هیربدان هیربد
هیربَدان هیربَد یا هیربَذان هیربَذ به بالاترین مقام هیربدان در دوران ساسانی گفته می‌شود. احتمال می‌رود که قاضی القضات نیز بوده باشد.
هیربد یا هیربذ یکی از پیشوایان آئین مزدیسنی است. در اوستا به صورت ائثَرپئتی به معنی آموزگار یا استاد یا آموزنده آمده و در زبان پهلوی ایرپت یا هیرپت و در فارسی هیربد گفته می‌شود. در نوشته‌های پهلوی از واژهٔ هیربد غیر از مفهوم آموزگار، پیشوای دینی نیز اراده می‌شود. آنچه دانسته می‌شود در روزگاران پیش کار آموزش با پیشوایان دینی بوده و هیربدان که یکی از طبقات روحانیان بوده‌اند، این وظیفه را به عهده داشته‌اند. پائین‌ترین طبقهٔ روحانیان را مغان می نامیدند. پس از ایشان هیربدان و سپس موبدان بودند. در میانشان کسانی بودند که مأمور خواندن سرودها و نمازهای مذهبی بوده‌اند. آن‌ها را «زوت» می نامیدند و گروهی بودند که مأمور بودند که آتش را نگاه دارند و ایشان را «راسپی» می‌خواندند.[1]
از هیربدان هیربد معروف می‌توان از تنسر نام برد که احتمالاً در زمان اردشیر یکم می‌زیسته‌است. «زروان داد» پسر مهر نرسه از «خاندان سپندیاذ» نیز مقام هیربدان هیربد داشت.[2]
پانویس
- اساطیر و فرهنگ ایران، ص ۶۵۱
- کریستن سن، ص ۱۳۷
منابع
- عفیفی، رحیم. اساطیر و فرهنگ ایران در نوشته‌های پهلوی. چاپ اول. تهران: انتشارات توس، ۱۳۷۴
ISBN 964-315-437-8
- کریستین سن، آرتور. ایران در زمان ساسانیان، ترجمهٔ رشید یاسمی. چاپ پنجم. تهران: انتشارات امیرکبیر ۱۳۶۷