مشروطه ایرانی
مشروطهٔ ایرانی نام کتابی است نوشته ماشاءالله آجودانی نویسنده و تاریخنگار ایرانی مقیم انگلستان.
 | |
| نویسنده(ها) | ماشاءالله آجودانی |
|---|---|
| کشور | تهران |
| زبان | پارسی |
| موضوع(ها) | تاریخ مشروطه |
| ناشر | انتشارات اختران |
موضوع
نویسنده نگاه کلی و تحلیلی در ارتباط با مشروطه داشته و روابط بین قدرت و حکومت و روشنفکری را مورد بحث قرار داده است. نویسنده، تلاش کرده است تلقی علمای مذهبی از یک طرف و روشنفکران را از طرف دیگر در ارتباط با مشروطیت تجزیه و تحلیل کند.
مشخصات
کتاب در سال ۱۳۷۶ خورشیدی نوشته شده و چاپ اول آن در سال ۱۳۸۲ در تهران به انجام رسیده است. کتاب در قطع وزیری کوچک و۵۶۰ صفحه است که چاپ اول آن در ۱۳۸۲ و چاپ سوم در ۱۳۸۳ در شمارگان ۵۰۰۰ نسخه توسط انتشارات اختران تهران چاپ شده است. کتاب از ۱۹ بخش تشکیل شده و قسمت‌های آن شامل: پیشگفتار، قدرت و حکومت، از دفتر روشنفکری، یادداشت‌ها و نمایه می‌باشد.[1]
بخش‌های کتاب
- قدرت و حکومت
- گذرگاه خشونت
- تلقی شیعه از حکومت
- ولایت فقیه در دوره قاجار
- وحدت تصوف و تشیع
- مجتهدان طرفدار ولایت فقیه
- روحانیون و قدرت، روشنفکران و آزادی
- اندیشیدن و آزادی
- «ملت» و «دولت»
- «ملت» و «ملی»
- اختلاف ملت و دولت
- از دفتر روشنفکری
- درقلمرو ترس:عصر سنت و نوآوری
- مشیرالدوله
- مستشارالدوله
- رشدیه و مدارس جدید
- میرزاعلی خان امین‌الدوله
- افسانه ملکم
- در جستجوی اصلیت مشروطه
- بحران تجدد
- اجتماعیونِ عامیون
نقدها
احسان یارشاطر : «من هیچ کتابی را نمی‌شناسم که مانند این کتاب مشکل عمیق و اساسی ایران را در دوران معاصر برای پیشرفت علمی و صنعتی و اقتصادی به درستی آشکار کرده باشد. اگر امروز بخواهم یک کتاب فارسی را دربارهٔ تاریخ مشروطیت مقدم بر سایر کتب توصیه کنم همین کتاب است، این کتاب بیش از هر کتاب دیگری روشنگر شکل گرفتن این مشروطه و آب و هوای خاص آن و شامل سیری در آثار اصیل دوران جنبش مشروطه و پیشینه آن می‌دانم».[2]
محمد امینی پژوهشگر تاریخ : بر خلاف نظر دکتر آجودانی در کتاب مشروطه ایرانی که می نویسند قانون اساسی مشروطه ، قانونی دینی بود که جنبه هایی از سکولاریسم در آن به چشم می خورد ؛ خیر ..... در جواب ایشان باید گفت قانون اساسی مشروطه اساسا یک قانون سکولار است که دربرخی بندها گرد شرعی بر آن پاشیده اند . اینکه قانون اساسی مشروطه می پذیرد که حق قانون گزاری با مجلس است این پایان دخالت نهاد دین در فرمانروایی است .[3]
مسعود سفیری : «آجودانی برخلاف سایر صاحبنظرانی که در مورد تاریخ و فلسفه مشروطیت وارد بحث شده‌اند، مفهوم انقلاب مشروطیت را زیر سؤال می‌برد؛ به همین دلیل هم لقب ایرانی را برای «مشروطه» برمی‌گزیند تا این مقطع را از تمام نسخ انقلابی در عصر خود متمایز کند. به اعتقاد من انقلاب مشروطیت از منظر مشروطه ایرانی هیچ ایدئولوژی انقلابی جز اندیشه عدالت‌خواهی نداشته است».[4]
«نقطه قوت این کتاب، صراحت لهجه دکتر آجودانی در اظهارنظر پیرامون «مشروطهٔ ایرانی» و تبعات ناشی از آن است. ایشان نهضت مشروطه را یک «انقلاب ناقص» می‌نامد و بر این اعتقاد است که «انقلاب ناقص مشروطه نتوانست به یکی از مهمترین آرزوهای مشروطه‌خواهان یعنی آرزوی اتحاد ملت و دولت جامه عمل بپوشاند و نقطه پایانی بر این اختلاف دیرینه نهد، اختلافی که از درون و برون فرهنگ دینی ما سر برمی‌کشید و در فضای استبداد زده جامعه ما می‌بالید تا به عنوان یکی از اساسی‌ترین موانع، سد راه رشد و گسترش جامعه مدنی گردد».[5]
منابع
- آجودانی، ماشاءالله (۱۳۸۳). مشروطهٔ ایرانی. چاپ سوم. تهران: اختران. ص. ۵۶۰. شابک ۹۶۴-۷۵۱۴-۴۹-۲. پارامتر
|تاریخ بازیابی=نیاز به وارد کردن|پیوند=دارد (کمک) - احسان یارشاطر (بهار ۱۳۷۷). «یادداشت». مجله ایرانشناسی. دریافت‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۳.
- گفت و گوی حسین مهری با محمد امینی در شبکه اندیشه برنامه برگی از تاریخ.
- مسعود سفیری (ژوئن ۲۰۰۴). «نقد کتاب: مشروطه ایرانی». بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۲۶ آوریل ۲۰۱۳.
- مسعود رضائی (۱۳۸۳). «مشروطه ایرانی». دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران. دریافت‌شده در ۲۶آوریل ۲۰۱۳. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازبینی=را بررسی کنید (کمک)