وکتور (زیست‌شناسی مولکولی)

وکتور، وسیله‌ای است که برای میان‌گذاری قطعات DNA بیگانه در ژنوم سلول میزبان به کار می‌رود.[1] برای نمونه اگر سلول میزبان باکتری باشد می‌توان از بردارهایی همچون باکتری‌خوار، کروموزوم مصنوعی، پلاسمید، یا هیبرید این‌ها بهره‌برد.[1] برحسب کاربرد، بردارها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. دو نوع متداول آن عبارت‌اند از بردارهای کلونینگ و بردارهایی بیانگر. از ویژگی‌های عمومی تمامی بردارها، پایداری آنها در سلول میزبان می‌باشد. بردارها عموماً توانایی همانند سازی مستقل در سلول میزبان را دارند، به طوریکه دارای محل آغاز تاگ‌سازی قابل شناسایی برای سامانه‌ی سلول میزبان بوده و در سلول میزبان پایدار می‌باشند.

اجزای تشکیل دهنده یک وکتور یا پلاسمید

بردارهای کلونینگ

 
برای کلون کردن و تکثیر کاربرد دارند و از منابع انرژی سلول میزبان برای همانند سازی خود استفاده میکند.

بردارهای بیانگر
pGEX یکی از انواع بردارهای بیانگر که برای بیان پروتئین ها در باکتری بکار می‌رود. این بردار سبب اتصال یک برچسب GST به پروتئین می‌شود.

بردارهای بیانگر، علاوه بر نگهداری و تکثیر قطعات DNA برای بیان ژنها به کار برده می‌شوند. بردارهای مزبور دارای پروموترهای مناسب، جایگاه اتصال ریبوزوم (RBS)، کدون آغاز ترجمه و توالی پایان رونویسی می‌باشند که در فاصله معینی در اطراف ژن کلون شده قرار گرفته و ایجاد یک قاب خواندن باز (ORE) درخور برای ژن می‌نمایند. به ناحیه‌ای که این اجزا را در برمی گیرد کاست گفته می‌شود.

بردارهای یوکاریوتی و پروکاریوتی

بسته به نوع میزبانی که ژن مورد نظر در آن تکثیر یا بیان می‌شود، نوع بردار و پروموتر به کار رفته متفاوت خواهد بود. خصوصیات عمومی بردارهای یوکاریوتی و پروکاریوتی مشابه‌است. اما این بردارها در برخی خواص با هم تفاوت دارند. جایگاه‌های آغاز همانند سازی، رونویسی و توالیهای تنظیمی هر بردار باید بگونه‌ای باشد که برای سیستم آنزیمی میزبان قابل شناسایی باشد. به عبارتی دیگر جایگاه اتصال ریبوزوم (RBS) بردارهای بیان ژن یوکاریوتی، توسط ریبوزومهای یوکاریوتی و RBSهای پروکاریوتی توسط ریبوزومهای پروکاریوتی شناسایی می‌شوند.

جستارهای وابسته

منابع
  1. Willey, Joanne; Sherwood, Linda; Woolverton, Christopher (2014). Prescott's Microbiology. New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-340240-6.

  • Brown TA (۲۰۰۱)Gene Cloning and DNA Analysis: An Introduction. Blackwell Scientific Publication , Oxford.
  • Primrose SB, Twyman RM ,Old RW (۲۰۰۱) Principles of Gne Manipulation ،۶th edn. Blackwell Scientific Publication , Oxford.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.