محمد حنیف

محمد حنیف
محمد حنیف
زاده	۱۳۳۹; بروجرد
زمینه کاری	رمان‌نویس، منتقد و پژوهشگر
ملیت	ایرانی
تحصیلات	دکتری تخصصی تاریخ
دانشگاه	دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات
جوایز مهم	برگزیده سی و هفتمین دوره جایزه کتاب سال، ۱۳۹۸ (بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران); برگزیده دوازدهمین دوره جشنواره جایزه جلال، ۱۳۹۸، (بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران); قلم زرین هفدهمین جشنواره قلم زرین، ۱۳۹۸، (بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران)[1]; قلم زرین پانزدهمین جشنواره قلم زرین، ۱۳۹۶، (داستان سیاسی داستان انقلاب)[2]; نامزد بخش رمان بزرگسال هفدهمین جایزه ادبی شهید غنی‌پور، ۱۳۹۶، (این مرد از همان موقع بوی مرگ می‌داد)[3]; نامزد بخش رمان بزرگسالان پانزدهمین دوره جشنواره قلم زرین، ۱۳۹۶، (خرمالوها را به گنجشکها بفروش)[4]; تقدیر چهاردهمین جایزه ادبی شهید غنی‌پور، ۱۳۹۳، (کلاه جادویی و مجسمه مسی)[5][6]; تقدیر شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس، ۱۳۹۳، (آسایشگاه شماره 6)[7]; تندیس دهمین جایزه ادبی شهید غنی‌پور، ۱۳۸۹، (قفس)[8]; تندیس سیزدهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس، ۱۳۸۹، (کندوکاوی پیرامون ادبیات داستانی جنگ و دفاع مقدس)[9]; برگزیده یازدهمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1389.[10]; نامزد دریافت بهترین رمان فصل، ۱۳۸۸، (قفس)[11]; تقدیر دوازدهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس، ۱۳۸۷، (جنگ از سه دیدگاه)[12]; نامزد بخش پژوهش و نقد ادبی پنجمین و ششمین دورة جشنوارة قلم زرین، ۱۳۸۷، (جنگ از سه دیدگاه)[13]; نامزد بخش رمان نوجوانان هفتمین دوره جایزه ادبی شهید غنی‌پور، ۱۳۸۶، (برفها آب می‌شوند)[14]; برگزیده چهارمین جشنواره بزرگداشت پژوهشگران برگزیده سال، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1382.[15]; تندیس بلورین بهترین برنامه ساز رادیویی، بهترین نویسنده و بهترین تهیه‌کننده رادیویی مراکز صدا و سیما، شیراز، 1376.[16]; برگزیده بخش داستان جشنواره فرهنگی هنری فجر، وزارت ارشاد، 1366.[16];
	جوایز * برگزیده سی و هفتمین دوره جایزه کتاب سال، ۱۳۹۸ (بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران) برگزیده دوازدهمین دوره جشنواره جایزه جلال، ۱۳۹۸، (بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران); قلم زرین هفدهمین جشنواره قلم زرین، ۱۳۹۸، (بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران)[17]; قلم زرین پانزدهمین جشنواره قلم زرین، ۱۳۹۶، (داستان سیاسی داستان انقلاب)[18]; نامزد بخش رمان بزرگسال هفدهمین جایزه ادبی شهید غنی‌پور، ۱۳۹۶، (این مرد از همان موقع بوی مرگ می‌داد)[19]; نامزد بخش رمان بزرگسالان پانزدهمین دوره جشنواره قلم زرین، ۱۳۹۶، (خرمالوها را به گنجشکها بفروش)[20]; تقدیر چهاردهمین جایزه ادبی شهید غنی‌پور، ۱۳۹۳، (کلاه جادویی و مجسمه مسی)[21][22]; تقدیر شانزدهمین دوره جایزه کتاب سال دفاع مقدس، ۱۳۹۳، (آسایشگاه شماره 6)[23]; تندیس دهمین جایزه ادبی شهید غنی‌پور، ۱۳۸۹، (قفس)[24]; تندیس سیزدهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس، ۱۳۸۹، (کندوکاوی پیرامون ادبیات داستانی جنگ و دفاع مقدس)[25]; برگزیده یازدهمین جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1389.[10]; نامزد دریافت بهترین رمان فصل، ۱۳۸۸، (قفس)[11]; تقدیر دوازدهمین دوره کتاب سال دفاع مقدس، ۱۳۸۷، (جنگ از سه دیدگاه)[26]; نامزد بخش پژوهش و نقد ادبی پنجمین و ششمین دورة جشنوارة قلم زرین، ۱۳۸۷، (جنگ از سه دیدگاه)[27]; نامزد بخش رمان نوجوانان هفتمین دوره جایزه ادبی شهید غنی‌پور، ۱۳۸۶، (برفها آب می‌شوند)[28]; برگزیده چهارمین جشنواره بزرگداشت پژوهشگران برگزیده سال، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1382.[29]; تندیس بلورین بهترین برنامه ساز رادیویی، بهترین نویسنده و بهترین تهیه‌کننده رادیویی مراکز صدا و سیما، شیراز، 1376.[16]; برگزیده بخش داستان جشنواره فرهنگی هنری فجر، وزارت ارشاد، 1366.[16]; ;

