وارونگی (هواشناسی)

وارونگی دما یا وارونگی گرمایی یا اینورژن به پدیده‌ای گفته می‌شود که در آن برخلاف حالت طبیعی با افزایش ارتفاع دما نیز زیاد می‌شود و در این شرایط درجه حرارت پائین جو کمتر از طبقه فوقانی می‌باشد. وارونگی دما معمولاً باعث به دام افتادن آلودگی هوا در ارتفاع نزدیک زمین می‌شود.

مه دود به دام افتاده توسط وارونگی دما در شهر آلماتی، قزاقستان

عوامل ایجاد وارونگی دما
نمودار ارتفاع-دما در شرایط اتمسفریک عادی (منحنی سیاه). وقتی لایه ۶–۸ کیلومتری به صورت آدیاباتیک پایین می‌آید (منحنی A-B)، در فاصله ۱ تا ۲ کیلومتری زمین وارونگی دما اتفاق می‌افتد. (منحنی C-D)

عوامل زیر موجب می‌شود که هنگام شب تشعشع (از زمین) شدید شده و سطح زمین به سرعت حرارت خود را از دست دهد و خیلی زود سرد شود و وارونگی دما پدید آید.

  • وجود هوای سرد و خشک که باعث جذب تشعشع جزئی حرارت زمین می‌گردد.
  • آسمان صاف و بدون ابر که عمل تشعشع را سرعت می‌بخشد.
  • هوای آرام و بدون باد که باعث عدم تداخل هوای سرد و گرم شود.

در شهرهای گوناگون
نمایی از شهر شانگهای در زمستان، که پس از وارونگی دما دچار آلودگی شدید هوا شده‌است.

طبق آماری که در طول ۵ سال از ایستگاه مهرآباد تهران گرفته شده‌است، بیشترین میزان ارتفاع وارونگی دما در فصل پاییز ۴۱۹ متر، در فصل زمستان ۴۰۴ متر، در بهار ۳۵۴ متر و در تابستان ۳۸۴ متر بوده‌است. همچنین میانگین مدت زمان وارونگی دما ۲۳۹ روز بوده‌است که در بهار، ۵۷ روز، در تابستان ۶۱/۲ روز، در پاییز ۵۸ روز و در زمستان ۶۱/۲ روز بوده‌است.[1] هوای شهر مشهد بیش از ۲۷۰ روز در سال در حالت وارونگی قرار دارد.[2]

منابع
  1. «انرژی پاک چاره آلودگی هوای تهران، آفتاب، ۱۴ دی ۱۳۸۹». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ آوریل ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۴ ژانویه ۲۰۱۱.
  2. اجرای طرح ویژه کاهش آلودگی هوا در مشهد آغاز شد، خبرگزاری مهر، ۲۶ دی ۱۳۸۹

پیوند به بیرون

جستارهای وابسته
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ وارونگی (هواشناسی) موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.