باغ مصلای نائین

باغ مصلای نائین در میان چهار خیابان قدیمی شهر نائین امروزی، عرصه‌ای فرهنگی با جلوه‌های شهری موزون و آرامشبخش است که در حاشیه بافت قدیم شهر جا دارد.[1]

ویژگی‌ها

باغی آرامگاهی ست که بنای میان باغ برای یادبود و مقبره پیشینیان خاندان پیرنیا است .این بنا در قسمت شمالی و در جهت رو به قبله باغ احداث شده‌است.محل اصلی تختگاه در باغ ایرانی بر بالای محور تقارن قرار گرفته‌است.ایوان، شاهنشین و سرابستان در این جایگاه قرار دارند که غالباًبا چشم انداز‌هایی زبیا از باغچه‌هایی با گل‌های رنگین و ردیف درختان کنار جوی ‌های دوسمت گذر محوری باغ. آب مورد نیاز شرب مردم از باران که در آب انبارها جمع می شد آب انبار مصلا که در کنار باغ مصلا واقع است به صورت یک فضای عمومی خود را نمایان کرده‌است. پیش از آنکه باغ مصلا با این نام شناخته شود، با نام باغ (حاجی) خوانده می شد چون از قناتی با همین نام آبیاری می شد. فضای بسته مجموعه (باغ مصلا) و فضای باز(آب انبار) در میان چهار خیابان شهر نائین که به میدانچه‌ای از شهر می رسد.این مجموعه از همجواری دو بخش مستطیل شکل تشکیل شده، که هریک با نمایی متمایز،شاخصی در میان دیگر عرصه‌های شهری است. مستطیل شرقی در میان دیواری حصارمانند و بلند جای دارد که اطراف باغ کشیده شده‌است و چهار برج در چهار گوشه آن برپا است. از خیابان شمالی، گنبد فیروزه ای رنگ بنای میان باغ مشخص است. در بخش غربی باغ بنای آب انباری بزرگ در زیرزمین احداث شده‌است با مشخصه ی بادگیر بلند هشت وجهی که در میان فضای باز پابرجاست. سمت شرقی آب انبار مسلط به دیوار کنگره دار باغ است، در میان حصار دو بادگیر دیگر آب انبار است که با بنایی که راه پله دسترسی پاشیر آب انبار است، ارتباط دارد و از درون باغ می‌توان به پاشیر آب انبار راه یافت.[1]

معرفی باغ

باغ مصلا دارای دو دروازه ی ورودی است. یکی از دیوار شمالی در راستای سر دروازه جا دارد که ورودی اصلی محسوب می شده‌است. ورودی دیگر دروازه ی جنوبی ست که بر محور شمالی جنوبی باغ و در راستای دروازه شمالی قرار گرفته‌است. راستای خیابان با محور ورودی اصلی و محور تقارن گذرها مطابقت دارد و از وسط ساختمان می‌گذرد.دو ردیف درخت پسته در دو طرف گذرهای کناری و میانی باغ کاشته شده و درختان کاج در باغ به صورت پراکنده کاشته شده‌اند.آبیاری باغچه‌ها و درختان باغ از طریق جوی‌های خاکی انجام می‌شود. جوی‌هایی که از پای درختان کناری دوطرف گذرهای اصلی باغ می گذرند. آبگیر و آبنمایی در سطح باغ وجود ندارد،ولی گذربندی فضای باغ از نظام هندسی معمول باغ‌های ایران استفاده کرده‌است.[1]

عمارت

گنبدی فیروزه ای رنگ و بلند بر بلندی بخش میانی ساختمان قرار دارد. این گنبد بر بخش میانی تالار چایپا شکل پابرجا است که درراستای محور رو به قبله است. هشت در ورودی مشبک یکسان، دسترسی باغ را به تالار گنبد پوش آسان می‌کند. در هرجداره از بنای هشت وجهی دو در ورودی و روزنه‌ای وسیع در اطراف آن وجود دارد.که این معنای تمثیلی ست از بازکردن هشت در باغ بهشت بر این عمارت.[2] نقشه ی عمارت نقشه ی هندسی ساده ی هشت و نیم هشت است که اضلاع بلندتر آن با محور قبلی در یک جهت قرار گرفته و بر همین اساس چهار ضلع کوتاهتر در جهات فرعی قرار گرفته‌اند. هرکدام از اضلاع کوتاهتر ایوانی رو به باغ دارد که بین دو در ورودی جا گرفته اند، راستای دو ورودی در دو جهت عمود بر هم اصلی است.ایوان‌های مثل تالار انتظاری هستند برای ورود به ساختمان.هریک از ورودی‌ها به دالانی راه پیدا می‌کنند که دو به دو، در نزدیکی فضای گنبد خانه یکی شده‌است و به ورودی‌های اصلی گنبد خانه دسترسی دارد. جهت همه ورودی‌های گنبدخانه، در جهات فرعی ست که هندسه آن تابع فضای هشت و نیم هشت گنبد خانه است.در میان گنبدخانه سه سنگ قبر در کنارهم،پیام‌رسان مجموعه‌ای از قطعه‌های کوتاه شده از احوال سرگذشت مربوط به سه نفر از بزرگمردان خاندان پیرنیاست. سنگ نوشته شمالی،بیانگر احوال پیر عبدالوهاب (پیر نائین) است و دو سنگ نوشته میانی مربوط است به احوال ابوالحسن خان پیرنیا (معاضدالسلطنه) نواده پیر نائین و سنگ نوشته جنوبی، احوال حسین پیرنیا نواده دیگر پیرنیا ست.[1]

جستارهای وابسته

پانویس
  1. باغ مصلا
  2. باغ ایرانی،

منابع
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.