دیوان وحشی بافقی

دیوان مولانا شمس الدین (کمال الدین) محمد وحشی بافقی شامل شعر فارسی است که تا سال ۹۳۹ قمری به زبان فارسی سروده شده‌است.[1][2]

دیوان وحشی بافقی
دیوان وحشی بافقی
دیوان وحشی بافقی
ویراستار(ها)عزیزالله علیزاده
نویسنده(ها)وحشی بافقی
طراح جلدعلی سلیمی
کشورایران: تهران
زبانزبان فارسی
موضوع(ها)شعر فارسی
گونه(های) ادبینظم
ناشرانتشارات فردوس
شمار صفحات۶۷۲
شابکشابک ‎۹۷۸−۹۶۴−۳۲۰−۵۲۱−۸

محتوا
  1. دیوان وحشی بافقی کتابی است مشتمل بر همه اشعار باقی‌مانده از وحشی بافقی. شعرها به زبان فارسی است. مهم‌ترین بخش آن، غزلیات ولی مشهورترین بخش آن مثنوی‌های اوست. شعرهایی در دیگر قالب‌های شعری همانند قصاید، قطعات، رباعیات، ترکیب‌بند، ترجیع‌بند، مخمسات و مثنویات هم در این دیوان هست.[3]
  2. مثنوی خلد برین شامل ۵۸۶ بیت در وزن مفتعلن مفتعلن فاعلن و بحر سریع مسدس مطوی مکشوف؛
  3. مثنوی ناظر و منظور شامل ۱۵۶۱ بیت در وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن و بحر هزج مسدس محذوف؛
  4. مثنوی فرهاد و شیرین شامل ۱۰۷۰ بیت در وزن مفاعیلن مفاعیلن فعولن و بحر هزج مسدس محذوف. وی در سال ۹۶۶ مثنوی ناظر و منظور را به پایان رساند و در سال ۹۹۱ مثنوی فرهاد و شیرین را تا بیت ۱۰۷۰ سرود. بعدها میرزا شفیع متخلص و مشهور به وصال شیرازی (۱۱۹۲ تا ۱۲۶۲)، ۱۲۵۱ بیت به آن افزود و صابر شیرازی با افزودن ۳۰۴ بیت، مثنوی مزبور را به اتمام رساند.[4]

در مجموع ۵۷۰ شعر با ۹۰۷۶ بیت سروده‌است.

قالب‌های شعری
قالب‌های شعری [5]
ردیفقالب شعریتعداد شعرتعداد بیت
۱غزل۳۹۵۲۳۳۸
۲قصیده۴۳۱۸۷۰
۳قطعه۴۳۲۲۴
۴رباعی۶۶۱۳۲
۵ترکیب‌بند۱۱۵۸۵
۶ترجیع‌بند۱۱۲۵
۷مخمس۱۱۲
۸مثنوی۱۰۳۷۹۰
مجموع۵۷۰۹۰۷۶

اوزان شعری

از مجموع ۵۷۰ شعر وحشی بافقی:

  1. تعداد ۳۵۵ غزل، ۱۴ قصیده، ۲۰ قطعه و ۳۷ رباعی به عبارت دیگر ۴۲۶ یعنی ۷۴/۷۴ درصد اشعارش مُردَّف (ردیف‌دار) است.
  2. تعداد ۳۳ یعنی ۵/۷۹ درصد اشعارش دارای اوزان دوری است.
  3. بحر ۵۱۳ یعنی ۹۰ درصد شعرها مثمن و ۵۷ یعنی ۱۰ درصد مسدس است.
  4. بحر ۲۰۰ شعر هزج، ۱۷۲ شعر رمل، ۸۷ شعر مضارع، ۴۷ شعر مجتث، ۲۷ شعر رجز، ۲۴ شعر خفیف، ۶ شعر متقارب، ۵ شعر منسرح و ۲ شعر سریع است.
  5. بحر ۸۷ یعنی ۱۵/۲۶ درصد سالم و ۴۸۳ یعنی ۸۴/۷۴ درصد غیرسالم است.[6]

سال نگارش

دیوان وحشی بافقی تا سال ۹۹۱ قمری نوشته شده‌است.[7]

ویژگی سبکی

استفاده از تشبیه، تضمین، جناس و سهل ممتنع بودن و عدم استفاده از ترکیبات عربی و واژه‌های مشکل از مهم‌ترین ویژگی‌های سبکی اشعار وحشی بافقی بشمار می‌آید.[8]

چاپ

در سال ۱۳۹۲ دیوان وحشی بافقی توسط عزیزالله علیزاده را در انتشارات فردوس[9] به چاپ رساند و تا حال دو بار به نشر رسیده‌است.[10][11] مصحح در ابتدای کتاب در پنج صفحه به معرفی زندگی و آثار وحشی بافقی پرداخته‌است. وی می‌نویسد: «در چاپ حاضر چهار مورد ذیل بدان اضافه گردیده‌است:

  1. کشف الابیات؛
  2. نامگذاری غزلیات، قصاید، قطعات ترکیب‌بندها، ترجیع‌بند، مخمس و مثنویات؛
  3. ذکر اوزان و بحور اشعار؛
  4. فهرست اعلام شامل اسامی اشخاص، اماکن جغرافیایی و کتاب‌ها.[12]

پانویس
  1. دیوان وحشی بافقی، مصحح عزیزالله علیزاده، تهران:انتشارات فردوس، چاپ اول ۱۳۹۲
  2. دیوان وحشی بافقی، ص ۱۲ (مقدمه مصحح)
  3. دیوان وحشی بافقی، صص ۱۱–۴ (مقدمه مصحح)
  4. دیوان وحشی بافقی، ص ۱۳ (مقدمه مصحح)
  5. دیوان وحشی بافقی، ص ۱۳ (مقدمه مصحح)
  6. دیوان وحشی بافقی، ص ۱۵ (مقدمه مصحح)
  7. دیوان وحشی بافقی، ص ۱۳ (مقدمه مصحح)
  8. دیوان وحشی بافقی، ص ۱۳ (مقدمه مصحح)
  9. https://ferdosbook.com/
  10. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۲۰.
  11. «دیوان وحشی بافقی |اموضوع(ها): شعر فارسی ||خانه کتاب |ketab.org.ir». ketab.org.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۱۴.
  12. دیوان وحشی بافقی، ص ۱۶ (مقدمه مصحح)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.