بلندمازو

بُلَندمازو، سیاه مازو درختی است برگ‌ریز از تیره بلوط‌ها که بومی جنگل‌های شمال ایران و قفقاز است. این درخت از انواع دیگر تیره بلوط فراوانتر است و وسعت زیادی از جنگلهای شمال ایران را فراگرفته‌است و به‌طور کلی در سراسر جنگلهای شمال ایران موجود است و تا ارتفاعات زیادی هم در جنگلها بالا می‌رود. در شمال ایران با نام‌های مازومیری، موزی، سیاه‌مازو، اشپر و پالوت نیز شناخته می‌شود.[5]

بلندمازو
آرایه‌شناسی
فرمانرو: گیاهان
دسته: گیاهان گلدار
رده: دولپه‌ای‌ها
راسته: توس‌ها[1]
تیره: راش[2]
سرده: بلوط‌ها[3]
Section: کریس[4]
گونه: Q. castaneifolia
نام علمی
Quercus castaneifolia
سی.ای. مایر

رویشگاه

درخت بلندمازو ویژه جنگل‌های قفقاز و خزری و در جنگل‌های شمال ایران از جلگه‌های ساحلی تا ارتفاعات بالایی و از جنگل‌های هیرکانی ، مازندران (بین ساری و بهشهر، کُجُور، بین زانُوس و کینْچ، بین کینْچ و دشتِ نظیر، بین گَدُوک و عباس‌آباد، شرق چالوس، نوشهر، نکا، کره سنگ، بین بابلسر و نوشهر)، گلی‌داغ، گلستان و گردنه چناران تا آستارای گیلان پراکنده هستند.[6]

جنگل‌های بلند مازو، پس از راشستان‌ها، باارزش‌ترین تیپ جنگلی شمال ایران به‌شمار می‌آیند و به دلیل مصارف مختلف صنعتی و سنتی، از دیرباز به‌شدت بهره‌برداری شده‌است.[7]

بنابر آمار سازمان جنگل‌ها و مراتع در سال ۱۳۶۵، بلند مازو ۸٫۵ درصد حجم جنگل‌های شمال را تشکیل می‌داد که این مقدار در سال ۱۳۷۵ به ۸ درصد کاهش یافت.[7]

در گرگان بلندمازو مناطق وسیعی را پوشانده‌است ولی در غرب گیلان به علت اسیدی بودن خاک، تعداد این درختان کمتر است.[6]

ویژگی‌ها

بلندای این درخت به ۳۵ متر می‌رسد و قطر تنه آن ۲٫۵ متر می‌شود. برگ‌های آن ۱۰ تا ۲۰ سانتیمتر درازا و ۳ تا ۵ سانتی‌متر پهنا دارند. میوه‌های آن با باد گرده‌افشانی می‌شوند.[8]

میوه‌های بلندمازو بسیار تلخ‌اند ولی جیجاق‌ها و کبوترها و سنجاب‌ها آن‌ها را می‌خورند.

پوست تنه درخت بلندمازو و حتی برگ آن دارای مقدار زیادی «تانن» است که مقدار آن در ۸ تا ۲۵ سالگی به ۱۶ درصد می‌رسد. چوب این درخت، سخت و نفوذناپذیراست و برای تهیه تخته بشکه و در مصارف روستایی برای ساخت در و پنجره، ستون و تیر ساختمان به کار می‌رود.[7] تانن بلندمازو در چرم‌سازی نیز کاربرد دارد و در قدیم و در هنگام قحطی، ساکنان مناطق کوهستانی ایران از بذر این درخت نوعی نان درست می‌کردند.[6]

منابع
  1. Fagales
  2. Fagaceae
  3. Quercus
  4. Cerris
  5. فرهنگ فارسی معین، سرواژهٔ بلندمازو
  6. روزنامه آفرینش بایگانی‌شده در ۲۳ مه ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine، بازدید: فوریه ۲۰۰۹.
  7. مازندنومه، بازدید: فوریه ۲۰۰۹.
  8. "European Trees". Eastern Native Tree Society
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بلندمازو موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.