چاه آرتزین
چاه آرتزین (به فرانسوی: Artésien) گونه‌ای چاه (ساخته انسان) است که یک جریان آب دائمی را تأمین می‌کند. در چاه آرتزین، آب با فشار مربوط به موازنه آب‌های ساکن (فشار هیدروستاتیک) مجبور به بالا آمدن از دهانه چاه می‌شود بدون اینکه نیاز به وارد آوردن نیرویی دیگر باشد. این فشار به علت مخرج چاه است که در عمقی زیر سطح منبع آب قرار دارد (سطح پیزومتریک).[1]
عمق چاه‌های آرتزین متفاوت است. گروهی از این چاه‌ها تنها چند متر عمق دارند اما ژرفای پاره‌ای از آن‌ها به صدها متر می‌رسد. چاه‌های آرتزین به ویژه برای آبیاری مناطق نیمه خشک مانند دشت‌های بزرگ ایالات متحده آمریکا و قسمت‌هایی از استرالیا با ارزش هستند.
هرگاه ارتفاع آب در داخل چاه بالاتر از سطح لایه آبدار اطراف آن باشد یا تحت فشار از چاه بیرون بریزد چاه آرتزین گویند.
ریشه‌شناسی
نام آرتزین برگرفته از کلمه آرتوآ (به فرانسوی: Artois) است که نام استانی قدیمی در فرانسه است.[2] قدیمی‌ترین چاه‌های آرتزین حفر شده در این ناحیه مشاهده شده‌اند.
جستارهای وابسته
- قانون پاسکال
- هیدرولوژی
- قنات
منابع
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ چاه آرتزین موجود است. |
- فشارکی، پ. فرهنگ جغرافیا. تهران: امیرکبیر، ۱۳۷۹.
- Artesian aquifer از ویکی‌پدیای انگلیسی، بازدید ۲۴ تیر ۱۳۸۶.