اخلاقیات سکولار
اخلاق سکولار یا منش جدای از دین، جنبهای از فلسفه است که به اخلاقیات جدا از آیینهای دینی میپردازد. نمونههای نوین آن، انسانگرایی، آزاداندیشی و گونه های پیامدگرایی است. فلسفههای بیشتر با ریشههای باستانی شکگرایی و اخلاق فضیلتگرا هستند. به باور گرگ اپستاین؛ «بسیاری از اندیشههای شرقی باستان درباره خوبی انسان بی پشتوانه جایگاه خدایان یا ارواح است.»[1]:45 فیلسوفان دیگر، اندیشههای گوناگونی برای چگونگی داوری کار درست و نادرست نام بردهاند. برای نمونه در امر مطلق ایمانوئل کانت؛ «این ایده که کارها تنها میتوانند اخلاقی در نظر گرفته شوند اگر بتوانند از سوی هر کسی با پیامدهای خوب دوباره انجام داده شوند.»[1]:112
دیدگاههای گوناگون درباره وابستگی میان دین و اخلاق یافت می شود. برخی باور دارند دین در جایگاه راهنمای زندگی اخلاقی نیاز است. این اندیشه برای بیش از ۲۰۰۰ سال در میان بودهاست.[1]:5 دیدگاههای گوناگونی درباره چگونگی برخاستن این اندیشه هست. برای نمونه به نظر اپستاین، این اندیشه یک تلاش هماهنگ خداباوران برای نپذیرفتن اندیشههای غیردینی بودهاست: «سردمداران گذشته گرا(محافظه کار) از دوران کهن، راهبرد رویارویی هوشمندی دربرابر ناباوری(شکگرایی) دینی داشتهاند - باورمند کردن مردم کوچه و بازار که بیخدایی غیراخلاقی است و برچسب زدن دشمنان خود به بیخدا بودن.[1]:7
دیگران ناسازگار با این اندیشه هستند که دین برای نشان دادن یک راهنمای رفتار درست و نادرست نیاز است، مانند واژه نامه مسیحی وستمینستر که درباره دین و اخلاق میگوید: «باید از هم جداگانه شناسایی شوند و هیچ وابستگی معنایی با هم ندارند». برخی افراد چون ریچارد داوکینز و کریستوفر هیچنز باور دارند که دین در واقع راهنمای ناتوانی برای کارهای اخلاقی بودهاست.[2]
چهارچوبهای اخلاق سکولار
پیامدگرایی
آزاداندیشی
انسانگرایی سکولار
جستارهای وابسته
- اخلاق و دین
- اخلاقشناسی سکولار
- علم اخلاق
منابع
- Esptein, Greg M. (2010). Good Without God: What a Billion Nonreligious People Do Believe. New York: HarperCollins. ISBN 978-0-06-167011-4.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Secular morality». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۴ مارس ۲۰۱۳.
پیوند به بیرون
- Morality without religion، از مارک هاوزر
- Can we be good without God 1996,Paul Chamberlain ISBN 0-8308-1686-0
- Video: Marc Hauser, Pt 3 Is there morality without religion?