اسپیرولینا (مکمل غذایی)
اسپیرولینا (انگلیسی: Spirulina) یک زیست‌توده از سیانوباکتر (جلبک‌های سبز آبی) است که می‌تواند توسط انسان و حیوانات مصرف شود. سه گونه آن عبارتند از بندپیچه معمولی (Arthrospira platensis)، بندپیچه لوله‌ای (A. fusiformis) و بندپیچه بیشینه (A. fusiformis).
جلبک دریایی اسپیرولینا در سطح جهان کشت شده و به عنوان یک مکمل‌های غذایی طبیعی یا غذای کامل استفاده می‌شود. این ماده همچنین به عنوان مکمل خوراکی در صنایع آبزی‌پروری، آکواریوم و ماکیان استفاده می‌شود.[1]
دریاچه چاد که بیش از ۴۴ گونه جلبک را در خود جای داده‌است به‌ویژه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان جلبک اسپیرولینای وحشی برای مکمل غذایی در جهان است.
ارزش غذایی
جلبک دریایی اسپیرولینا کم‌چربی و بدون کالری است، اسیدهای آمینه آن سهم مهمی در مبارزه با بیماری‌هایی مانند دیابت و کم خونی و جلوگیری از اثرات ناتوان‌کننده آلودگی هوا بر بدن دارد. از آنجا که این ماده حاوی عناصر آنتی‌اکسیدانی است، تصور می‌شود سلول‌های رادیکال آن برای مبارزه با پیری و همچنین مشکلات سلامتی مانند سرطان، آرتروز و آب مروارید است. علاوه بر این، اسید گاما-لینولنیک موجود در اسپیرولینا رسوبات چربی را حل می‌کند، به جلوگیری از بیماری‌های قلبی و کاهش کلسترول بد کمک می‌کند.
یک بحث علمی در مورد تأثیرات جلبک دریایی اسپیرولینا به عنوان منبع اصلی غذایی بر بدن انسان وجود دارد. اگرچه اسپیرولینا برای آزتک‌ها از اهمیت زیادی برخوردار بود، اما شناخته شده‌است که این ماده غذایی فرعا و در کنار ذرت استفاده می‌شد. امروزه، در برخی از معابد بودایی در ژاپن و ایالات متحده آمریکا، جلبک دریایی اسپیرولینا اساس رژیم غذایی راهبان است.
پرورش جلبک دریایی اسپیرولینا در ایران
در چند سال گذشته تا کنون جلبک دریایی اسپیرولینا در ایران هم پرورش داده می شود، در استان های مثل اصفهان و جزیزه قشم در دو نوع حیوانی (مصرف توسط حیوانات و آبزیان) انسانی (مصرف توسط انسان) به پرورش این نوع جلبک پرداخته می شود.
منابع
- Vonshak, A. (ed.). Spirulina platensis (Arthrospira): Physiology, Cell-biology and Biotechnology. London: Taylor & Francis, 1997.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Spirulina (dietary supplement)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۲۰.
