بهاءالدین محلاتی
شیخ بهاءالدین محلاتی (زادهٔ ۱۳۱۴ ق در، درگذشته ۱۳۶۰ شمسی در شیراز) از علمای تراز اول ایران و مرجع تقلید بخش قابل توجهی از اهالی شهر شیراز و استان فارس بود.
او پسر آیت‌الله شیخ محمدجعفر محلاتی بود. در هفت سالگی در خدمت پدر به شیراز رفت و تحصیلات ابتدائی را در مدرسه شریعت به پایان رسانید. از آن پس هشت سال در محضر پدرش و میرزا محمد صادق مجتهد فقه و اصول را خواند. آن‌گاه مدتی دروسی را نزد حاج سیدعلی حکیم کازرونی فراگرفت. سپس، عازم نجف شد و ده سال در مجلس درس آقاضیاءالدین عراقی و شیخ محمد کاظم شیرازی و محمدحسین نائینی حضور یافت تا به اخذ اجازه و ارتقاء به مقام اجتهاد رسید و در سال ۱۳۴۹ به شیراز بازگشت.
محلاتی در شیراز مسجد مولی را محل اقامه نماز جماعت و تدریس خود قرار داد و انجمن دین و دانش را تأسیس کرد. پس از مدتی، به‌عنوان مرجع تقلید بخشی از اهالی شیراز و فارس قرار گرفت.
در دوران نهضت ملی شدن نفت ایران از معدود علمایی بود که از آیت‌الله محسن طالعی و جبهه ملی ایران حمایت کرد و به این دلیل در تعارض با آیت‌الله سید نورالدین حسینی‌الهاشمی شیرازی قرار گرفت که او نیز از اقتدار فراوان در میان اهالی شهر شیراز برخوردار بود. پایگاه اجتماعی محلاتی بیشتر در میان طبقات متمکن بود و پایگاه اجتماعی سید نورالدین در میان قشر ها فرودست و کسبه جزء.
جلال الدین آیت‌الله‌زاده برادر آیت‌الله محلاتی از فعالین جبهه ملی و سپس نهضت آزادی ایران و از دوستان مهدی بازرگان بود.
در اواخر عمر و پس از مرگ شیخ بهاءالدین محلاتی، پسرش شیخ مجدالدین محلاتی متولی امور او بود. شیخ مجدالدین محلاتی مسجد ولی عصر در خیابان داریوش شیراز را به پایگاه خود بدل کرد. او پس از انقلاب مورد بی‌مهری روحانیان حاکم قرار گرفت به‌رغم این که شیخ بهاءالدین و شیخ مجدالدین هر دو از فعالین قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ بودند. از او مؤسسات خیریه متعددی به جا مانده‌است.
پسر شیخ مجدالدین، به نام جعفر محلاتی، مدتی نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد بود. او در پایان بخشیدن جنگ ایران و عراق نقش عمده‌ای ایفا کرد و سپس به تدریس در رشته فلسفه اسلامی و مطالعات خاورمیانه در ایران و آمریکا پرداخت. وی با همکاری با سازمان های غیردولتی آمریکا و ایرانی، تلاش هایی نیز در جهت بهبود روابط ایران و آمریکا انجام داده است.
منابع
- محمدحسین رکن زاده آدمیت، دانشمندان و سخنسرایان فارس، تهران: کتابفروشی خیام، ۱۳۳۷، ج ۱، صص ۴۶۹–۴۷۱.
- «وب‌گاه مطالعات شیعه شناسی». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ اکتبر ۲۰۰۷.