محمد حنیف (زادهٔ ۱۳۳۹، بروجرد) رمان‌نویس و پژوهشگر ادبیات داستانی،[30] برگزیده جوایزی چون کتاب سال جمهوری اسلامی ایران،[31] جایزه جلال آل‌احمد،[32]کتاب سال شهید غنی پور[33] ، جشنواره قلم زرین،[34] کتاب سال دفاع مقدس و جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر کشور [35]است.

زندگی‌نامه

حنیف در کودکی و نوجوانی در کنار تحصیل انواع کارهای یدی را تجربه کرد؛ دیپلم خود را از دبیرستان پهلوی (دکتر علی شریعتی) بروجرد گرفت. سپس آموزگار روستاهای بروجرد و ازنا شد. پس از یک دوره اخراج و انقطاع به دانشگاه رفت.[36] دوره کارشناسی دبیری تاریخ را در دانشگاه تربیت معلم تهران، دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز و دوره دکتری تخصصی تاریخ را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران[11] گذراند. از این نویسنده تاکنون علاوه بر چندین رمان،[11] مقاله‌هایی با موضوعات نقد ادبی،[37] تاریخی، فولکلور[38] و کتابهایی در حوزه ادبیات داستانی[39] و پژوهشهای تاریخی و ادبیات عامه[40] منتشر شده‌است. هر چند حنیف در ابتدا مقاله‌ها و پژوهش‌هایی در حوزه تاریخ و فرهنگ عامه نوشت، اما سال‌هاست که روی ادبیات داستانی متمرکز شده‌است.

نظریات

حنیف میان ادبیات داستان و جامعه رابطه تنگاتنگی می بیند. به نظر او نویسنده، اثر داستانی و جامعه سه ضلع یک مثلث هستند که از هم تاثیر می‌گیرند و بر هم تاثیر می‌گذارند. نویسنده وقتی می‌بیند جامعه وضعیتش خراب است آن را خود به خود در اثر داستانی منتقل می‌کند. وضعیت ادبیات داستانی ما هم تابعی از بقیه وجوه جامعه است. اگر وضعیت اجتماعی و وضعیت اقتصادی جامعه خوب باشد قطعا حال ادبیات داستانی هم خوب می‌شود و بالکعس چون رمان و ادبیات داستانی یک پدیده‌ مختص به زندگی طبقه متوسط و مختص به زندگی شهرنشینی است و برای رشد آن لازم است که طبقه متوسط قدرت خرید کتاب و وقت مطالعه داشته باشند. شهرنشینی ما از اواخر دوره قاجار آرام آرام تحول پیدا می‌کند. مثلا تهران در اوایل دوره پهلوی جمعیت خیلی کمی داشت و آرام آرام با پول نفت و اصلاحات ارضی جمعیت تهران بیشتر می‌شود. مهاجرت روستاییان به شهر باعث تقویت طبقه تازه‌ای از مردم می‌شود که این بر ادبیات تاثیر می گذارد، اما سال‌هاست که شاهد هستیم طبقه متوسط روز به روز ضعیف‌تر می‌شود. طبیعی است که وقتی طبقه متوسط ضعیف و بودجه‌های فرهنگی کم می‌شود تیراژ کتاب از دو هزار نسخه می‌رسد به اعداد خیلی کمتر. رادیو و تلویزیون هم آن‌گونه که شایسته است، به‌دنبال تشویق مردم به سمت کتاب خواندن نیست. به این دلیل اقبال نسبت به آثار عامه‌پسند بیشتر می‌شود و آثاری که باعث برانگیختن احساسات مختلف انسانی در خواننده می‌شود و او را به فکر وا می‌دارد و به چرایی و چگونگی سوق دهد، بسیار کم می‌شود.[41]
یکی دیگر از دلمشغولی های اصلی محمد حنیف موضوع جنگ و خاصه واقعیت بزرگی به نام جنگ ایران و عراق است.[42] او در کتاب جنگ از سه دیدگاه در مورد جنگ و ادبیات می گوید:

«جنگ همواره با بشر بوده و همین است اگر منابع تاریخی کشور ها اغلب شرح جنگ هاست و بسیاری از آثار ادبی و هنری نیز مدیون این پدیده زشت اند، اما شک نیست که این زشتی هر گاه رنگ دفاع گرفته است و به بهانه بیرون راندن متجاوزی از خاک مردمی رخ داده، به عمل مقدس تبدیل شده و زیبایش دانسته اند و شرکت در آن را شجاعت نام نهاده اند...» [43]

به نظر حنیف، جنگ حادثه بزرگی است که در تمام عرصه‌ها، جامعه را دگرگون می‌کند. این دگرگونی شامل موضوعاتی نظیر ایجاد موج مهاجرت میلیونی، تضاد فرهنگی، وحشت در بمباران‌ها، شهادت، معلولیت و ... است. از این روی، یکی از کارکردهای ادبیات این است این تاثیرات را به صورت عینی و جزئی‌نگارانه ارائه بدهد. [44]

کتاب‌شناسی

داستان

با اعمال شاقه، (رمان)، ناشر انتشارات کتاب نیستان، ۱۳۹۸.[45]
جادوی گوبتا، (رمان)، ناشر انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۹۸.[46]
خرمالوها را به گنجشکها بفروش، (رمان) ناشر انتشارات مسجد مقدس جمکران،۱۳۹۷.[47]
این مرد از همان موقع بوی مرگ می‌داد، (رمان)، نشر اسم، ۱۳۹۶.[48]
کلاه جادویی و مجسمه مسی (رمان)، ناشر انتشارات عصر داستان، ۱۳۹۱.[49][50]
زمانی برای فریاد (مجموعه داستان)، ناشر انتشارات مدرسه، ۱۳۹۱.[40]
قفس (رمان)، ناشر عروج، 1390.[51]
آسایشگاه شماره ۶ (داستان بلند)، ناشر سوره سبز، ۱۳۹۰.
برف‌ها آب می‌شوند (داستان بلند)، ناشر انتشارات مدرسه، ۱۳۹۰.[52]
شب ماهرخ (مجموعه داستان)، ناشر تکا،۱۳۸۸.[40]
رؤیای آهوان (رمان)، ناشر ایدون، ۱۳۸۷.[53]
گل‌های یخی (رمان)، ناشر حوزه هنری،۱۳۷۷.[40]

پژوهش‌های ادبی

دموکراسی روی کرسی، نشر کانون اندیشه جوان، ۱۳۹۹.
بومی‌سازی رئالیسم جادویی در ایران، (به همراه محسن حنیف)، ناشر انتشارات علمی و فرهنگی،۱۳۹۷.[54] (برگزیده دوازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد و سی و هفتمین دوره کتاب سال ایران)
انقلاب، جنگ و تحولات اجتماعی در ادبیات داستانی، ناشر موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، ۱۳۹۷.[55]
نوشتن در سایه جنگ، (به همراه محسن حنیف)، ناشر شهرستان ادب، ۱۳۹۶.[56]
از نگاه داستان‌نویس، (به همراه طاهره رضایی)، ناشر سوره مهر، ۱۳۹۵.[40]
داستان سیاسی، داستان انقلاب، ناشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۵.[57]
هویت ملی در قصه‌های عامه دوره صفوی، ناشر عصر داستان، ۱۳۹۳.[58][59]
راز و رمزهای داستان‌نویسی، ناشر انتشارات مدرسه، ۱۳۹۱.[40]
قابلیت‌های نمایشی شاهنامه، ناشر انتشارات سروش و مرکز تحقیقات صدا و سیما، ۱۳۸۹.[60][61]
قصه گویی در رادیو و تلویزیون، ناشر انتشارات سروش و مرکز تحقیقات صدا و سیما، ۱۳۸۹.[40]
کندوکاوی پیرامون ادبیات داستانی جنگ و دفاع مقدس (به همراه محسن حنیف)، ناشر انتشارات صریر، ۱۳۸۸.[62][63]
جنگ از سه دیدگاه (نقد و بررسی ۲۰ رمان و داستان بلند جنگ)، ناشر انتشارات صریر، ۱۳۸۶.[64]
چگونه ادبیات داستانی را تحلیل کنیم (به همراه مهرداد ترابی‌نژاد)، ناشر انتشارات زیبا، ۱۳۸۰.[65]
مراحل خلق داستان، ناشر حوزه هنری، ۱۳۷۲.[66]

منابع

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] ttps://boroujerd.farhang.gov.ir/fa/news/418658/افتخاری-دیگر-برای-بروجرد-کتاب-بومی-سازی-رئالیسم-جادویی-در-ایران-تألیف-محمد-و-محسن-حنیف-در-بخش-نقد-و-پژوهش-ادبی-هفدهمین-جشنواره-قلم-زرین-اثر-برگزیده-شناخته-شد

[2] ttps://www.ilna.news/بخش-فرهنگ-هنر-6/507999-محسن-پرویز-انجمن-قلم-درآمد-رسمی-بودجه-ندارد

[3] ttps://shahrestanadab.com/Content/ID/7787/بیکتابی-در-بین-نامزدهای-بخش-رمان-هفدهمین-جشنواره-شهید-حبیب-غنیپور

[4] ttps://www.magiran.com/article/3583354

[5] ttp://www.habibghanipoor.ir/files/habib%2012.pdf

[6] ttps://www.magiran.com/article/3123055

[7] ttp://cinemapress.ir/news/60860/برگزیدگان-شانزدهمین-دوره-جایزه-کتاب-سال-دفاع-مقدس-معرفی-شدند

[8] ttp://www.habibghanipoor.ir/author/habibpoor/page/2/

[9] ttps://defapress.ir/fa/news/126718/برگزيدگان-سيزدهمين-جشنواره-كتاب-سال-دفاع‌مقدس-در-تالار-انديشه-معرفي-شدند

[jamejamonline.ir-10] ttp://jamejamonline.ir/online/670823047384879223

[elmifarhangi.ir-11] ttp://elmifarhangi.ir/news/view/534/index.html

[12] ttps://hawzah.net/fa/News/View/74593/برگزیدگان-دوازدهمین-کتاب-سال-دفاع-مقدس

[13] ttps://anjomanghalam.ir/2132-2/

[14] ttps://www.aftabir.com/news/view/2008/jan/29/c5c1201620567_art_culture_literature_verse_literature.php/نامزدهای-دریافت-جایزه-غنی-پور-در-بخش-داستان

[15] ttp://elmifarhangi.ir/news/view/534/محمد-حنیف

[iribresearch.ir-16] ttp://iribresearch.ir/paygah_marakez/cities/shakhsiat_text.aspx?id=5086&ccode=13

[17] ttps://boroujerd.farhang.gov.ir/fa/news/418658/افتخاری-دیگر-برای-بروجرد-کتاب-بومی-سازی-رئالیسم-جادویی-در-ایران-تألیف-محمد-و-محسن-حنیف-در-بخش-نقد-و-پژوهش-ادبی-هفدهمین-جشنواره-قلم-زرین-اثر-برگزیده-شناخته-شد

[18] ttps://www.ilna.news/بخش-فرهنگ-هنر-6/507999-محسن-پرویز-انجمن-قلم-درآمد-رسمی-بودجه-ندارد

[19] ttps://shahrestanadab.com/Content/ID/7787/بیکتابی-در-بین-نامزدهای-بخش-رمان-هفدهمین-جشنواره-شهید-حبیب-غنیپور

[20] ttps://www.magiran.com/article/3583354

[21] ttp://www.habibghanipoor.ir/files/habib%2012.pdf

[22] ttps://www.magiran.com/article/3123055

[23] ttp://cinemapress.ir/news/60860/برگزیدگان-شانزدهمین-دوره-جایزه-کتاب-سال-دفاع-مقدس-معرفی-شدند

[24] ttp://www.habibghanipoor.ir/author/habibpoor/page/2/

[25] ttps://defapress.ir/fa/news/126718/برگزيدگان-سيزدهمين-جشنواره-كتاب-سال-دفاع‌مقدس-در-تالار-انديشه-معرفي-شدند

[26] ttps://hawzah.net/fa/News/View/74593/برگزیدگان-دوازدهمین-کتاب-سال-دفاع-مقدس

[27] ttps://anjomanghalam.ir/2132-2/

[28] ttps://www.aftabir.com/news/view/2008/jan/29/c5c1201620567_art_culture_literature_verse_literature.php/نامزدهای-دریافت-جایزه-غنی-پور-در-بخش-داستان

[29] ttp://elmifarhangi.ir/news/view/534/محمد-حنیف

[30] ttps://iranmode.farhang.gov.ir/fa/news/513173/اثر-نویسنده-و-پژوهشگر-بروجردی-کتاب-سال-ایران-شد

[31] «برگزیدگان «جایزه کتاب سال» معرفی شدند». ایسنا. ۲۰۲۰-۰۲-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۲.

