افعی شاخدار دمعنکبوتی
افعی شاخدار دمعنکبوتی (نام علمی: Pseudocerastes urarachnoides) نام یک گونه از سرده افعی شاخدار ایرانی است که فقط در غرب ایران در شهرستان قصر شیرین و خسروی و استان ایلام و منطقه بیچار یافت شده و در سال ۲۰۰۶ توصیف شد. سر مار به افعیهای شاخدار شباهت دارد ولی دم آن دارای یک جسم کروی شکل با فلسهایی آویزان است که باعث شده شباهت زیادی به عنکبوت داشته باشد. مار با چرخش دم پرندگان در حال شکار را فریب میدهد.[1]
افعی شاخدار دمعنکبوتی | |
---|---|
![]() | |
افعی شاخدار دمعنکبوتی، Pseudocerastes urarachnoides | |
وضعیت بقا | |
آرایهشناسی | |
فرمانرو: | جانوران |
شاخه: | طنابداران |
رده: | خزندگان |
راسته: | پولکداران |
تیره: | گرزهماران |
سرده: | افعی شاخدار ایرانی |
گونه: | P. urarachnoides |
نام علمی | |
Pseudocerastes urarachnoides | |
![]() |
توصیف
همانند سایر جنسهای افعیهای شاخدار، این مار دو برآمدگی بالای چشمانش دارد که نمایی شبیه شاخ به آن بخشیدهاست. برای اولین بار در سال ۱۹۶۸ پژوهشگران آمریکایی یک نمونه از افعیهای شاخدار را در ایران پیدا کردند که نام علمی Pseudocerastes persicus بر آن نهاده شد؛ ولی در سال ۲۰۰۶ مجدداً گونهای پیدا شد که با موارد قبلی تفاوت زیادی داشت. تقریباً بین ۱۶ تا ۱۷ فلس بین دو شاخ وجود دارد و فلسهای بدن نسبت به گونههای دیگر زبرتر است. تقریباً ۱۵ جفت فلس زیر دمی وجود دارد و فلسهایی دارد که اطراف دم شبیه پای بندپایان به نظر میرسد. نوک دم برجسته و حالت کروی دارد که شبیه بدن عنکبوت است.[2] در بسیاری دیگر از مارها مثل Bitis caudalis, Crotalus cerastes, Sistrurus catenatus, Agkistrodon contortrix, Acanthophis antarcticus, Acanthophis praelongus و Morelia viridis برای فریب استفاده میشود ولی هیچکدام فلسهای دراز که شبیه پای بندپایان باشد ندارد.[1][3] استفاده از دم برای فریب پرندگان در مطالعات بعدی اثبات شد.[4] هنگام تحقیق در مورد ویژگی فریب دم اینگونه یک ویدئو نیز تهیه شد.[5][6] مار افعی شاخدار دم عنکبوتی از نظر قلمرو جغرافیایی با گونههایی مثل P. fieldi در گیلان غرب و P. persicus در بیجار ایلام همپوشانی دارد.[2] مطالعات ملکولی بر اساس سیتوکروم بی نشان داده مار افعی شاخدار دم عنکبوتی به گونهٔ Pseudocerastes persicus نزدیکتر است تا به P. fieldi.[7]
نامگذاری
نام علمی آن Pseudocerastes urarachnoides میباشد که urarachnoides ریشهای از یونان باستان (οὐρά tail + ἀράχνη spider + οειδής like) دارد و به معنای عنکبوت میباشد و به دم عنکبوتی شکل آن اشاره دارد. اسم رایج و غیر علمی آن افعی شاخدار دم عنکبوتی است.
جستارهای وابسته
- قورباغهماهی مخطط با رفتار شکارگری مشابه
منابع
- Bostanchi, H.; Anderson, S. C.; Kami, Haji Gholi; Papenfuss, T.J. (2006). "A new species of Pseudocerastes with elaborate tail ornamentation from western Iran (Squamata: Viperidae)" (PDF). Proc. California Acad. Sci. 4. 57 (14): 443–450.
- Fathiia, Behzad; Rastegar-Pouyani, Nasrullah (2010). "On the species of Pseudocerastes (Ophidia: Viperidae) in Iran". Russian Journal of Herpetology. 17 (4): 275–279.
- Fathinia, Behzad; Anderson, Steven C.; Rastegar-Pouyani, Nasrullah; Jahani, Hasan; Mohamadi, Hosien (2009). "Notes on the natural history of Pseudocerastes urarachnoides (Squamata: Viperidae)". Russian Journal of Herpetology. 16 (2): 134–138.
- Fathinia, Behzad; Rastegar-Pouyani, Nasrullah; Rastegar-Pouyani, Eskandar; Todehdehghan, Fatemeh; Amiri, Fathollah (2015). "Avian deception using an elaborate caudal lure in Pseudocerastes urarachnoides (Serpentes: Viperidae)". Amphibia-Reptilia. 36 (3): 223–231. doi:10.1163/15685381-00002997.
- 11, James Owen PUBLISHED April; 2016. "This Snake Pretends to Be a Spider—and Catches a Bird". National Geographic News. Retrieved 2016-04-11.
- "Soroush on Instagram: "The spider-tailed #horned #viper (Pseudocerastes urarachnoides) is a species of viper endemic to western #Iran which was described in 2006. …"". Instagram. Retrieved 2016-04-11.
- Fathinia, Behzad; Rastegar-Pouyani, Nasrullah; Rastegar-Pouyani, Eskandar; Toodeh-Dehghan, Fatemeh; Rajabizadeh, Mehdi (2014). "Molecular systematics of the genus Pseudocerastes (Ophidia: Viperidae) based on the mitochondrial cytochrome b gene" (PDF). Turkish Journal of Zoology. 38: 575–581. doi:10.3906/zoo-1308-25. Archived from the original (PDF) on 4 March 2016. Retrieved 3 November 2016.