتی هم‌زمان شد با ظهور ملکه ایزابلا که اروپا را با قدرت رهبری، شجاعت و عزم خود شگفت زده ساخت.

بازی شطرنج نشان دهنده جنگ و تقابل بین دو ارتش می‌باشد که در آن شاه در بین رخ ها، فیل‌ها (۲) و سواره نظام خود قرار دارد در حالیکه صفوف پیاده‌ها نمایشگر دهقانان و سربازان پیاده در خط جلویی است. این بازی در سراسر آندلس (اسپانیای امروزی) بسیار محبوب بود و بازتابی از درگیری‌های مداوم بین پادشاهی‌های عربی و بین شوالیه های جنگجوی مسیحی و کافران اشغالگر بود.

این نظریه بر این است که این جنگجویان واقعی سرعت بازی شطرنج را کند احساس می‌کردند بنابراین به ملکه (وزیر) با تلفیقی از قدرت فیل و رخ آزادی حرکات بیشتری داده شد. این امر موجب تغییراتی درحرکات گشایشی شد و به وسط بازی تنوع بیشتری بخشید و آخر بازی را با قادر ساختن پیاده برای وزیر شدن در خانه آخر دگرگون کرد. و همه این عوامل باعث شد که کیش و مات در صفحه شطرنج شتاب بیشتری بگیرد.

خوزه آنتونیو گارزون، تاریخ‌نویس والنسیایی که بادکتر وسترولد همکاری دارد می‌گوید یک شعر والنسیایی به نام شطرنج عاشقان که در سال ۱۴۷۵ یعنی همان سال تاجگذاری ملکه نوشته شده‌است، برای اولین بار حرکات امروزی وزیر بر روی صفحه شطرنج را توصیف کرده‌است. این اثر یک تمثیل است که بازی کامل شطرنج را توصیف کرده است و اشارات صریحی به دربار آن زمان دارد.

نگارخانه

منابع
  1. صفحه 119 - 171 فصل جنبش مقاومت عربی اسلامی در اندلس پس از سقوط شهر غرناطه از کتاب اندلس تاریخ، فرهنگ و مقاومت اسلامی تألیف و ترجمه کامیار صداقت ثمرحسینی
  2. [شطرنج ایرانیان http://iranianchess.ir/ بایگانی‌شده در ۱۲ مارس ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine]

https://web.archive.org/web/20130312132308/http://iranianchess.ir/
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.