محمد اوزون

محمد اوزون (۱۹۵۳ در سیورک - ۱۰ اکتبر ۲۰۰۷) نویسنده و رمان‌نویس کرد است. وی در سال ۱۹۵۳ میلادی در سیورک در کردستان ترکیه زاده شد.

نویسندگی

اگرچه زبان کردی در فاصله ۱۹۲۰ تا ۱۹۹۰ در ترکیه ممنوع بود ولی او نوشتن به زبان مادری خویش را آغاز نمود. از سال ۱۹۷۷ تاکنون وی به عنوان یک پناهنده سیاسی در کشور سوئد زندگی می‌کند. به عنوان یک نویسنده، او سهم بزرگی در شکل‌گیری و ایجاد زبان ادبی مدرن کردی داشت و رسم سنتی داستان سرایی کردی را احیا کرده‌است. از سال ۱۹۷۷ تا سال ۲۰۰۵ او به صورت تبعید به عنوان پناهنده سیاسی در سوئد زندگی کرد. در طی این مدت در اسکاندیناوی، او یک نویسنده رسماً با کتاب‌ها و تألیفات بسیار شد و تعداد زیادی رمان و مقاله به زبان کردی نوشت، که او را عضو بنیانگذار زبان و ادبیات مدرن کردی به لهجه کرمانجی کرد. در ماه ژوئن سال ۲۰۰۵ او به استانبول ترکیه برگشت او عضو کلوب "اهل قلم " و انجمن نویسندگان سوئد است.

در ماه مه سال ۲۰۰۶ اعلام شد که محمد اوزون مبتلا به بیماری سرطان است.[1] بعد از معالجه در کارولیسکا یا بیمارستان دانشگاه کارولیسکای استکهلم، در سوئد، او دوباره به ترکیه برگشت و در در روز ۱۰ اکتبر ۲۰۰۷ درگذشت.

کارها

او هفت رمان در زبان کردی چاپ و منتشر کرده‌است. او مجموعه قوانین شعر و نثر ادبیات کردی را اصلاح و ویرایش کرد که در نوع خود اولین مورد بود. موفقیت مهم و حساس او با رمان " در سایه آخرین عشق" (Siya Evînê)بدست آمد. داستان افسانه شده در سال ۱۹۲۰، که اندیشمندان کرد نتوانستند دربارهٔ مبارزه و تلاش او بخاطر عشق او به یک زن و وظیفه او برای مبارزه با جمهوری جدید التأسیس ترکیه تمایز قائل شوند. در سال ۱۹۹۰ رمانهای او به زبان‌های اروپایی ترجمه شد.دوتا از کتاب‌های او در زبان سوئدی چاپ شد، و مجموعه‌ای از مقالات توصیفی اوGranatäppelblomning'(گل انار) و رمان 'I skuggan av en förlorad kärlek( درسایه آخرین عشق) هم به زبان سوئدی ترجمه شدند.با همکاری با مادلین گرایو، همچنین او مجموعه قوانین شعر و نثر بین‌المللی را منتشر کرد، Världen i Sverigeجهان به زبان سوئدی، دربارهٔ یک پیشقدم مجموعه قوانین شعر و نثر که در سوئد زاده نشده بود اما در آن کشور زندگی کرده و کار نویسندگی را انجام داده بود. او همچنین اثرات خود را در انستیتوی کردی پاریس، به لهجه کورمانجی چاپ و منتشر می‌کند . او بخاطر کار جدید و نوی خود در داستان سرایی سنتی هم به سبک جدید و هم در سبک قدیمی شد و برای ماجراها و مشکلات زندگی اخلاقی خود و اعتقاد بی پروا و نیرومند خود به قدرت کلمه در سال ۲۰۰۱ برنده جایزه Torgny Segerstedt شده‌است.

ز آثار محمد اوزون رمان Bîra Qederê یا همان چاه سرنوشت که داستان زندگی میر جلادت علی بدر خان از شخصیت‌های نامدار کرد است توسط جلال(آراس) عثمانیان به فارسی ترجمه و از سوی انتشارات عمو علوی چاپ شده‌است.

تلاش و تحقیق برای حفظ زبان مادری

محمد اوزن چندین بار به علت فعالیت‌های خود در زمینه ادبیات کردی در ترکیه بازداشت شده‌است. او در ۲۱ ماه مارس سال ۱۹۷۶ به علت ویرایش مجله کردی- ترکی بازداشت شد و به عنوان جدایی خواه محکوم شد و در زندان مرکزی آنکارا زندانی شد. در طی دوره بازجویی و محاکمه خود در تابستان سال ۱۹۷۶، او سعی کرد موجودیت کردها و زبان کردی را ثابت کند. بیانیه دادستان حاکی از آن بود که کردها و فرم زبان کردی وجود ندارد. اگرچه با این ادعای خود برخلاف رای دادستانی به عنوان جدایی خواه تلقی شد و به مجازات محکوم شد. او به هشت ماه زندان محکوم شد. بعد از آزادی از زندان او هنو تحت محکومیت برای مسئولیت و نقش خود در ویرایش مجله‌ای که قبلاً ذکر شد، قرار داشت و در نتیجه او پناهندگی را انتخاب کرد و در سال ۱۹۷۷ به سوئد رفت مقررات اعمال شده و قانونی در آن زمان بازگشت او را به سرزمین مادی ترکیه غیرممکن نمود. در نتیجه، در سال ۱۹۸۱ با تصمیم دولت نظامی وقت ترکیه و همانند بسیاری از اندیشمندان و متفکران ترک و کرد، او ملیت خود را ترک کرد. او کار تحقیق زبانشناسی را در استکهلم دوباره شروع کرد و کمکهای مالی از طرف دولت سوئد دریافت کرد. برای جمع‌آوری لغات و واژه‌ها و فولکلور و فرهنگ خود او رهبر کردهای عراق را در دره کوه‌های مرکز شورش عراق ملاقات کرد که تا عصر در کلبه‌ای به شنیدن اشعار کردی و گوش کردن به داستانهای داستا سرایان در نور چراغ نفت سوز پرداخت.او برای این الفبای عربی را یاد گرفت تا بتواند اشعار کردی قرنهای شانزدهم و هفدهم را بخواند. بعداً او چند نسخه کمیاب از مجلات چاپ شده توسط پناهندگان کرد را دریافت کرد. ماجراهای مریض گونه و مرگ‌آور و کشنده این پیشگامان در اساس و بنیه دو رمان او، دربارهٔ مبارزات کردها در طی سال‌ها و دهه‌ها در همه اثرها و داستانهای او، قرار دارد. او همچنین هیئت ویرایش اندیشمندان و متفکران، که به کردها کمک مالی می‌کردند تا به اروپا پرواز کنند تا این لغات و واژه‌های مبهم و ناشناخته رابرای جهانیان روشن کنند.

