انرژی در ایسلند
در حدود ۸۵٪ از مجموع کل انرژی اولیه تولیدی در ایسلند با کمک منابع انرژی تجدیدپذیر داخلی تأمین میشود. از این لحاظ، میزان سهم انرژیهای تجدیدپذیر ایسلند بالاترین مقدار، در میان بودجهٔ انرژی تمامی کشورهاست.[1] در سال ۲۰۱۶، انرژی زمینگرمایی در حدود ۶۵٪ انرژی اولیه را، تأمین میکرد و سهم تولید انرژی آبی ۲۰٪, و سهم سوختهای فسیلی (قالبا نفت برای بخش حمل و نقل) ۱۵٪ بودهاست.[1]
در سال ۲۰۱۵, مجموع برق مصرفی کشور ایسلند ۱۸٬۷۹۸ گیگاواتساعت بود. انرژیهای تجدیدپذیر تقریباً ۱۰۰٪ تولید را برعهده داشتند، به گونهای که حدود ۷۳٪ آن از انرژی آبی و ۲۷٪ دیگر از زمینگرمایی تهیه شد.[1] اکثر موقعیتهای مربوط به انرژی آبی متعلق به لندسویرکیون (شرکت ملی نیرو)[یادداشت 2] بود که فروشندهٔ عمدهٔ الکتریسیته در ایسلند است.[2]
بیشتر انرژی زمینگرمایی برای گرمایش فضا استفاده میشود؛ چنانکه سیستمهای گرمایش محلی به صورت گستردهای توزیع شدهاند.[1] نزدیک به ۸۵٪ از تمام خانهها، در این کشور به وسیلهٔ سیستم زمینگرمایی، گرم میشوند.[2]
ایسلند بیشترین سرانهٔ تولید انرژی تجدیدپذیر را در جهان دارد و همچنین سرانهٔ تولید الکتریسیته آن، با تقریب ۵۵٬۰۰۰ کیلوواتساعت به ازای هر فرد در طول یک سال، بالاترین مقدار در دنیاست. در مقام مقایسه، این سرانه در اتحادیهٔ اروپا کمتر از ۶٬۰۰۰ کیلوواتساعت است.[1] بخش وسیعی از این برق در بخش صنایع پرمصرفی همچون تولید آلومینیوم مورد استفاده قرار میگیرد که به لطف قیمت پایین الکتریسیته در ایسلند، رشد کردهاند. طبق اطلاعات مندرج در فهرست بهرهوری و تلفات ژئوپلیتیک در انتقال انرژی،[یادداشت 3] ایسلند در میان ۱۵۶ کشور حائز رتبهٔ نخست است و بزرگترین موفقیت در گذر کامل به انرژی تجدیدپذیر را کسب کردهاست.[3]
منابع انرژی

زمینشناسی منحصر به فرد ایسلند اجازه میدهد که انرژیهای تجدیدپذیر با بهای اندکی، از منابع گوناگون به دست آیند. ایسلند در پشته میانی اقیانوس اطلس قرار گرفتهاست، که از این کشور بزرگترین فعال زمینساختی در جهان را ساخته. در ایسلند بیش از ۲۰۰ آتشفشان و بیش از ۶۰۰ چشمه آبگرم وجود دارد.[4] همچنین ۲۰ میدان بخار فرادما با حداقل دمای ۱۵۰ °C [۳۰۰ °F] وجود دارد؛ که برخی از آنان تا دمای ۲۵۰ °C میرسند.[4] این گونه است که ایسلندیها با کنترل بر نیروی زمینگرمایی و میدانها بخار آن، توانستند انرژی گرمایشی لازم برای همه جا، از خانههایشان گرفته تا استخرهای عمومی، را فراهم کنند. انرژی آبی نیز علیرغم منجمد بودن رودخانهها و آبشارها، از هر دو به دست میآید.[4]
انواع نیروگاهها
نیروی آبی
