جنجال پیرامون استاندارد اسکانیا در ایران
جنجال پیرامون استاندارد اسکانیا در ایران پس از حوادث متعدد اتوبوس اسکانیا در جاده‌های ایران و خصوصاً حادثه تصادف و آتش گرفتن این خودرو در اتوبان تهران قم در سال ۱۳۹۲ که منجر به مرگ ۴۳ تن شد. توجه افکار عمومی را نسبت به وضعیت ایمنی این خودرو جلب کرد. پلیس ایران نهایتاً این خودرو را دارای نقض فنی دانسته و شماره گذاری یک مدل آن‌را (تیپ ۴۲۱۲) از یک بهمن ۱۳۹۲ متوقف کرد. یک ماه بعد گزارش مؤسسه استاندارد در رسانه‌های ایران منتشر شد که حاکی از پاس نکردن ۱۹ مورد استاندارد توسط این خودرو بود. انجمن خودروسازان در پاسخی نوشت که این استانداردها برای این خودرو الزامی نبوده‌است.[1]
شرکت عقاب افشان نماینده و مونتاژ کننده ۷ مدل‌اتوبوس اسکانیا در ایران است. این شرکت سهم خود را در میان اتوبوسهای مسافربری بین شهری ایران حدود ۴۰ درصد اماارزیابی‌خبرگزاری مهر این شرکت را دارای‌سهم‌حدود ۱۰ درصدمی‌داند. به نوشته خبرگزاری مهر این خودرو ۵۳ درصد سهم تلفات در ناوگان حمل و نقل عمومی بین شهری ایران را داراست.[2][3]
پس از رویداد حادثه تصادف و سپس آتش‌سوزی در اتوبان تهران قم این خودرو، مدیر عامل و برخی مسئولین این شرکت ادعای استاندارد بودن آن‌را تأیید وتوسط مؤسسه استاندارد ایران مطرح کردند. هرچند به گفته فرمانده پلیس راهور ایران در رابطه با رویداد تصادف در اتوبان تهران قم «اتوبوس اسکانیا مشکل فنی دارد و مدیر این خودروسازی نیز امروز با قرار وثیقه آزاد است»[4]
اسکندر مؤمنی فرمانده وقت پلیس راهور در مصاحبه‌ای گفت که «عمده کشته‌های حمل و نقل عمومی مربوط به اتوبوسهای اسکانیاست… تمام ایرادات این اتوبوس به شرکت، سازمان‌های مربوط و دستگاه قضایی اعلام شده‌است. به دلیل اینکه در کشور ما در زمینه تولید اتوبوسها رقابت وجود نداشته و انحصاری است بعد از وقوع چنین حوادثی به سرعت فرافکنی می‌کنند که این کار خوبی نیست» هرچند محمود براتی مدیر شرکت عقاب افشان می‌گوید: «در گزارش کمیسیون ایمنی راه‌ها، آیتم‌هایی که قرار است ما رفع کنیم، به صورت فنی و دقیق مطرح نشده‌است، نمی‌دانیم باید چه جزئیاتی را از موارد مطرح‌شده دربارهٔ مخزن سوخت، باتری و پروفیل بدنه تغییر دهیم. پلیس به صورت کلی مواردی را برای ما تعریف کرده‌است و این در حالی است که در اجرای این موارد همه تأییدیه‌های سازمان استاندارد را اخذ کرده‌ایم؛ اگر سیستم‌های مذکور مشکلی دارد پس چرا سازمان استاندارد آنها را تأیید کرده‌است؟»[5]
پلیس راهور ناجا علت آتش‌سوزی در اتوبوس اسکانیا را نقص ایمنی در سیستم برق این اتوبوس اعلام کرده است اما مدیر شرکت عقاب افشان گفت: نحوه و محل نصب تابلو برق اصلی و کابل‌ها با نظم و ترتیب مطلوبی همراه با اطلاعات کافی در مورد قطعات برقی نصب می‌شود و طبق گزارش‌های کارشناسان سازمان استاندارد و نیز نماینده شرکت سوئدی اسکانیا، هیچ موردی در فرایند تولید خودروهای شرکت عقاب افشان مشاهده نکردند که بتواند عامل آتش‌سوزی بعد از تصادف تلقی شود.[5]
پس از رویداد اتوبان قم در اسفند ماه نیز یکی دیگر از اتوبوسهای اسکانیا در هرمزگان دچار اتش سوزی شد.[6]
وضعیت استاندارد
در ۴ اسفند ۱۳۹۲ خبرگزاری‌های فارس و مهر گزارشی منتشر کردند که حاکی از آن بود که بررسی مؤسسه استاندارد ایران حاکی از عدم احراز استانداردهای لازم توسط این خودرو در ۱۹ مورد بوده‌است.
