اساس‌الاقتباس
اساس‌الاقتباس کتابی‌ست در زمینهٔ دانش منطق که توسط خواجه نصیرالدین طوسی به زبان فارسی نوشته شده‌است. شرح همهٔ فنون منطق بر اساس آراء پیشینیان و خود خواجه نصیرالدین در این کتاب، باعث جامعیت و اهمیت آن شده‌است.
انگیزهٔ نگارش
هدف خواجه نصیرالدین طوسی از تألیف این کتاب، آنطور که خودش در مقدمه ذکر می‌کند، ارائهٔ اثری فنی و تحقیقی و جامع در علم منطق بوده که هم آموخته‌های او را از دیگران دربرگیرد و هم شامل آراء و اندیشه‌های شخصیِ خودِ او در این علم باشد.[1]
اهمیت کتاب
پس از منطق شفا و شرح ابن رشد بر منطق ارسطو، اساس‌الاقتباس جامع‌ترین کتاب در این حوزه است. نگارش کتاب به زبان فارسی و با نثری روان و پرهیز از بیان قیل‌وقال‌های بی‌حاصل، از دیگر نقاط قوّت کتاب به حساب می‌آید.
ساختار کتاب
این کتاب مباحث منطق را به روش ۹ بخشی ارائه داده است. در این روش مباحث منطق در ۹ بخش با عناوین زیر قرار می‌گیرند:
فارابی، ابن سینا (در کتاب شفا) و ابن رشد از این روش استفاده کرده‌اند. در مقابل روش ۲ بخشی قرار دارد که نخستین بار توسط ابن سینا در اشارات مطرح شد.
نسخه‌های موجود
با توجه به این که اساس الاقتباس به عنوان یک متن درسی مطرح نبوده، چندان مورد توجه قرار نگرفته و حواشی و تعلیقات کمی برای آن نوشته شده است. چاپ آن نیز سال‌ها به تأخیر افتاده است. این کتاب نخستین بار در سال ۱۳۲۶ ه. ش با تصحیح محمدتقی مدرس رضوی به چاپ رسید. چاپ دیگر آن با تصحیح و تعلیقات سید عبدالله انوار و در قالب دو جلد در سال ۱۳۷۵ منتشر شد. (جلد اول متن اساس الاقتباس و جلد دوم تعلیقات مصحح را دربردارد)
پیوند به بیرون
- اساس‌الاقتباس در سایت کتابخانه دیجیتال نور
منابع
- خواجه نصیرالدین طوسی (۱۳۶۷)، اساس‌الاقتباس، به کوشش مصحح: محمدتقی مدرس رضوی.، دانشگاه تهران، ص. ص۳