پژوهشگاه مواد و انرژی
پژوهشگاه مواد و انرژی ایران بزرگ یک مرکز علمی پژوهشی است که به طور مستقل و زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه مواد و انرژی فعالیت می کند. این پژوهشگاه از 4 پژوهشکده سرامیک، انرژی، نیمه هادیها و فناوری نانو و مواد پیشرفته تشکیل شدهاست كه در ۱۲ گروه تخصصی به فعالیت های تحقیقاتی در زمینه های مرتبط با مواد و انرژی می پردازند.

تاسیس: 1347 نوع: دولتی بنیانگذار: دکتر سیاوش وجدانی رئیس: دکتر علیرضا خاوندی هیات امنا: 10نفر(حقیقی و حقوقی) هیات علمی: 70 نفر مکان: مشکین دشت کرج، ایران وب گاه: https://www.merc.ac.ir/
تاریخچه
هسته اولیه پژوهشگاه مواد و انرژی در سال 1347 با تاسیس آزمایشگاه خواص مواد در دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف (دانشگاه صنعتی آریامهر سابق) شکل گرفت. سپس در سال 1351 به صورت آزمایشگاهی مستقل تحت عنوان " آزمایشگاه خواص وکاربرد مواد"(Materials Research and Application Laboratory M.R.A.L)، با مشارکت دانشکده برق و دانشکده فیزیک در دانشگاه صنعتی شریف آغاز به کار کرد.
در اولین اساس نامه پژوهشگاه سال 1353 مصوب هیات وزیران و با ریاست دکتر سیاوش وجدانی، در چهار بخش تحقیقاتی آلودگی هوا، مواد، انرژی و الکترونیک و کامپیوتر؛ با هدف ایجاد ارتباط با صنایع داخلی و رفع مشکلات فنی و اساسی آنها، فعالیت خود را به طور مستقل به عنوان" مرکز پژوهش های خواص و کاربرد مواد و نیرو " شروع کرد.
در سال ۱۳۶۱ هیات وزیران، انتزاع مركز را از دانشگاه صنعتی شریف، تصویب و آن را به طور مستقل از واحدهای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرد.
در سال ۱۳۶۵، آزمايشگاه های مركز به محل استقرار دائمی و فعلی خود واقع در مشكين دشت كرج منتقل شدند و برگزاری دوره های مشترك كارشناسي ارشد در رشته مهندسی مواد-سراميك، با همكاری دانشگاه علم و صنعت آغاز شد.
در سال ۱۳۶۹ برگزاری دوره دكترای مواد - گرايش سراميك با همكاری انستيتو سراميك شانگهای چين آغاز گرديد.
در سال ۱۳۷۱ طبق رای شورای گسترش آموزش عالی مركز پژوهش های خواص و كاربرد مواد و نیرو به "پژوهشگاه مواد و انرژی" تغییر نام یافت و مجوز برگزاری دوره كارشناسی ارشد مستقل به پژوهشگاه اعطا شد. در سال 1373، پژوهشگاه مجوز اخذ دانشجوی دکتری در رشته مهندسی مواد را به طور مستقل دریافت نمود.
در دومین اساس نامه پژوهشگاه سال 1372 مصوب شورای گسترش آموزش عالی، اهداف و وظایف پژوهشگاه با سه پژوهشکده؛ سرامیک ( گروه های فراوری مواد سرامیکی، سرامیک های سلیکاتی و سرامیک های مهندسی)، پژوهشکده نیمه هادیها ( گروه های شناخت مواد، رشد بلور، ساخت قطعات و کامپیوتر) و پژوهشکده انرژی ( گروه های انرژی خورشیدی، تبدیل و ذخیره انرژی و محیط زیست و انرژی) تعیین شد. در سال 1389 پژوهشکده فناوری نانو و مواد پیشرفته، پیرو اجرای مصوبه دهمین نشست هیات امنای پژوهشگاه و تائید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل شد.
بخش های اصلی پژوهشگاه شامل حوزه ریاست، معاونت مالی، اداری و پشتیبانی، معاونت پژوهش و تحصیلات تکمیلی، معاونت فناوری، پژوهشکده ها و مرکز رشد می باشد.
این پژوهشگاه از 4 پژوهشکده سرامیک، انرژی، نیمه هادیها و فناوری نانو و مواد پیشرفته تشکیل شدهاست كه در ۱۲ گروه تخصصی به فعالیت های تحقیقاتی در زمینه های مرتبط با مواد و انرژی می پردازند.