[32] ttp://wikiadabiat.net/wiki/جایزه_ادبی_جلال_آل‌احمد،%5Bپیوند+مرده%5D

[33] ttps://www.hamshahrionline.ir/news/129989/برگزیدگان-کتاب-سال-شهید-حبیب-غنی-پور-معرفی-شدند

[34] ttps://www.magiran.com/article/3588251

[35] ttp://jamejamonline.ir/online/670823047384879223 ]<ref name="jamejamonline.ir"/

[36] ttp://elmifarhangi.ir/news/view/462/index.html

[37] ttps://www.noormags.ir/view/fa/creator/35782

[38] ttps://plus.si.cobiss.net/opac7/bib/30526253

[39] ttps://www.atnanews.ir/archives/159652/رمان-این-مرد-از-همان-موقع-بوی-مرگ-می‌د/

[ahleghalam.ir-40] ttp://www.ahleghalam.ir/UserDetails/3866/محمد-حنیف

[41] «محمد حنیف: وضعیت ادبیات داستانی ما تابعی از بقیه وجوه جامعه است». هنر آنلاین. ۱۰ دی ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۰ فوریه ۲۰۲۱.

[42] «نگاهی به کتاب جنگ از سه دیدگاه». روزنامه ایران. یکشنبه 17 تیر 1386.. دریافت‌شده در 10 فوریه 2021. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)

[43] حنیف، محمد، 1386، جنگ از سه دیدگاه؛ نقد و بررسی 20 رمان و داستان بلند جنگ، انتشارات صریر. ص 12

[44] «دومین نشست از سلسله نشست های رستاخیر واژگان». خبرگزاری برنا. 19 دی 1399.. دریافت‌شده در 10 فوریه 2021. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)

[45] ttps://www.alef.ir/news/3981103034.html

[46] ttp://www.ibna.ir/fa/doc/longint/283849/وقتی-شخصیت-های-معاصر-وارد-داستان-های-هزارویک-شب-می-شوند

[47] ttps://www.mehrnews.com/news/4541966/خرمالوها-را-به-گنجشکها-بفروش-به-چاپ-چهارم-رسید

[48] ttps://www.ilna.news/بخش-فرهنگ-هنر-6/438575-این-مرد-از-همان-موقع-بوی-مرگ-می-داد-نقد-بررسی-شد

[49] ttps://shahrestanadab.com/Content/ID/3395/کلاه-جادو-جادوی-کلاه

[50] ttp://www.ibna.ir/fa/doc/naghli/193764/ظاهرشدن-کلاه-جادویی-مجسمه-مسی-حنیف-سرای-داستان

[51] ttps://www.magiran.com/article/2301634

[52] ttp://www.simafilm.ir/news/show/id/10339

[53] ttp://jamejamonline.ir/online/670358184068409465

[54] ttp://samt.ac.ir/fa/news/79/-نظریه-و-نقد-ادبی-برنده-جایزه-کتاب-سال-شد

[55] ttps://iqna.ir/fa/news/3768383/انقلاب-جنگ-و-تحولات-اجتماعی-در-ادبیات-داستانی-ایران-رونمایی-می‌شود

[56] ttps://shahrestanadabpub.ir/content/ID/373/یادداشتی-بر-کتاب-نوشتن-در-سایه-جنگ

[57] ttp://iict.ac.ir/کرسی-ترویجی-بررسی-داستان-سیاسی،-داستا/

[58] ttps://shahrvand.com/archives/107596

[59] ttps://cgie.org.ir/fa/news/24791

[60] ttps://www.karaketab.com/جمعه-بازار/قابلیت-های-نمایشی-شاهنامه.html

[61] ttps://www.soroushpub.com/fa/product/view/23/قابلیت-های-نمایشی-شاهنامه

[62] ttps://www.farsnews.ir/news/8903011181/كند-و-كاوي-پیرامون-ادبیات-داستاني-جنگ-و-دفاع-مقدس

[63] ttps://iqna.ir/fa/news/1914044/كندوكاوی-پيرامون-ادبيات-داستانی-جنگ-و-دفاع-مقدس-منتشر-شد

[64] ttps://anjomanghalam.ir/2132-2/

[65] ttps://shahrestanadab.com/Content/ID/2766/گفت-وگوهای-ویژه-گروه-داستان-شهرستان-ادب

[66] ttp://www.ahleghalam.ir/UserDetails/3866/محمد-%D%5Bپیوند+مرده%5D http://www.imam-khomeini.ir/fa/key/%22حجت%20الاسلام%20و%20المسلمین%20مرتضی%20اشراقی%22 8%AD%D9%86%DB%8C%D9%81