نیم‌تاج‌خانم
نیم‌تاج‌خانم (درگذشته ۱۳۰۲ قمری در کرمانشاه) از زنان معروف خاندان قاجار و نوه فتحعلی‌شاه (از طرف مادر) بود. شهرت نیم‌تاج‌خانم به سبب ازدواج با چندتن از رجال معتبر دوره قاجار است.
| نیم‌تاج‌خانم | |
|---|---|
| زادهٔ | کرمانشاه |
| درگذشت | ۱۳۰۲ هجری قمری کرمانشاه |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| همسر(ها) | |
| والدین | میرزا نبی قزوینی و ماه‌نوش‌لب‌خانم افتخارالسلطنه |
| خویشاوندان |
|
نیم‌تاج‌خانم دختر ماه‌نوش‌لب‌خانم افتخارالسلطنه (دختر فتحعلی‌شاه) و میرزا نبی قزوینی بود. او خواهر تنی عبدالله‌خان علاءالملک بود. سایر برادران او از مادر دیگر میرزا حسین خان سپهسالار و یحیی خان مشیرالدوله بودند.[1]
نیم‌تاج‌خانم در جوانی با امیراصلان‌خان مجدالدوله دایی ناصرالدین‌شاه که چندین سال از او بزرگتر بود ازدواج کرد.[2] در سال ۱۲۸۸ قمری، پس از فوت مجدالدوله، به ازدواج میرزا کاظم خان نظام‌الملک پسر اول میرزا آقاخان نوری (صدراعظم ناصرالدین شاه) درآمد و از او پسری به نام ابوالحسن یافت؛ ولی نظام‌الملک به سبب رفتار آزادانه همسرش و شایعاتی که در خصوص ارتباطات عاشقانه او وجود داشت، او را طلاق داد و ابوالحسن‌خان را نیز نهایتاً عاق کرد. قول عین‌السلطنه در این باره چنین است:
«نظام الملک ابوالحسن خان پسر خودش از نیمتاج خانم را از اولادی خود خارج کرد و علناً می‌گفت مال من نیست، حرامزاده است و چون این زن که بعد از طلاق عزت‌الدوله گرفته بود، بدنام بود، همه کس گفته او را تصدیق داشتند.»[3]
پس از آن نیم‌تاج‌خانم با حسین خان حسام‌الملک، حاکم همدان که از طرف مادرش زبیده خانم نوه فتحعلی‌شاه بود، ازدواج کرد و از او دختری یافت که نیم‌تاج‌الملوک لقب گرفت و به ازدواج افتخارالملک همدانی درآمد.[4][5] نیم‌تاج‌خانم تا پایان عمر همسر حسام‌الملک بود تا آنکه در عصر دوشنبه ۱۸ رجب ۱۳۰۲ قمری در هنگام وضع حمل در کرمانشاه درگذشت.[6]
اعتمادالسلطنه در کتاب خاطرات خود، ذیل خاطرات روز پنجم صفر ۱۲۹۹ می‌نویسد:
«امشب هم شاه خیلی متغیر بودند. هزارتومان از نیمتاج خانم خواهر سپهسالار جریمه گرفت، بواسطه اینکه دایه خود را شکنجه نموده بوده است.»[6]
منابع
- اعتمادالسلطنه. چهل سال تاریخ ایران. جلد ۲، صفحهٔ ۴۷۰
- ملک‌ایرج میرزا، تاریخ پسران خاقان
- عین‌السلطنه، قهرمان میرزا.روزنامه خاطرات عین‌السلطنه. تهران: اساطیر، ۱۳۷۴
- روزنامه خاطرات عین‌السلطنه. تهران: اساطیر، ۱۳۷۴
- اذکایی، پرویز. قراگوزلوهای همدان خاندان امیر افخم شورینی (بخش سوم). آینده، سال چهاردهم، شهریور تا آبان ۱۳۶۷، شماره ۶–۸
- اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان. روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه. به کوشش ایرج افشار. اساطیر، ۱۳۴۵.