پژوهشگاه دارای 70 نفر عضو هیات علمی و 139 نفر عضو غیر هیات علمی، 200 دانشجوی کارشناسی ارشد (در حال تحصیل) در رشته های مهندسی مواد (سرامیک،نانو مواد،شناسایی و انتخاب)، مهندسی پزشکی (بیو مواد)، مهندسی انرژی های تجدید پذیر – فیزیک (ماده چگال) و 90 دانشجوی دکتری (در حال تحصیل) در رشته های مهندسی مواد – مهندسی پزشکی (بیومواد) می باشد.
فضای عمرانی پژوهشگاه
مساحت کل پژوهشگاه 220150 متر مربع ( 22 هکتار) است که دارای حدود 30 هزار متر مربع بنا، مشتمل بر فضاهای آموزشی، اداری، آزمایشگاه، کارگاه، پایلوت، کتابخانه، سالن اجتماعات، خوابگاه و مجموعه ورزشی است.
پژوهشکده ها
1- پژوهشکده انرژی
پژوهشکده انرژی از بدو تاسیس پژوهشگاه تحت عنوان " بخش آلودگی هوا " و به منظور تحقیق و مطالعه و ارزیابی منابع انرژی های تجدیدپذیر راه اندازی شد. در حال حاضر با سه گروه انرژی خورشیدی، تبدیل و ذخیره انرژی و محیط زیست و انرژی فعالیت می کند.
2- پژوهشکده نیمه هادیها
نقطه آغازین پژوهشگاه مواد و انرژی از پژوهشکده نیمه هادیها شروع شده است. در سال 1353 و از بدو تاسیس مرکز پژوهش های خواص و کاربرد مواد و نیرو در دانشگاه صنعتی شریف، به عنوان بخش مواد نیمه رسانا ( گروه ساخت و قطعات کنونی) کار خود را آغاز کرد و با سه گروه رشد بلور، ساخت قطعات و شناخت مواد در حال فعالیت می باشد.
3- پژوهشکده سرامیک
این پژوهشکده از بدو تاسیس پژوهشگاه با نام بخش مواد فعالیت خود را آغاز کرد. در سال 1372 و تشکیل پژوهشکده سرامیک، با سه گروه سرامیک های مهندسی، سرامیک های سلیکاتی و فراوری مواد اولیه کار خود را آغاز کرد.
4- پژوهشکده فناوری نانو و مواد پیشرفته
این پژوهشکده در ابتدا در سال 1383 ، تحت عنوان گروه نانو مواد تشکیل شد. در تیرماه 1384 اقدام به راه اندازی آزمایشگاه تخصصی الکترو شیمی نمود. این پژوهشکده دارای سه گروه نانو مواد، مواد و فناوری های زیستی و تکنولوژی سطح و لایه نازک می باشد.
توانمندی ها و رسالت
توانمندی ها
تحقیق در زمینه عوامل آلودگی محیط زیست و اندازه گیری آنها، تصفیه پسابهای صنعتی، شیرین سازی آب، بکارگیری تمامی مباحث مربوط به انرژی خورشیدی، ساختمان انرژی صفر، مواد پزشکی و ایمپلنت ها، مواد بسته بندی و آنتی باکتریال و ضد لک نانویی، کنترل خوردگی فلزات شکل دهی و شبیه سازی فرایندهای تولید مواد فلزی، بکارگیری سرامیک ها و کامپوزیت ها در صنایع پیشرفته الکترونیک، صنایع فلزی و ..، تخلیص مواد گرانبها، شناسایی و ترمیم اشیای باستانی، باتری و حسگرها، ساخت تجهیزات و ادوات شناسایی مواد و سطوح و سایر حوزه های مرتبط با مواد و انرژی های نو از مهمترین فعالیت های پژوهشگاه می باشد.
رسالت پژوهشگاه
مشارکت در ارتقا و بهبود شرایط زندگی مردم از طریق:
- انجام پژوهشهای بنیادین به منظور تولید علمی که به فناوری برسد.
- انجام تحقیقات کاربردی منجر به کسب فناوریهای مرتبط با تولید و مصرف انرژی و توسعه مواد پیشرفته.
- تجاریسازی فناوریها و ارائه دستاوردها به جامعه.
- تربیت پژوهشگران خبره، خلاق، کارآفرین و کارآمد.
منابع
«تاریخچه پژوهشگاه». پژوهشگاه مواد و انرژی. بایگانیشده از اصلی در ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافتشده در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۳.