بعد از زندگی به عنوان پناهنده برای سالیان متمادی، او به ترکیه برگشت تا دربارهٔ ادبیات کردی، هفت کتاب خود، شش تا به زبان کردی و یکی به زبان ترکی که توسط دادخواست شماره ۳۹/۲۰۰۰ چهارمین دادگاه امنیتی ایالتی دیار بکر در ماه فوریه سال ۲۰۰۰ ممنوع شده بود.

  • عبدالله اوجالان در یکی از ملاقات‌های خود گفت که "محمد اوزون یک فرد بی‌مانند برای ما است" و دربارهٔ سلامت او پرسید.

کتاب‌ها
  1. Tu (You)، Novel، ۱۹۸۵.
  2. Mirina Kalekî Rind (Death of a Nice Old Man)، Novel، ۱۹۸۷.
  3. Siya Evînê (Shadow of Love)، Novel، ۱۹۸۹. Translated into Swedish as "I skuggan av en förlorad kärlek" ،Översättning av Ingmar Björkstén، Ordfront förlag، ۲۴۱ s.، Stockholm، ۲۰۰۱، ISBN 91-7324-716-2، Pris: ۳۰۳ SEK
  4. Ji Rojên Evdalê Zeynikê (From the days of Evdal Zeynikê)، Novel، ۱۹۹۱.
  5. Destpêka Edebiyata Kurdî (The Beginning of Kurdish Literature] ،Research، ۱۹۹۲.
  6. Mirina Egîdekî (Death of a Hero)، Poetry، ۱۹۹۳.
  7. Hêz û Bedewiya Pênûsê (The Strength and Beauty of the Pen)، Essays، Nudem Publishers، ۲۰۳p.، ۱۹۹۳.
  8. Bîra Qederê : Roman (Memory of Destiny: A Novel)، Istanbul، Avesta Publishers، ۱۹۹۵، ۲۶۰ p. (Re-published by Nefel، Sweden، ۲۰۰۲، ISBN 91-89687-11-6).
  9. Världen in Sverige (Anthology، in Swedish)
  10. Dinya Li Swêdê (The World in Sweden)، same anthology، in Kurdish، with Madliene Grive، ۱۹۹۵.
  11. Antolojiya Edebiyata Kurdî (Anthology of Kurdish Literature] (anthology، ۲ vols.، ۱۹۹۵).
  12. Ronî Mîna Evînê Tarî Mîna Mirinê (Light like Love، Dark like Death)، Novel، Avetsa Publishers، ۳۵۰ p.، ۱۹۹۸.
  13. Hawara Dîcleyê I، Novel، Nefel Publishers، Sweden، ۲۳۰ pp.، ۲۰۰۳، ISBN 91-89687-13-2.

مقالات
  1. Mehmed Uzun، "Words Washed by the Waters of the Euphrates"، International Journal of Kurdish Studies، Vol.۱۴، No. ۱&۲،pp.۳۶-۴۰، ۲۰۰۰.
  2. Mehmed Uzun، The Kurdish Renaissance in Exile، The Journal of the International Parliament of Writers، Vol. ۱، Jan. ۲۰۰۱، pp.۶۷-۷۸.
  3. Mehmed Uzun، The Nature of Fiction، Index on Censorship Journal، vol.۴، ۲۰۰۱.
  4. Mehmed Uzun، Diyarbakir: the slap in the face، International Journal of Kurdish Studies، Jan. ۲۰۰۳.

نکته‌ها
  1. «Kurdish media - Famous novelist Mehmed Uzun has cancer». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۰۶. دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۰۸.

اشارات
  1. Mehmed Uzun, An Introduction
  2. Mehmed Uzun, Unionsverlag, in German
  3. The Reykjavík International Literature Festival ۲۰۰۵، Find Uzun
  4. The Pomegranate Flowers, International Journal of Kurdish Studies, Jan. ۲۰۰۳، English translation
  5. Diyarbakir: the slap in the face, International Journal of Kurdish Studies, Jan. ۲۰۰۳، An artcile by Mehmet Uzun about his life and works
  6. Works by Mehmet Uzun
  7. Mehmed Uzun’s defense offered in the Diyarbakir State Security Court No. ۴. (۱۹٫۰۴٫۲۰۰۲)
  8. NFFE(Norwegian Forum for Freedom of Expression) protest confiscation of Mehmed Uzun´s books in ۲۰۰۰
  9. Writer and publisher face charges for literary works, International Freedom of Expression eXchange, March ۲۰۰۱
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.