نخستین نیروگاه آبی کشور در سال ۱۹۰۴ توسط کارآفرینان محلی احداث شد.[5] موقعیت این نیروگاه در شهرستان کوچکی در حومهٔ ریکیاویک بود و ۹ کیلووات قدرت تولید میکرد. در سال ۱۹۲۱، نخستین نیروگاه شهری هیدرولیک ساخته شد که میتوانست ۱ مگاوات برق تولید نماید. این نیروگاه توانست به تنهایی مقدار الکتریسیته تولیدی در کشور را چهار برابر کند.[6] در دههٔ ۱۹۵۰ انقلاب دیگری در حوزهٔ برق آبی رقم خورد. دو سد مولد بر روی رود سُگ ساخته شدند، که اولی در ۱۹۵۳ با ظرفیت ۳۱ مگاوات احداث شد و دیگری در سال ۱۹۵۹ بالغ بر ۲۶٫۴ مگاوات تولید داشت. این دو نیروگاه آبی برای نخستین بار با هدف تهیهٔ برق برای تولیدات صنعتی، توسط خود حکومت ایسلند ساخته شدند.[6] این روند در سال ۱۹۶۵ پیگیری شده و شرکت ملی نیرو، لندسویرکیون، تأسیس شد. این شرکت هم متعلق به حکومت ایسلند و هم شهرداری ریکیاویک بود. در ۱۹۶۹ این شرکت یک نیروگاه ۲۱۰ مگاواتی روی رود فیورسا ساخت، که قادر بود برق ایالت جنوبی ایسلند را تأمین کرده و ضمناً انرژی لازم برای ذوب فلز آلومینیوم و تولید سالانه ۳۳٬۰۰۰ تن آلمینیوم، را فراهم کند.[6]
این نظام دنباله داشت و افزایش برق آبی، مستقیماً با پیشرفت صنایع مرتبط بود. سال ۲۰۰۵، لندسویرکیون ۷٬۱۴۳ گیگاواتساعت برق تولید نمود که از این مقدار ۶٬۶۷۶ گیگاواتساعت، یا به عبارت بهتر ۹۳٪ کل برق، از روش برق آبی تهیه شدهبود. ۵٬۱۹۳ گیگاواتساعت برابر ۷۲٪ نیز، در صنایع پرمصرفی همچون ذوب آلمینیوم، استفاده شدهبود.[7] در سال ۲۰۰۹ ایسلند بزرگترین پروژهٔ هیدروالکتریک خود تا امروز، را ساخت؛ نیروگاه آبی کاراهنیوکار،[یادداشت 4] یک نیروگاه آبی ۶۹۰ مگاواتی برای تهیهٔ انرژی لازم ذوب آلمینیوم.[8] این پروژه با مخالفت حامیان محیطزیست مواجه شد.
دیگر موقعیتهای برق آبی ایسلند شامل این موارد است: بلاندستاد (150MW),[یادداشت 5] بورفلستاد (270MW),[یادداشت 6] هرائونیافستاد (210MW),[یادداشت 7] لاکسارستادوار (28MW),[یادداشت 8] سیگالدستاد (150MW),[یادداشت 9] سُگستادوار (89MW),[یادداشت 10] سولتارتانگستاد (120MW)[یادداشت 11] و واتنسفلستاد (90MW).[یادداشت 12][9]
ایسلند نخستین کشوری در جهان است که با استفاده از انرژی تجدیدپذیر در صنایعش، موفق شد اقتصاد خود را قوی کند؛ و همچنان نیز، ایسلند بیشترین مقادیر دستنخوردهٔ هیدروالکتریک را در اختیار دارد. در سال ۲۰۰۲ برآورد شد که تنها ۱۷٪ از ظرفیت انرژی برق آبی کشور مورد استفاده قرار گرفتهاست. حکومت ایسلند باور دارد که میتوان سالانه ۳۰ تراواتساعت دیگر تولید برق داشت، لیکن این کار مستلزم کار در مناطقی است که از نظر زیستمحیطی توجیهی ندارند.[8]
نیروی زمینگرمایی

