برکیوسور
براکیوسور یا بازوسور به معنی مارمولک دست‌دار یا مارمولک بازودار (به انگلسی: brachiosaurus که از ریشه یونانی از ترکیب بازو+مارمولک [arm lizard] ساخته شده) نوعی دایناسور ساروپود است که در دوره ژوراسیک پسین و احتمالاً در کرتاسه پیشین زیست می‌کرده است. به این خاطر این اسم بر روی او گذاشته شده‌است که پاهای جلویی بلندتر از پاهای عقبی بودند. یکی از بزرگترین جانورانی است که تا کنون شناخته شده و بر روی زمین قدم نهاده است.برای ده‌ها سال براکیوسور بزرگترین دایناسور شناخته شده بود.
| براکیوسوروس محدودهٔ زمانی: ژوراسیک پسین - ۱۵۰ تا ۱۵۵ میلیون سال پیش | |
|---|---|
 | |
| اسکلت براکیوسور در موزه برلین | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | سوسماریان |
| بالاراسته: | دایناسور |
| راسته: | کلپک‌ورکیان |
| زیرراسته: | سوسمارپاشکلان |
| فروراسته: | ساروپودها |
| تیره: | براکیوسورها |
| سرده: | براکیوسوروس ریگس ۱۹۰۳ |
| گونه‌ها | |
| |
| مترادف | |
| |
اولین اسکلت این حیوان در سال ۱۹۰۰ در غرب کلورادو در آمریکا کشف گردید.بر پایه یک اسکلت کامل بدست آمده، براکیوسور طولی معادل ۲۵ متر داشته‌است و احتمالاً می‌توانسته ۱۳ متر نیز از زمین فاصله داشته باشد.اجزاء ناقص بدست آمده دیگر نشان می‌دهد که می‌توانسته ۱۵٪ بلندتر از این نیز بشود.اجزای ناقصی مثل یک استخوان نازک نی ساق پا که ۱۳۴۰ سانتیمتر طول دارد.
به طور سنتی وزن براکیوسور را حداقل ۱۵ تن و حداکثر ۷۸ تن تخمین می‌زنند.البته این حداکثر وزن امروزه منطقی به نظر نمی‌رسد.بر پایه تحقیقات جدید و بر طبق یافته‌های استخوان‌شناسی و ساختمان عضلانی بدن وزن براکیوسور بین ۳۲ تا ۳۷ تن برآورد می‌گردد.
براکیوسور در واقع یک دایناسور ساروپود گیاه خوار چهار پا با گردن و دمی دراز و مغزی کوچک بود.بر خلاف سایر اعضای خانواده ساروپودها، براکیوسور ساختار بدنی‌اش مانند زرافه بود.پاهای جلویش و گردنی خیلی بلند داشت.براکیوسور دندان‌های قاشق شکلی داشت که برای عادات گیاه خواری وی مناسب بودند.جمجمه‌اش از تعداد زیادی سوراخ تشکیل شده است که احتمالاً برای کاهش وزن جمجمه مناسب بوده است.براکیوسور از روی جمجمه و کاکل ویژه‌اش شناخته می‌شود.به هر حال ممکن است این ویژگی جمجمه تنها مخصوص وی بوده است.
اگر براکیوسور خون گرم بوده باشد، ده سال زمان لازم داشته است تا به اندازه نهایی‌اش برسد.اگر خون سرد بوده باشد، بالای ۱۰۰ سال زمان لازم داشته است تا به اندازه نهایی‌اش برسد.به عنوان یک حیوان خون گرم، انرژی روزانه مورد نیاز براکیوسور بسیار زیاد بوده است.احتمالاً نیاز داشته است تا هر روز تقریباً ۱۸۲ کیلوگرم غذا بخورد.اگر براکیوسور یک حیوان کاملاً خون سرد یا یک حیوان خون گرم غیر فعال بوده باشد، به غذایی به مراتب کمتر برای برآورده کردن نیاز انرژی روزانه‌اش نیاز داشته است.
براکیوسور یکی از بزرگترین دایناسورهای دوران ژوراسیک می‌باشد.این حیوان در چمن‌زارهای مملو از سرخس و علوفه و جنگلهای پهناور زندگی می‌کرده.دایناسورهای هم‌دوره آن انواعی چون استگوسور ٬ دریوسور ٬ آپاتوسور و دیپلودکس بودند.تا زمانی که براکیوسورها به صورت گله‌ای حرکت می‌کردند خطر از جانب درندگانی در هر اندازه‌ای مانند آلوسور و توروسور بسیار کم آنها را تهدید می‌کرد.
سوراخ‌های بینی براکیوسور بسیار بزرگ بود.زمانی دانشمندان تصور می‌کردند که این حیوان از سوراخ‌های بینی‌اش برای تنفس هنگامی که در زیر آب بوده استفاده می‌کرده است.اما مطالعات نشان داده است که به علت فشار آب امکان تنفس برای این حیوان هنگامی که در آب بوده میسر نبوده است و اکنون کاملاً مشخص است که براکیوسور یک موجود کاملاً خشکی‌زی بوده است.
منابع
Wikipedia contributors, "Brachiosaurus," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Brachiosaurus&oldid=260690913 (accessed December 29, 2008).
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ برکیوسور موجود است. |