منیر وکیلی
منیر وکیلی (نام پدری: وکیلی نیکجو) (زاده ۲۷ آذر ۱۳۰۱ – درگذشته ۹ اسفند ۱۳۶۱) از خوانندگان اپرا در ایران بود.
| منیر وکیلی | |
|---|---|
 منیر وکیلی | |
| اطلاعات پس‌زمینه | |
| نام شناسنامه‌ای | منیر وکیلی نیکجو |
| زاده | ۲۷ آذر ۱۳۰۱ تبریز، ایران |
| درگذشته | ۹ اسفند ۱۳۶۱ (۵۹ سال) شاهراه نزدیک شهر نویل، بلژیک |
| ژانر | کلاسیک |
| سالهای فعالیت | ۱۳۶۱–۱۳۲۸ |
زندگینامه
وی در تبریز متولد شد و موسیقی را در تهران نزد لیلی بارا (خواننده پیشین اپرای وین و از مهاجران اروپای شرقی طی جنگ جهانی در ایران) فرا گرفت.
منیر در پاییز ۱۳۲۸ (اکتبر ۱۹۴۹) به پاریس رفت تا درکنسرواتوار ملی موسیقی، به تحصیل خوانندگی بپردازد. استاد آواز او مادام لاپرت[1] بود. وی صدای منیر را سوپرانو تشخیص داد و از او خواست که خواندن به صدای متسوسوپرانو که در ایران آموخته بود را کنار گذارد و تلاش کند تکنیک و رپرتوار سوپرانو را بیاموزد. منیر پیشنهاد او را پذیرفت و خواندن در گستره صدایی سوپرانو را فرا گرفت.
در مدت چهار سالی که منیر در پاریس بود، در فرصت‌های گوناگون، چه در گردهمایی‌های ایرانیان و چه در برنامه‌های کنسرواتوار و نیز طی امکانات دیگر در فرانسه و در دیگر کشورهای اروپایی، در برنامه‌های هنری شرکت می‌کرد و هنر آواز خود را عرضه می‌داشت. از جمله در ماه اوت ۱۹۵۱ در یک مسابقه آوازهای فولکلور در برلین جایزه نخست را دریافت کرد.
منیر در سال ۱۳۳۲ پس از دریافت دیپلم آواز از کنسرواتوار ملی پاریس به ایران بازگشت و فعالیت‌های هنری گسترده‌ای را آغاز نمود. در سال ۱۳۳۹ منیر به آمریکا عازم شد و در کنسرواتوار نیوانگلند بوستون رشته آواز را ادامه داد. در این کنسرواتوار استاد او بوریس گلداوفسکی[2] بود که از استادان روس‌تبار بود و بسیاری از خوانندگان مشهور اپرای متروپولتین نیویورک زیردست او تعلیم دیده بودند.
در مدتی که منیر وکیلی در بوستون بود دربسیاری از صحنه‌های اپرا که در کنسرواتوار نیوانگلند به نمایش گذاشته می‌شد به روی صحنه می‌آمد. بخصوص در دو اپرای «نی سحرآمیز» موتسارت و اپرای تک صحنه‌ای هانری پورسل[3] بنام دیدو و آئناس.[4] نقش اول را بازی کرد.
وی در سال ۱۳۴۰ به ایران بازگشت. منیر مصمم بود که آرزوی دیرین خود را عملی سازد و این رؤیا را که روزی در ایران یک اپرای واقعی داشته باشیم و یک اپرای کامل را بتوانیم روی صحنه بیاوریم تحقق بخشید. او اولین صحنه‌های اپرایی در سالهای ۱۳۴۱ به بعد ابتدا درتلویزیون صحنه‌هایی از مادام باتر فلای پوچینی و تراویا تای جوزپه وردی، سپس در سالن وزارت فرهنگ و هنر اپرای اورفه و اوریدیس کریستف ویلیبالد گلوک[5] و بعداً در سالن سعدی اپرای تک صحنه‌ای جمیله اثر ژرژ بیزه را بروی صحنه آورد. البته در تلویزیون فقط صحنه‌هایی از اپرا نمایش داده می‌شد ولی این نمایشها مورد توجه بسیار بینندگان قرار می‌گرفت.
با گشایش تالار رودکی در سال ۱۳۴۶ فعالیت‌های وی نیز همانند همتایانش در قالب «گروه اپرای تهران» شکل حرفه‌ای‌تر به خود گرفت. وی در اپراهای گوناگون ایفای نقش کرد از جمله: اورفه و اُریدیس (با همکاری حسین سرشار)، مادام باترفلای، لا بوهم، لا تراویاتا و توراندخت.
منیر وکیلی به موسیقی محلی ایرانی نیز علاقه داشت و در همین راستا در سال ۱۳۳۶/۱۹۵۷ هشت ترانه محلی متعلق به نواحی گوناگون ایران را در پاریس با عنوان "Chants et Danses de Perse" بر روی صفحه ضبط نمود. این صفحه در مجموعه «آوازهای جهان» منتشر شد و جایزه نخست شارل کروس را دریافت نمود. این ترانه‌ها سالها بعد در سال ۱۳۸۳ با همت فرخ آهی و با کمک دختر و نوه‌های منیر با استفاده از فناوری جدید خش زدایی و بازسازی شد و در قالب یک آلبوم با نام «منیر وکیلی: بازگشت» منتشر شد.
در گذشت
منیر وکیلی در سال ۱۳۵۹ به فرانسه مهاجرت نمود و مدتی بعد (۱۳۶۱ / ۱۹۸۳) در سانحه رانندگی میان پاریس و لاهه درگذشت. همسر او دکتر عبدالمجید مجیدی از دولتمردان دوره پهلوی بود.
ترانه‌شناسی
- بازگشت (۱۳۸۳)
پانویس
- Lapeyrette
- Boris Goldovsky
- Henry Purcell
- Dido and Aeneas
- Gluck
منابع
- زندگینامه منیر وکیلی سایت رسمی منیر وکیلی
- مجله فرهنگی هنری بخارا، چاپ تهران، شماره ۲۷
- روزنامه نیمروز، نقل از سایت ایران اولد
پیوند به بیرون
- وب‌گاه رسمی
- پرتره: به یاد منیر وکیلی، خواننده اپرا و آواز فولکلور، بهمن ۱۳۹۲، حجت توکلی.
- منیر وکیلی: از «درنه جان» تا «مادام باتر فلای» (دویچه‌وله فارسی)
- دیگر جای آرمیدن نیست (گوشه)