مصطفی فرزانه
مصطفی فرزانه (۱۳۰۸، تجریش) نویسندهٔ روشنفکر و متفکر ایرانی مقیم پاریس است. در ایران او را بیشتر به با نوشتن کتاب «آشنایی با صادق هدایت» می‌شناسند. موفقیت‌های او در عرصهٔ سینما نمود بیشتری پیدا کرده است. وی اولین سینماگر ایرانی است که با نام فری فرزانه در سه جشنواره مهم کن، ونیز و لوکارنو، اولین حضور یک سینماگر ایرانی را با فیلمهایش رقم زده است.[1] فرزانه در تمام نوشته‌هایش خود را شاگرد صادق هدایت که زمانی با او حشر و نشر داشته معرفی کرده به همین دلیل سه کتاب درباره‌ی هدایت (آشنایی با صادق هدایت، عنکبوت گویا، صادق هدایت در تار عنکبوت) را دربارهٔ او به نگارش درآورده است.
زندگی
مصطفی فرزانه در سال ۱۳۰۸ در تجریش به دنیا آمد. پدرش نوه میرزا رحیم فرزانه، از مترجمان دوره قاجار، و مادرش نوه آقارضا اقبال‌السلطنه، نخستین عکاس حرفه‌ای ایرانی، بود.[2] از نوجوانی با مطبوعات همکاری می‌کرد. به معرفی دکتر سید صادق گوهرین با صادق هدایت آشنا شد و تا پایان عمر هدایت دوست و مرید او بود. وی رمان چاردرد را که در زمان خود رمان نوینی محسوب می‌شد در سال ۱۳۳۰ در تهران نوشت ولی اجازهٔ چاپ پیدا نکرد. فرزانه سال اول حقوق را در تهران، روان‌شناسی و مردم‌شناسی را در سوربن گذراند و تحصیل حقوق را تا دکتری حقوق بین‌الملل در پاریس و تولوز ادامه داد. سپس با بورس دولت فرانسه فارغ التحصیل انستیتوی عالی سینمایی پاریس شد و از آن پس به ساخت فیلم‌های مستند، بیشتر دربارهٔ هنر ایران پرداخت و در سال ۱۳۳۷ با فیلم کوتاه "مینیاتورهای ایرانی" به عنوان محصول فرانسه در جشنواره فیلم ونیز حضور پیدا کرد. پس از "مینیاتورهای ایرانی" در ونیز، فیلم "کورش کبیر" را در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه جشنواره فیلم کن در سال ۱۳۴۰ نمایش داد و بعد با فیلم "زن و حیوان" در سال ۱۳۴۱ در لوکارنو حضور داشت و جایزه بهترین فیلم کوتاه هنری را هم گرفت.[1] فرزانه مدتی به ایران آمد، نخستین آموزشگاه فنی سینمایی را تأسیس کرد و از اولین پایه‌گذاران تلویزیون ملی ایران شد. لیکن محیط کاری به‌قدری برایش ناگوار آمد که از شغل سینمایی دست کشید و به عنوان رئیس بانک صادرات به پاریس بازگشت. وی علاوه بر ساخت فیلم و نوشتن داستان ترجمه‌هایی از گوگول، فروید، اشتفان، رنه، گروسه، چخوف و... را نیز در کارنامه خود دارد.[3]
آثار
کتاب
- چار درد (۱۳۳۳)
- ماه گرفته (۱۳۳۴)[3]
- دندانها (۱۳۶۵)
- آشنایی با صادق هدایت (۱۳۶۷)
- خانه تبعید (۱۳۶۹)
- بن بست: نامه‌های مرتضی کیوان (۱۳۷۰)
- راست و دروغ (۱۳۷۲)
- عنکبوت گویا (۱۳۷۵)[4]
- صادق هدایت در تار عنکبوت (۱۳۸۴)[5]
- زبان سرخ (۱۳۸۷)
قرنطینه(۱۳۴۵)
فیلم
- مینیاتورهای ایرانی (۱۳۳۷)
- کورش کبیر (۱۳۴۰)
- زن و حیوان (۱۳۴۱)
- پاریسیها، ... پاریسیها (۱۳۴۲)
- جزیره خارک (۱۳۴۵)
- خاطرات پارسی
منابع
آشنایی با صادق هدایت چاپ تهران. عنکبوت گویا نوشته مصطفی فرزانه. صادق هدایت در تار عنکبوت.
پانویس
- «ناگفته‌هایی از همه‌ی ادوار ونیز». ایسنا. ۱۶ مرداد ۱۳۹۶.
- فرزانه، م. ف. صادق هدایت در تار عنکبوت. نشر مرکز، ۱۳۸۴. ص۱۲۴
- کالا، فروشگاه اینترنتی دیجی. «کتاب ماه گرفته اثر مصطفي فرزانه | فروشگاه اینترنتی دیجی کالا». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۸-۱۸.
- «عنکبوت گویا». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۸-۱۸.
- «صادق هدایت در تار عنکبوت». دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۸-۱۸.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مصطفی فرزانه موجود است. |