مدرسه بیهقیه
مدرسهٔ بِیهَقیّه از مدرسه‌های برجستهٔ نیشابور کهن بود که کتابخانه‌ای نیز داشته است.[1] تقی‌الدین مقریزی، این مدرسه را به‌عنوان مثالی از پیشگامی مردم نیشابور در مدرسه‌سازی اسلامی در الخُطَط نام برده است: «مدرسه‌هایی که در سرزمین‌های اسلامی برپا شده‌اند، به هنگام صحابه و تابعین این چنین شناخته نشده بودند، این‌ها نوبنیادند و چهارصد سال پس از هجرت ساخته شدند، نخستین کسانی که در سرزمین اسلامی بدین کار همت گماشتند، مردم نیشابور بودند؛ مدرسه بیقهیه را آنجا بنیان نهادند.»[2] تاج‌الدین سبکی ذکر کرده که این مدرسه، پیش از آن‌که نظام‌الملک طوسی به دنیا آید، نهادینه شد؛ یعنی پیش از ۴۰۸ق/ ۱۰۱۷م. سازنده‌اش «علی بن حسین بن علی بن موفق بیهقی» بوده است.[3] عبدالغافر فارسی در السیاق لتاریخ النیسابورنوشته: مدرسه‌ای از مالِ خاصِ خویش بنا کرد و برای ساختن و مصالح آن هزاران هزار دینار هزینه کرد. او در شوال سال ۴۱۴ هجری درگذشت.»[4][5][6]
| مدرسهٔ بیهقیه | |
|---|---|
| موقعیت | |
| ، | |
| بنیان‌گذاری | پیش از ۴۰۸ق/ ۱۰۱۷م |
| دانش‌آموزان | ابوبکر تمیمی، ابوصالح مؤذن، ابوالفضائل فرزند ابوصالح مؤذن، امام الحرمین جوینی، ابوبکر ابیوردی، ابوالقاسم انصاری، ابوبکر فوشنجی، ابوالقاسم وراق. |
منابع
- http://vista.ir/article/339929/مدرسه‌های-نیشابور-در-سده‌های-چهارم-و-پنجم-قمری
- مقریزی، تقی‌الدین (۱۹۹۷). الخطط (المواعظ والاعتبار بذکر الخطط والآثار) (به عربی). ۴. بیروت: دارالکتب العلمیة. ص. ۱۹۲. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۶.
والمدارس مما حدث فی الإسلام ولم تکن تعرف فی زمن الصحابة ولا التابعین وإنما حدث عملها بعد الأربعمائة من سنی الهجرة، وأول من حفظ عنه أنه بنی مدرسة فی الإسلام أهل نیسابور،
تاریخ وارد شده در|سال=را بررسی کنید (کمک) - «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اکتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۶.
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۹.
- معروف، ناجی. «مدارس علمیه قبل از نظامیه»، ترجمه جمال‌الدین شیرازیان.
- «یادنامه ادیب نیشابوری: زندگی استاد و مجموعه مقالات در مباحث علمی و ادبی»، به اهتمام مهدی محقق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۷۹، ص ۲۰۵–۲۶۷