آنژیوپلاستی
رگ‌بازسازی[1] یا رگ‌سازی[1] یا آنژیوپلاستی (به انگلیسی: Angioplasty) شیوه‌ای درمانی برای رفع تنگی رگ‌های خونی است.
| Angioplasty | |
|---|---|
 Balloon angioplasty. | |
| ICD-9-CM | 00.6, 36.0 39.50 |
| سرعنوان‌های موضوعی پزشکی | D017130 |
از این عمل اغلب در آنژین صدری و برای رفع گرفتگی سرخ‌رگ کُرنری قلب استفاده می‌شود، ولی در مورد سایر سرخرگها نیز ممکن است.
روش کار
آنژیوپلاستی معمولاً به دنبال رگ‌نگاری (آنژیوگرافی) و تشخیص قطعی رگ‌های مسدود شده انجام می‌گیرد. طی آن نواحی باریک شدهٔ مجرای رگ به کمک باد کردن یک بالن کوچک مخصوص در داخل رگ، یا از بین بردن انسداد به کمک لیزر باز می‌شوند.
در سال‌های اخیر بالن را گاهی تواماً با یک وسیله کوچک فلزی به نام استنت (stent) به کار می‌برند تا مانع از عود سریع انسداد رگ شود. استنت نوعی لوله کوچک مشبک و تور مانند است که در داخل رگ جایگزین می‌شود و آن را باز نگه می‌دارد.
۱-استنت‌ها وسیله‌های دائمی هستند و در رگ باقی مانده و خارج نمی‌شوند.
۲-در ۶ ماه اول پس از تعبیه استنت انجام MRI ممنوع است (به علت تلاش میدان مغناطیسی دستگاه MRI برای جذب فلز). در مواردی که نیاز به انجام MRI به صورت اورژانس در ۶ ماه پس از آنژیوپلاستی باشد حتماً با پزشک قلب خود مشورت کنید.
۳-وجود استنت قلبی باعث به صدا درآوردن زنگ خطرهای موجود در ایستگاه‌های بازرسی فرودگاه نمی‌شود[2].
کاربرد در عروق کرونری
درمان کاهش خونرسانی سرخرگ‌های قلب هم‌اکنون به دو روش صورت می‌پذیرد: «روش مداخله‌ای ماورای پوستی کرونری» (PCI) که توسط پزشکان قلب صورت پذیرفته و در جامعه به عنوان «بالون زدن و فنر» شناخته شده‌است و روش عمل جراحی باز خونرسانی که به عمل بای پس (دور زننده) مشهور است.
در این روش رگ مسدودشده توسط بادکنکی به نام بالون که در نوک کاتتر داخل عروقی قرار دارد، متسع و چند ثانیه در این حالت نگه داشته می‌شود تا رگ باز شود؛ گاهی نیز برای جلوگیری از انسداد مجدد رگ وسیله فنرمانندی به نام استنت داخل رگ مسدود قرار داده می‌شود.
عوارض احتمالی آنژیوپلاستی عروق کرونری
- تنگ شدن مجدد شریان بعد از بالون زدن قلب
- ایجاد لخته‌های خونی پس از بالون زدن قلب
- خون ریزی بعد از بالون قلب
- آسیب شریان کرونر
- سکته قلبی
- سکته مغزی
- ضربان تند قلب
تفاوت آنژیوگرافی با آنژیوپلاستی چیست؟
در آنژیوگرافی از طریق یک شریان که ممکن است کشاله ران (فمورال) یا آنژیوگرافی از راه دست باشد، یک لوله تو خالی به داخل رگ اصلی تغذیه‌کننده بدن (آئورت) وارد شده و در ابتدای عروق تغذیه‌کننده قلب (کرونر) قرار می‌گیرد.
حال از داخل این کاتتر ماده حاجب در ابتدای رگ قلب تزریق شده و این ماده با ورود به داخل رگ قلب توسط اشعهٔ ایکس ردیابی و تصویربرداری خواهد شد.
پس از انجام آنژیوگرافی کاتتر تعبیه‌شده از کشاله ران یا مچ دست خارج می‌شود.
اگر آنژیوگرافی از طریق کشاله ران انجام شود برای جلوگیری از خونریزی حدود ۳ ساعت یک یا دو کیسه شن روی محل قرار داده می‌شود، بیمار برای ۶ ساعت اجازه حرکت ندارد، اما در آنژیوگرافی از طریق دست بیمار بلافاصله اجازه پیدا می‌کند که راه رفته و محدودیت حرکت نداشته و نیازمند کیسهٔ شن نیز نمی‌باشد.
در آنژیوپلاستی همان روش آنژیوگرافی برای رساندن لوله تو خالی به ابتدای شریان تغذیه‌کننده قلب (کرونر) استفاده می‌شود. سپس یک سیم بسیار نازک وارد عروق قلب دچار تنگی شده و داخل رگ ثابت می‌شود.
برای باز کردن رگ دچار تنگی یا انسداد یا حاوی لخته ابزارهای گوناگونی مانند ترومبوساکشن، بالون و استنت از روی این سیم نازک وارد عروق قلبی می‌شود و کار بیرون کشیدن لختهٔ تازه یا بازکردن رگ دچار انسداد از این طریق انجام می‌گیرد.
زمان مورد نیاز برای آنژیوگرافی به‌طور متوسط حدود ۳–۲ دقیقه است ولی در آنژیوپلاستی به‌طور متوسط ۳۰–۱۵ دقیقه زمان لازم می‌باشد. اغلب بیماران پس از انجام آنژیوگرافی از طریق شریان دست پس از گذشت ۶–۵ ساعت در صورت نرمال بودن رگ مرخص می‌شوند ولی بیمارانی که تحت بازکردن عروق قلب (آنژیوپلاستی) قرار می‌گیرند دست‌کم یک شب را در سی‌سی‌یو سپری می‌نمایند.
پیوند به بیرون
منابع
- واژهٔ مصوب فرهنگستان زبان و ادب پارسی، دفتر نخست تا چهارم
- دکتر محمد حسین نجفی. «آنژیوپلاستی چیست؟».
- Coronary Artery Disease. American College of Physicians. ۲۰۰۰ ص۵۸–۶۱
- واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی