احمد زنگنه (نظامی)
احمد زنگنه (متولد ۱۲۸۳ در تهران[1]-؟) یک نظامی اهل ایران بود که در دوران پهلوی اول و دوم با درجۀ سرتیپی در ارتش شاهنشاهی ایران فعالیت می‌کرد. او به سبب نقشی که در نوسازی ارتش ایران و عملیات‌های آن داشت شناخته شده‌است.[1]
زندگی
احمد زنگنه در سال ۱۲۸۳ در تهران به دنیا آمد. او تحصیلات خود را در دبستان علمیه و دبیرستان دارالفنون به پایان برد، سپس به فرانسه رفت و پس از گذراندن دورهٔ دانشکدهٔ افسری فرانسه به تهران آمد و تا پایان دورهٔ خدمت خود عهده‌دار مشاغل مختلفی بود.[1]
احمد زنگنه در زمان تشکیل حکومت فرقه دموکرات آذربایجان فرماندهی تیپ رضائیه را به عهده داشت. او پس از حمله همزمان اعضای فرقه دموکرات، مهاجرین قفقازی، اعضای کومله و ارتش شوروی به رضائیه شکست خورده و دستگیر، سپس در دادگاه صحرایی محاکمه و به اعدام محکوم شد.[2][3]
زنگنه و سرهنگ علی اکبر نوربخش فرمانده ژاندارمری رضائیه برای محاکمه به تبریز اعزام شدند. در این موقع پنبه‌ای با این دو زندانی ملاقات و به آنها قول تلاش برای آزادی آنها می‌دهد. موضوع معاوضه این دو نفر با زندانیان زندان تهران که در درگیری‌های شهریور ۱۳۲۰ بین مالکین و روستائیان دستگیر و برخی اعدام شده بودند در کمیته مرکزی فرقه توسط پنبه‌ای مطرح گردید و تصویب شد. دادگاه تبریز این دو نفر را پس از صدور حکم اعدام، به ده سال زندان محکوم نمود.[4] پس از آن معاوضه صورت گرفته و سرهنگ زنگنه و سرهنگ درخشانی بعدها پس از اعزام به تهران توسط محمد رضا پهلوی در تاریخ ۱۹ تیر ۱۳۲۵ آزاد گردیدند.[5]
آثار
- «قوانین تیر توپخانه»
- «اسلحه‌شناسی توپخانه»
- «توپخانهٔ عمومی»
- توپخانه، ترجمۀ احمد زنگنه، طهران: انتشارات مدرسه نظام، ۱۳۱۳؛ ۵۸ ص.
- زنگنه، احمد، خ‍اطرات‍ی از م‍أم‍وری‍ت‌ه‍ای م‍ن در آذربایجان (از شهریور ۱۳۲۰ تا دی م‍اه ۱۳۲۵)، ب‍ی‌ج‍ا: بی‌نا، ۱۳۵۳، چاپ دوم: تهران: شرق، ۱۳۵۵؛ ۱۸۵ ص.
منابع
- آفتاب‌آنلاین: بیوگرافی احمد زنگنه، نوشته‌شده در ۲۲ شهریور ۱۳۸۵؛ بازدید در ۸ فروردین ۱۳۹۹.
- شکل‌گیری توطئهٔ نافرجام، در راستای تجزیه آذربایجان
- «ظهور و سقوط فرقهٔ دموکرات آذربایجان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۴.
- روزنامه آذربایجان - شماره ۱۸۱ - مورخ ۴ اردیبهشت هزار و سیصد و بیست و پنج
- مجله آیین اسلام - شماره ۱۲۱ - خلاصه حوادث مهمه جهان و کشور از تاریخ ۱۷ تیرماه تا تاریخ ۲۴ تیرماه ۲۵