| ردیف | عنوان استاندارد | شماره استاندارد | شماره استاندارد مرجع | اظهار نظر |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | هدایت پذیری | ۶۴۸۷ | ISO7401,4138 | عدم کاربرد |
| ۲ | سیستم برفک زدا و مه زدا | ۴۱۵۹ | EEC/78/317 | عدم کاربرد |
| ۳ | سیستم برف پاکن و شیشه شوی | ۶۶۸۳ | EEC/78318 | عدم کاربرد |
| ۴ | میدان دید جلو | ۶۶۷۰ | EEC/77/649 | عدم کاربرد |
| ۵ | چراغ مه‌شکن جلو | ۶۴۸۸ | EEC/76/762 | عدم کاربرد |
| ۶ | حفاظت از راننده | ۴۱۶۴ | EEC/74/297 | عدم کاربرد |
| ۷ | پشت سری صندلی‌ها | ۶۵۰۶ | EEC/78/932 | عدم کاربرد |
| ۸ | حفاظ‌های جانبی | ۶۶۷۱ | EEC/89/297 | عدم کاربرد |
| ۹ | برخورد از روبرو | ۶۶۵۲ | EEC/96/79 | عدم کاربرد |
| ۱۰ | برخورد جانبی | ۴۲۳۹ | EEC/96/27 | عدم کاربرد |
| ۱۱ | قفل و لولا | ۶۷۷۳ | EEC/70/387 | عدم کاربرد |
| ۱۲ | حمل کالاهای خطرناک | ۶۷۴۱ | ECER-105 | عدم کاربرد |
| ۱۳ | نصب تزئینات داخلی | ۶۷۷۲ | EEC/74/60 | عدم کاربرد |
| ۱۴ | برجستگی‌های بیرونی | ۶۶۲۲ | EEC/74/483 | عدم کاربرد |
| ۱۵ | برجستگی‌های بیرونی کابین | ۶۶۲۴ | EEC/92/114 | عدم کاربرد |
| ۱۶ | حفاظ چرخ | ۶۴۸۶ | EEC/78/549 | عدم کاربرد |
| ۱۷ | سیستم‌های ممانعت از پاشش | ۶۵۰۱ | EEC/91/226 | عدم کاربرد |
| ۱۸ | جرم و ابعاد خودروهای نوع ام یک | ۶۵۰۰ | EEC/92/21 | عدم کاربرد |
| ۱۹ | وسایل کوبلینگ مکانیکی | ۳۴۷۸ | EEC/94/20 | عدم کاربرد |
در شرایطی گزارش عدم پاس کردن ۱۹ مورد از استانداردهای لازم توسط مؤسسه استاندارد منتشر گردید که عبدالله اکبری راد مدیر عامل شرکت عقاب افشان پیش از این گفته بود «تمامی اتوبوسهای تولید شده در این شرکت با مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت و نیز تحت نظارت سازمان استاندارد تولید و به بازار عرضه می‌شود.»[5]
خبرگزاری فارس دربارهٔ شماره گزاری این خودرو بدون پاس کردن استانداردها نوشت: «بنظر می‌رسد که رئیس سابق سازمان استاندارد باید به مردم و خانواده قربانیان توضیح دهد که چرا و به چه منظور اجازه شماره‌گذاری اتوبوس اسکانیا آنهم با وجود اینکه این خودرو در ۱۹ مورد نتوانسته‌است نمره قابل قبول را کسب کند، صادر کرده‌است. رئیس سابق سازمان استاندارد می‌تواند دست‌های پشت پرده در ماجرای شماره‌گذاری این خودرو را برملا کند و به مردم بگوید این خودرو با نفوذ چه کسی یا چه کسانی توانست مجوز قتل مردم را بگیرد. بدون شک کسانی که به عنوان دست‌های پشت پرده سبب صدور مجوز شماره‌گذاری اسکانیا شده‌اند، حکم قتل تعداد بی‌شماری از هموطنان را صادر کرده و دستشان به خون این افراد آغشته‌است.»[7]
انجمن خودروسازان در پاسخی نوشت که این استانداردها برای این خودرو الزامی نبوده‌است.[8]
خبرگزاری مهر درگزارش همچنین از صدور برگه صورت وضعیت اتوبوسها در پایانه‌های کشور بدون بررسی مناسب و با فشار مدیران شرکت‌ها خبر داد و به نقل از مدیر فنی یکی از تعاونی‌های مسافربری پایانه بیهقی نوشت: «ما هم یک کارمند معمولی هستیم که از شرکت حقوق می‌گیریم. وقتی مدیران فشار می‌آورند که باید اتوبوس در جاده تردد کند تا چرخ شرکت بگردد و حقوق ما پرداخت شود ما هم مجبور می‌شویم برخی ایرادات جزئی را نادیده بگیریم و برگه صورت وضعیت را تأیید کنیم. باید بگویم که ۴۰ درصد اتوبوس‌هایی که در جاده‌ها تردد می‌کنند اگر قانون به درستی اجرا می‌شد اجازه تردد پیدا نمی‌کردند.»[9]
جستارهای وابسته
- شرکت عقاب افشان
- کشنده هوو
منابع
- «مهر گزارش می‌دهد؛ قاتل سوئدی در جاده‌های ایران / مرگ 105 نفر در 9 تصادف مهم اسکانیا». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- «شماره گذاری اسکانیا متوقف شد». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- «سایه توقف تولید بر سراسکانیا / پلیس دیگر کوتاه نمی‌آید». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- «آزادی مدیر شرکت اسکانیا با قرار وثیقه/ اتوبوس مشکل فنی دارد». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- «واکنش مدیرکارخانه اسکانیا به سخنان سردار مؤمنی: پلیس بگوید اتوبوسها چه ایرادی دارند تا برطرف کنیم». وبگاه خبرآنلاین. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- «آتش گرفتن مجدد اسکانیا با ۲۶ مسافر». همشهری آنلاین. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- «فارس گزارش می‌دهد دستان پشت پرده در شماره‌گذاری اسکانیا/ شماره‌گذاری خودرویی بدون ۱۹ استاندارد اصلی». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- «اسخ انجمن خودرو سازان به آتش‌سوزی اسکانیا». افکار نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مارس ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.
- «افشای مشکلات فنی اتوبوسهای اسکانیا توسط رانندگان / پشت پرده تأیید صورت وضعیت اتوبوسها». خبرگزاری مهر. دریافت‌شده در ۲۴ فوریه ۲۰۱۴.