نماد علمی

نماد علمی روشی‌ست برای نوشتن اعدادی که خیلی بزرگ یا خیلی کوچک‌ند و نمی‌توان به سادگی آن‌ها را در نماد ده‌دهی نوشت. این نماد به صورت دیجیتال معمولاً با e نمایش داده می‌شود. استفاده از نماد علمی در ماشین‌حساب‌های علمی و توسط دانشمندان، ریاضی‌دانان، متخصصین سلامت و مهندسان رایج است.

در نماد علمی، کلیهٔ اعداد به شکل:

${\displaystyle a\times 10^{b}}$

(آ ضربدر ۱۰ به توان ب) نوشته می‌شوند؛ که در آن توان b یک عدد صحیح، و ضریب a یک عدد حقیقی است.[1]

نماد دهدهی استاندارد	نماد علمی نرمال‌شده
۳۰۰	۳×۱۰^۲
۴٬۰۰۰	۴×۱۰^۳
-۵۳٬۰۰۰	−۵٫۳×۱۰^۴
۶٬۷۲۰٬۰۰۰٬۰۰۰	۶٫۷۲×۱۰^۹
۰٫۰۰۰ ۰۰۰ ۰۰۷ ۵۱	۷٫۵۱×۱۰^−۹

نماد مهندسی

در نماد مهندسی به عنوان مثال برای نمایش سرعت نور که دقیقاً برابر است با ۲۹۹٬۷۹۲٬۴۵۸ متر/ثانیه به صورت ۳٫۰۰×۱۰^۸ m/s یا ۳٫۰۰ × ۱۰^۵ km/s نمایش می‌دهند که بیانگر آن است که عدد در میان ۲۹۹٬۵۰۰ و ۳۰۰٬۵۰۰ کیلومتر در ثانیه است ولی زمانی که ۳۰۰ × ۱۰^۶ m/s, یا ۳۰۰ × ۱۰^۳ km/s, ۳۰۰٬۰۰۰ km/s یا به صورت غیرمتعارف ۳۰۰ Mm/s نمایش می‌دهند، عدد بیان‌کننده این نیست که مابین دو عدد دیگر است.

نماد مهندسی که در رشته‌های عمران و مکانیک کاربرد دارد (در سیستم آمریکایی) به صورت زیر نیز نمایش داده می‌شود:

۳٫۰ × ۱۰^−۹

3.0 × 10⁻⁹

نماد e

نمایش عدد آووگادرو به کمک نماد e

عدد مذکور در بخش قبل را می‌توان به این صورت هم نوشت:

3.0E−9 or 3.0e−9

نماد E یا e که معادل «ضربدر ۱۰ به توانِ» است هنگامی به کار می‌رود که نوشتن توان به صورت بالانویس مقدور نیست، مثلاً در ماشین‌حساب‌های علمی. در علوم کامپیوتر و برنامه‌نویسی، برای نمایش اعداد بزرگ همچون آی‌پی نسخه ۶ که عددی ۱۲۸ بیتی‌ست از اعداد در مبنای ۱۶ استفاده می‌شود اما در مباحث به ویژه داده‌ها گاهی از نماد علمی e نیز استفاده می‌شود.

استفاده از این نماد معمولاً توصیه نمی‌شود و این نماد را نباید با عدد e اشتباه گرفت.

جستارهای وابسته

• مرتبه بزرگی
• ممیز شناور
• نماد مهندسی
• ارقام مهم

منابع

1. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Scientific notation». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۰۶ فوریه ۲۰۱۲.