مراودههای شخصیتی
مراورده (Mutual) به رفتارهایی دو طرفه یا چند طرفه گفته میشود که بین انسانها برقرار میشود. اگر قسمت شخصیتهای درونی را خوانده باشید، میدانید که هر شخصی در درونش سه شخصیت درونی به نامهای کودک، والد، بالغ دارد که هر کدام بنا به رفتارهای غالبی خودش رابطه برقرار میکنند.
کودک بد، رفتارها و مراودههایش بد و آزار دهندهاست، برای همین بیشتر سعی در کنترل رفتارهای او میشود چون کاملاً رفتارهای اجتماعی بد و مخربی را در خود دارد. مثلاً وقتی کسی از شخصیت بالغ با او صحبت میکند، از کودک بد خود جواب میدهد و طرف مقابل را وادار میکند که او نیز کودک بد درونش را بیدار کند.
انواع مراوردهها
مکمل
این نوع مراوردهها تکمیل کنندهٔ هم دیگر اند. فرضاً شخص الف از شخص ب با لحن بالغ میپرسد: میشود بی زحمت یگویید ساعت چند است؟ و شخص ب نیز از طرف بالغ خود جواب میدهد که بله و ساعت را اعلام میکند. این مراوده و مراوردههایی را که بین شخصیتهای همنام درونی برقرار میشد را مکمل میگویند و اگر کسی در روند آنها دخالت نکند، تا ابد ادامه خواهند داشت.
متقاطع
این نوع مراوده بین دو شخصت ناجور بر قرار میشود، فرضا" الف از بالغ میپرسد ولی ب از کودک جواب میدهد. مثلاً میگوید ساعت چند است، ولی شخص ب چیزی کودکانه مانند مسخره کردن، خندیدن، توجه نکرده و رفتارها و گفتارهایی از این قبیل را از خود بروز میدهد. این نوع مراوده همانطور که از نامش هم پیدا است برقرار نشده پایان مییابند. مراوردهٔ متقاطع که بین کودک و والد برقرار میشود گاهی مراوردهٔ مکمل میشود، زیرا کودک و والد کاملاً با هم دیگر ضدیت دارند و بیشتر اوقات مراوردههایشان حالت دستوری از طرف والد است. برای همین آرام آرام مراوردههای متقاطع کودک با والد به عنوان مراوردههای مکمل تغییر شکل میدهند.
ضمنی
این نوع مراورده پیامی مخفی و کنایی است که در کالبد پیامی دیگر به افراد داده میشود. در ادبیات ما نمونهٔ این نوع مراوردهها بسیار است، زیرا هنوز حرفها را با تعارف میزنیم و نمیتوانیم حس درستمان را در آنها منتقل بکنیم. این نوع مراوده پیچیدهترین مراوردها هستند، زیرا پیام درونی آن با حقیقت لفظی و گفتاریش اصلاً منطبق نیست و گاهی کاملاً بر عکس آن هم هست. مثلاً آقای الف به خانم ب میگوید، چه لباس زیبایی پوشیدهاید. لفظ این جمله از طرف بالغ طرف ادا میشود ولی وقتی به کل مراورد نگاه میکنیم و حالت بیان و لحن این جمله را میبینیم، میبفهمیم که بالغ این جمله را نگفته بلکه، والد یا کودکی بد این را گفته و پیام نهان این جمله به خانم ب فرضاً این بوده که «لباست خیلی سکسی ست، برو عوضش کن»، یا «از رنگ یا فرم این لباس خوشم نمیآید، برو عوضش کن». برای مطالعهٔ بیشتر در این زمینه میتوانید به کتاب ماندن در وضعیت آخر یا کتاب بازیها مراجعه کنید.
جستارهای وابسته
- روانشناسی
- روانشناسی رفتار متقابل
- شخصیتهای درونی
- بازیهای روابط انسانی
منابع
- بازگشت به وضعیت آخر، هریس
- بازیها، اریک برن