کن فیکون

کُن فیکون (به معنای باش، پس می‌شود) عبارت مشهوری است که چندین بار در قرآن به کار رفته‌است. به صورت کلی یعنی ارادهٔ بودنش را کردیم و به وجود آمد و در مواردی استفاده می‌شود که بدون هیچ پیش نیازی چیزی را از هیچ به وجود آورند. این‌ موضوع در باور مسلمانان تنها مختص خدا است و به صورت ضرب‌المثل نیز استفاده می‌شود.

تفسیر دکتر دینانی در برنامه معرفت[1]

نخستین چیز، صداست؛ در جمله ای آمده است که «اول کلمه شقت أسماء المُمکنات کلمه کن» اولین صدایی که در هستی طنین افکند و به گوش عالم امکان رسید، کلمه «کن» بود؛ یعنی هر موجود ممکنی گوشی داشت و این صدا به گوشش رسید. این نخستین صداست. معلوم می‌شود که نخستین چیز، صداست که کلمه «کن» بود که گوش عالم ممکن را نواخت، و عرفا آن را «کُن وجودی» می‌گویند.

یعنی خداوند گفت «کُن! فیکون»؛ یعنی حق تعالی اشاره فرمود که «باش!» پس آن موجود شد. به مجرد اینکه صدای «کن» که نخستین صوت حق است، ظهور یافت، یکون آشکار شد. به عبارت دیگر، یکون چیزی جز «کن» نیست. چنین نیست که خداوند یک لحظه گفت «کُن» و لحظه بعد «یکون» شد. اصلاً فاصله ای وجود ندارد. چون «کُن» مزدوج از کاف و نون است، و یکون نیز اثر «کن» و به اعتباری، همان خود آن است، پس هر «یکون» یا هر موجودی نیز مزدوج است؛ بنابراین، همه چیز مزدوج است.

آیه‌های دارای عبارت

• ۲:۱۱۷
• ۳:۴۷
• ۳:۵۹
• ۶:۷۳
• ۱۶:۴۰
• ۱۹:۳۵
• ۳۶:۸۲
• ۴۰:۶۸

منابع

1. دکتر دینانی. «شرح آیه کن فیکون».