فرهنگ دره هیرمند
فرهنگ هیرمند یا تمدن دره هیرمند از عصر مفرغ است که بیشتر در دره هیرمند در جنوب افغانستان (ولایت هلمند) و عمدتاً در هزاره سوم قبل از میلاد شکوفا شدهاست.[1]
مردم تمدن هیرمند در شهرهای با معابد و کاخهای عالی زندگی میکردند و شواهد نشان میدهد که آنها از ساختارهای پیچیده و پیشرفته اجتماعی کار میگرفتند. شهرهای اصلی که تاکنون در حوزه تمدن هیرمند شناخته شدهاند شهر سوخته و شهر مندیگک است. تحقیقات در مورد یافتههای هر دو مکان نشان داد که این شهرها فرهنگ یکسانی را دارا بودند.[2] این شهرها اولین شهرهای این منطقه حتی قبل از شهرهای تمدن دره سند بودهاست. احتمال این وجود دارد که فرهنگ هیرمند زمانی دارای دولت شهرهای در دوره باستان تشکیل دادهاند.[3]
آثار سفالی تمدن هیرمند بهطور رنگارنگ با نقوش هندسی نقاشی شدهاست، گیاهان و حیوانات در آن نیز به تصویر کشیده شدهاند. آثار برنزی در این منطقه نیز بدست آمدهاست. در شهر سوخته متونی به زبان عیلامی یافت شده که شواهد مربوط به ارتباط تمدن هیرمند با غرب ایران را ارائه میدهد. دارای ارتباط با تمدن دره سند نیز داشته بودهاست، اما به نظر میرسد که تمدن هیرمند زودتر از تمدنهای دره سند و عیلام بوده و از نظر زمانی با شهرهای دره سند همخوانی نداشتهاست.[4]
منابع
- کامرون. پتری و جیم ج. شفر، در: ریموند آلچین، وارویک بال، نورمن هاموند (Hrsg.): "باستانشناسی افغانستان، از نخستین زمانها تا دوره تیموری"، ادینبورگ، انتشارات دانشگاه، ادینبورگ ٢۰١٩،شابک ۹۷۸۰۷۴۸۶۹۹۱۷۹, pp. ١۶١–٢٥٩
- Raffaele Biscione: "" تقویم نسبی و ارتباط سفالگری بین شهر سوخته و مندیگک، ایران شرقی"، در انستیتوی باستانشناسی انسان ایتالیا "چاپ دوم (١٩٧۴)، صص ١٣١–١۴٥
- جین مک اینتاش: دره باستانی سند: چشماندازهای جدید، سانتا باربارا، کالیفرنیا، شابک ۹۷۸−۱−۵۷۶۰۷−۹۰۸−۹ , pp. ٨۶–٨٧
- جین-فرانسیس ژاریژ، آرورو دیدایر، گونزوا کایرون (٢۰١١): "شهر سوخته و گاهشماری مناطق هند و ایران"، در: "Paléorient"، ٢۰١١, vol. 37, n°2. pp. ٧–٣۴.