زن حرمسرا
زن حرمسرا یا شبستان به زنانی آزاد یا برده (کنیز) گفته می‌شد که در حرمسرا (شبستان) پادشاه بودند. در ایران دست‌کم از دوران هخامنشی تا دوران قاجار پادشاهان شبستان داشته‌اند. سلطنت اموی، عباسی و عثمانی نیز از چنین بخشی در کاخ‌های خود بهره می‌بردند.
زنان حرمسرا در دوره صفویه
در دوره اول حکومت صفویه زنان حرمسرا حتی در جنگ‌ها شرکت می‌کردند، آزادانه با امرا و درباریان مراوده داشتند و در جلسات درباری شرکت، و با اجازه شاه از حرمسرا خارج شده در شهر تردد می‌کردند. اما در دوره شاه عباس همانند شاهزادگان زنان حرمسرا نیز با محدودیت مواجه شدند. دیگر نمی‌توانستند در جلسات شرکت کنند و آزادانه در شهر بچرخند و باید در میان خواجه سرایان قرار می‌گرفتند.[1]
زن حرمسرا در دولت عثمانی
مادر سلطان، که والده سلطان نامیده می‌شد، قدرتمندترین زن حرمسرا و معمولاً قدرتمندترین زن امپراتوری عثمانی بود. زنانی که برای سلطان پسرانی به دنیا آورده بودند، سوگلی سلطان (به ترکی استانبولی: خاصگی سلطان) نامیده می‌شدند و در مرتبه بعدی قدرت قرار داشتند. زنان اجازه خروج از حرمسرا را نداشتند، و خواجگان سیاه‌پوست از مصر و حبشه از آن‌ها مراقبت می‌کردند.[2]
جستارهای وابسته
نگارخانه
زن حرمسرای زیبا (۱۸۱۴) اثر ژان اگوست دومینیک انگر(۱۷۸۰ - ۱۸۶۷)
زن حرمسرا, ژول جوزف لوفور
منابع
- زنان حرمسرا در دوره صفویه
- شاو استانفورد (۱۳۷۰)، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمهٔ محمود رمضان‌زاده، مشهد: آستان قدس رضوی