زنگی‌دارو
زَنگی‌دارو گیاهی است از دسته سرخس‌گیان، از ردهٔ بسپایک‌ها، راستهٔ بسپایک‌ها، از تیره، سپرزدارویان.[5] که در جنگل‌های شمال ایران هم می‌روید و مصارف زینتی دارد.
| زنگی‌دارو | |
|---|---|
 | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| دسته: | سرخس‌گیان[1] |
| رده: | رده بسپایک‌ها[2] |
| راسته: | راسته بسپایک‌ها[3] |
| تیره: | سپرزدارویان[4] |
| سرده: | آسپلنیوم |
| گونه: | A. scolopendrium |
| نام علمی | |
| Asplenium scolopendrium | |
زنگی‌دارو بیشتر در سنگلاخ‌ها می‌روید و برگ آن شبیه‌است به برگ بسپایک و سوی زیرین برگ آن سرخ‌رنگ است. در پزشکی سنتی ایران سرشت این گیاه را گرم و خشک دانسته‌اند و آن را زایل‌کننده سپرز توصیف کرده‌اند.[6]
زنگی‌دارو گیاهی است پایا و دارای ساقه زیرزمینی کوتاه و نامنظم و برگ‌هایی به درازای ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر و به پهنای ۴ تا ۵ سانتیمتر با دمبرگ کوتاه و پوشیده از کرک. این گیاه در کناره چشمه‌ها و دیواره چاه‌هاو اماکن سایه‌دار می‌روید و قسمت مورد استفاده، برگهای آن است که بویی به نسبت مطبوع و طعمی ملایم دارد. ساقه زیرین آن ضخیم است و در درمان به عنوان قابض و ادرارآور بکار می‌رود.[6]
ساقه زیرزمینی این سرخس پوشیده از بازمانده‌های پوسیده برگهای قبلی است. حلقه مکانیکی هاگدان در این سرخس ناقص است.[7]
زنگی‌دارو گیاهی معمولی در اروپا است ولی در آمریکای شمالی کم دیده می‌شود. گونهٔ آمریکای شمالی آن چهارلاد[8][9] است در حالی که گونه اروپایی آن دولاد[10] می‌باشد. گونه‌ای از آن با نام علمی A. scolopendrium var. lindenii در جنوب مکزیک و هیسپانیولا می‌روید.[11]
منابع و پانویس‌ها
- Pteridophyta
- Polypodiopsida
- Polypodiales
- Aspleniaceae
- برابرهای واژه‌های علمی از: عطری، مرتضی، واژه‌نامه علوم زیستی، دوجلدی، همدان: اداره انتشارات دانشگاه بوعلی‌سینا، ۱۳۸۴.
- گیاه‌شناسی گل گلاب ص ۱۷۰ و کارآموزی داروسازی ص ۱۸۹ به نقل از دهخدا، سرواژه زنگی‌دارو بایگانی‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine.
- «دانشنامهٔ رشد، سرواژه، سرخس». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۲۰.
- tetraploid
- برابر فارسی
- diploid
- scolopendrium ویکی‌پدیای انگلیسی
