سفرنامه حاجی سیاح محلاتی
میرزا محمدعلی محلاتی معروف به حاجی سیاح از سفرنامه نویسان دوره قاجاریه است. از او دو اثر به نامهای " سفرنامه حاج سیاح " و " خاطرات حاج سیاح " در حوزه سفرنامه نویسی، به جای ماندهاست. حاج سیاح وقایع دوران سفر خود را به اقصی نقاط اروپا و آمریکای شمالی و همچنین کشورهای شرق از جمله هندوستان را شرح دادهاست. سفرنامه حاج سیّاح به فرنگ (چاپ علی دهباشی، تهران ۱۳۶۳ شمسی) شرح سفرهای او در اروپاست.
خاطرات حاج سیّاح یا دوره خوف و وحشت[1] مربوط به عصر مشروطیت ایران است. این خاطرات، از بازگشت حاج سیّاح به ایران در ۱۲۹۴ ق آغاز میشود و با رویدادهای ۱۳۲۷ ق و ماجرای فتح تهران پایان مییابد و جمعاً حوادث ۳۴ سال قمری را در برمیگیرد. کتاب، آمیزهای است از سفرنامه، خاطرات، گزارش اوضاع سیاسی - اجتماعی و توصیفهای تاریخی که از دو بخش اصلی و تا اندازهای متفاوت تشکیل میشود: بخش اول تا ۱۳۱۱ ق و ماجرای پناهنده شدن به سفارت که بیشتر سفرنامه و خاطرهنویسی است؛ و بخشدوم تا ۱۳۲۷ ق که بیشتر تاریخنگاری است.[2]
منابع
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به سفرنامه حاجی سیاح محلاتی در ویکیگفتاورد موجود است. |
- به کوشش حمید سیّاح، به تصحیح سیفاللهگلکار، تهران ۱۳۴۶
- نقد و معرفی کتاب سفرنامه حاج سیاح به فرنگ