سفرنامه دوم مظفرالدین‌شاه به فرنگ
سفرنامه دوم مظفرالدین شاه به فرنگ نام کتابی است که مظفرالدین شاه وقایع و شرح دومین سفر خود به اروپا را به صورت روزشمار نوشته است. این سفرنامه در سال ۱۳۲۰ هجری قمری توسط صنیع‌السلطنه در چاپخانه دربار چاپ شده‌است.
 صفحه اول کتاب | |
| نویسنده(ها) | مظفرالدین شاه قاجار |
|---|---|
| تصویرگر(ها) | میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی |
| کشور | ایران، تهران |
| زبان | فارسی |
| موضوع(ها) | سفرنامه |
| گونه(های) ادبی | روزشمار |
| ناشر | صنیع‌السلطنه |
تاریخ نشر | ۱۲۸۲ خورشیدی |
| شمار صفحات | ۱۵۶ |
موضوع
مظفرالدین شاه پس از رسیدن به سلطنت در ۴۵ سالگی، سه بار به کشورهای اروپایی سفر کرده بود. ظاهراً هدف این سفرها آشنایی با سران دولت‌های خارجی و نیز معالجه درد مفاصل و نقرس عنوان شده‌است. در سفر دوم که در فروردین ماه ۱۲۸۲ (برابر با ۱۳۲۰ قمری) آغاز و بمدت ۶ ماه طول کشیده از اتریش، آلمان، بلژیک، فرانسه، ایتالیا و انگلستان بازدید کرد. طی این سفر خاطرات و مشاهدات خود را به صورت روزشمار نوشته است.[1] پس از مراجعت صنیع‌السلطنه آن را در چاپخانه سلطنتی به صورت کتاب در ۱۰۰ نسخه منتشر کرد.
مشخصات کتاب
کتاب در قطع نیم ورقی با جلد پارچه‌ای در ۱۵۶ صفحه تدوین شده‌است. ۲۲ صفحه آن شامل عکس‌هایی است که توسط میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی در طی سفر برداشته شده‌است. در صفحه دوم عکسی است از مظفرالدین شاه که در همان سال برداشته شده و صفحه سوم مقدمه کتاب است که توسط صنیع‌السلطنه نوشته شده.
ساده‌نویسی متن و ضعف‌های نگارش و به کارگیری واژگان غیر فارسی که معمولاً در همه سفرنامه‌های شاهان قاجار وجود داشته در این سفرنامه نیز نمایان است.[2]
این کتاب در سال ۱۳۸۷ با مقدمه و حواشی احمد خاتمی تجدید چاپ شده‌است.
نمونه متن
شنبه، بیستم ربیع‌الثانی
صبح ساعت هشت از خواب برخاستیم نمازمان قضا شده بود نماز خواندیم قرآن خواندیم و آمدیم پائین. جناب اشرف اتابک اعظم آمدند رفتیم اتاق بیلیارد بازی می‌کردیم. دو تفنگ دولوله هم که بتوسط دکتر آدکاک از لندن خواسته بودیم آورده بودند یکی‌را به یکصد لیره خریدیم ده لیره هم فشنگش را خریدیم. خیلی تفنگ اعلای خوبی است. رفتیم کنار دریا چند تا لیموی ترش آوردند نشانه گذاشتیم اغلب را زدیم.[3]
منابع
- رشیدی، طاهره. «سفرهای خارجی مظفرالدین شاه». تبیان.
- خاتمی، احمد. «بررسی سفرنامه دوم مظفرالدین شاه به اروپا از نظر ادبی». مجله آئینه میراث. دریافت‌شده در ۱۶ فوریه ۲۰۱۵.
- خاتمی، احمد. «سفرنامه دوم مظفرالدین شاه به فرنگ» (PDF).