کارل رادک
کارل برنگاردوویچ رادک (روسی: Карл Бернгардович Радек) (لهستانی: Karol Radek) (زاده ۱۸۸۵ - درگذشته ۱۹۳۹) یک رهبر مارکسیست فعال در جنبش‌های لهستان و آلمان بعد از جنگ جهانی اول و یک رهبر حزب بلشویک در زمان اانقلاب روسیه بود.
| کارل رادکKarl Radek | |
|---|---|
 | |
| نام در زمان تولد | کارل سوبلسوهنKarol Sobelsohn |
| زادهٔ | ۳۱ اکتبر ۱۸۸۵ لووف، اتریش-مجارستان |
| درگذشت | ۱۹ مهٔ ۱۹۳۹ (۵۳ سال) ورخنئورالسک، جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی، اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی |
| محل زندگی | مسکو |
| ملیت | امپراتوری اتریش |
| دیگر نام‌ها | Karl Berngardovich Radek |
| شهروندی | امپراتوری روسیه، اتحاد شوروی |
| پیشه | انقلابی، نظریه‌پرداز، سیاست‌مدار |
| سال‌های فعالیت | - ۱۹۳۹ |
| سازمان | حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی (بلشویک) |
| شناخته‌شده برای | مارکسیست انقلابی |
| شهر زادگاه | Lviv |
| حزب سیاسی | Social Democracy of the Kingdom of Poland and Lithuania (SDKPiL), حزب سوسیال دموکرات آلمان (SPD), حزب کمونیست آلمان (۱۹۱۸) (KPD), کمینترن، Communist Workers' Party of Germany, حزب کمونیست اتحاد شوروی |
| جنبش | Social democracy, communism, Bolshevik |
| همسر(ها) | Rosa Mavrikievna Radek, لاریسا ریسنیر |
| فرزندان | Sofia Karlovna Radek |
زندگی‌نامه
کارل رادک به نام کارل سوبلسوهن در لمبرگ در اتریش-مجارستان (امروزه قسمتی از اوکراین) در یک خانواده یهودی لیتوانیایی به دنیا آمد. پدر او در اداره پست کار می‌کرد و در زمان کودکی او از دنیا رفت. نام رادک نام مستعاری بود که خود او انتخاب کرد و از نام شخصیت اصلی یک داستان نوشته شده توسط استفان زرومسکی گرفته شده‌است. رادک در سال ۱۹۰۴ به عضویت جنبش سوسیال دمکرات لهستان درآمد و در انقلاب ورشو نقش داشت.
در آلمان
بعد از دستگیری در لهستان رادک به آلمان گریخت و در شهر لایپزیگ به جنبش سوسیال دمکرات آلمان ملحق شد. در سال ۱۹۱۰ رادک توسط بقیه اعضای حزب سوسیال لهستان متهم شد که از این حزب دزدی کرده‌است. سران SDPKiL در آلمان این اتهام را یهودستیزانه دانسته و به شدت از او حمایت کردند.
در انقلاب روسیه
بعد از جنگ جهانی اول رادک به سوئیس رفت. در سال ۱۹۱۷ رادک به همراه دیگر انقلابیون مارکسیست در یک قطار به روسیه رفت؛ ولیکن دولت روسیه به او اجازه ورود نداد. او در استکهلم ساکن شد و شروع به نوشتن کرد. بعد از انقلاب اکتبر رادک به پتروگراد رفت و مسئول پخش پروپاگاندای کمونیستی در بین آلمانیها شد.
مخالفت با استالین
در سال ۱۹۲۹ رادک به همراه چندین نفر دیگر به مخالفت با استالین پرداخت. او در نوشتن قانون اساسی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۳۶ نقش داشت ولیکن در اواخر دهه ۱۹۳۰ او به خیانت متهم شد و به ده سال کار اجباری محکوم شد. معروف است که رادک جوک‌های سیاسی زیادی در مورد جوزف استالین ساخته‌است.
مرگ
گفته می‌شود که او در اردوگاه کار اجباری در یک درگیری با یک زندانی دیگر کشته شد؛ ولیکن در بررسی‌های بیشتر مشخص شد که او به دستور NKVD (پلیس مخفی شوروی) کشته شده‌است.
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کارل رادک موجود است. |