کالوالا
کالوالا یا کاله‌والا (به فنلاندی: Kalevala) منظومه‌ای است حماسی، بلند و پیوسته به زبان فنلاندی که منبع اصلی اسطوره‌ها و اثر ملی کشور فنلاند به‌شمار می‌آید.
این کتاب شعر، گردآورده‌ای است از فولکلور سدهٔ نوزدهم مردم فنلاندی و کاریالا که توسط دانشمند فنلاندی، الیاس لونروت گردآوری شده‌است. حماسه مزبور حماسه ملی فنلاند است که به نحو گسترده‌ای از روی فرهنگ موثق عامه، و همچنین از سوی مردم قوم کارلی و دیگر گویشوران زبان‌های بالتیک-فنلاندی ارج‌گذاری می‌شود. وجود داشتن این اثر را یکی از عوامل الهام‌بخش برای بیداری ملی مردم فنلاند می‌دانند که سرانجام باعث استقلال فنلاند از روسیه در سال ۱۹۱۷ شد.
نام کالوالا به معنای «سرزمین کالِوا» است و این کتاب ۲۲٬۷۹۵ بیت دارد که در پنجاه گفتار بخش شده‌است.
حماسهٔ کالوالا ستیز بین کالوالا، سرزمین قهرمانان، و سرزمین سیاه یا نواحی یخبندان شمالی را وصف می‌کند. این اثر داستان آفرینش و اعمال قهرمانان گوناگونی چون وایناموئینن است و با وصف انتظار آمدن پادشاهان میرا و تأسیس یک کشور مستقل فنلاندی به پایان می‌رسد. به‌طور کلی کالوالا فراوردهٔ تخیلی مؤلف آن است، که از الگوهای کلاسیک بهره گرفت تا روایت خام و شفاهی را با آرایه‌های زیبا به اثر ادبی بدل کند. بدین‌گونه، کالوالا میراث فرهنگ عامهٔ اروپا را در عصر کافرکیشی تصویر می‌کند، اما تصویری قابل اتکا مربوط به باورهای فینو، اوگاریتهای پیش از عصر مسیحی نیست. اینها بر اعمال باستانی آیین شمنی اهالی سیبری متمرکز است و تنها به‌طور غیر مستقیم در جهان نمادین کالوالا قابل تشخیص است.
ایزدان حماسهٔ کاله‌والا
دین فینو اوگاریتی بر پایهٔ زنده‌پنداری استوار بود و به شکل موثق‌تر، بیشتر به عنوان پرستش طبیعت تلقی می‌شد تا به صورت اعتقاد به ایزدستانی ساختارمند و سلسله مراتبی. به هر حال، در سوگواری‌ها و افسون‌های بازمانده شمنی مشاهده می‌شود که الیاس لونروت آن‌ها را به یک حماسهٔ فنلاندی با ایزدان آسمانی، خدایان زمینی و آبی، و ارواح جهان زیرزمینی تبدیل کرده‌است. در بین آن‌ها، ایزد برتر آسمان جومالا است، خدای زمینی تاپیوی خزه‌پوش فراخوانده می‌شد تا ضمانت بخش یک شکار موفقیت‌آمیز باشد و آهتو، ایزد اصلی آب، در لجن سیاه یک غار زیردریایی به سر می‌برد.
ترجمه
حماسهٔ کالوالا در سال ۱۳۷۷ خورشیدی به‌طور کامل و مستقیماً از زبان فنلاندی به فارسی ترجمه شده‌است. این کتاب تحت عنوان کالوالا (اشعار کهن کاریالا دربارهٔ مردمان باستانی فنلاند) توسط مرسده خدیور محسنی، و امیر یاراحمدی ترجمه شده‌است.
منابع
- لُنروت، الیاس، (اشعار کهن کاریالا دربارهٔ مردمان باستانی فنلاند)، ترجمهٔ مرسده خدیور محسنی، و امیر یاراحمدی، ناشر: گندم، شابک: ۹۶۴-۹۱۶۸۸-۶-۹
- کتاب اساطیر جهان، سرویراستار: ویلیام داتی. شابک: ۲-۴۵-۸۳۳۲-۹۶۴-۹۷۸