برای قرنها، مردم ایسلند با استفاده از چشمههای آبگرم حمام میکردند و لباس میشستند. استفادهٔ از انرژی زمینگرمایی برای گرمایش، تا سال ۱۹۰۷ تجربه نشد، تا این که یک مزرعهدار با لولههای بتنی بخار چشمه را به سوی خانهاش هدایت کرد.[5] در ۱۹۳۰, اولین لولهکشی در شهر ریکیاویک توزیع شد و برای فراهم کردن گرمای دو مدرسه، ۶۰ خانه و بیمارستان اصلی شهر مورد استفاده قرار گرفت. این مسیر ۳-کیلومتر (۱٫۹-مایل) از یک چشمهٔ داغ خارج از شهر لولهکشی شد. سال ۱۹۴۳ نخستین شرکت توزیع گرمایش، برای بهکارگیری انرژی زمینگرمایی، تأسیس شد. یک مسیر لولهای ۱۸-کیلومتر (۱۱-مایل) در شهر ریکاویک احداث شد و در ۱۹۴۵ بیش از ۲٬۸۵۰ خانه را تأمین کرد.[4]
امروزه زمینگرمایی منبع گرمایش ۸۹٪[4] از خانههای ایسلندیان است و بیش از ۵۴٪ انرژی اولیه کشور از این منابع تأمین میگردد. زمینگرمایی در ایسلند کاربردهای فراوانی دارد. ۵۷٫۴٪ این انرژی برای گرم کردن فضاها و ۲۵٪ آن برای الکتریسیته استفاده میشود، همچنین مقدار باقی مانده در کاربریهای متفرقه از قبیل استخرهای شنا، پرورش ماهی، و خانههای سبز استفاده میشود.[4]
حکومت ایسلند دربارهٔ انرژی زمینگرمایی، نقش تعیینکنندهای دارد. دولت در دههٔ ۱۹۴۰، مرجع الکتریسیته کشور[یادداشت 13] را برای افزایش آگاهی دربارهٔ مایه زمینگرمایی و کاربرد این نیرو در ایسلند، تأسیس کرد. این آژانس بعدتر، در ۱۹۶۷، به مرجع انرژی ملی[یادداشت 14] تغییر نام داد. این آژانس بسیار موفق بود و با گسترش استفاده از زمینگرمایی به عنوان منبع گرمایش بیشتر جاها، موجب تشکیل اقتصادی زیست پذیر شدهاست. نیروی زمینگرمایی زمانی به موفقیت رسید که دیگر نیازی نبود حکومت برای یافتن منابع جدید جستجو کند و صنایع زمینگرمایی این کار را بر عهده گرفتند.[4]
نیروگاههای اصلی زمینگرمایی در ایسلند شامل موارد زیرند: نسیاولیر (120MW),[یادداشت 15] ریکیانس (100MW),[یادداشت 16] هلیشیدی (303MW),[یادداشت 17] کرافلا (60MW),[یادداشت 18] و سوارتسنگی (46.5MW).[یادداشت 19][9] دو نیروگاه سوارتسنگی و نسیاولیر، علاوه بر برق، بخار آب داغ هم، جهت مصرف گرمایشی، عرضه میکنند. گذر از گرمایش نفتمحور به انرژی زمینگرمایی، از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۰۰، در حدود ۸٫۲ بیلیون دلار آمریکا صرفهٔ اقتصادی برای ایسلند داشته و میزان رها کردن کربن دیاکسید تا ۳۷٪ کاهش یافته.[4] برای گرم کردن خانهها در ایسلند در سال ۲۰۰۳، سوزاندن ۶۴۶٬۰۰۰ تُن نفت نیاز بود.
دولت ایسلند باور دارد منابع زمینگرمایی بیشتری در کشور وجود دارد که در صورت استخراجشان، برآورد میشود سالانه ۲۰ تراواتساعت به ظرفیت تولید زمینگرمایی کشور اضافه میشود. این مقدار با ۳٫۳٪ تولید سالانه 600TWh برق در آلمان برابری میکند. اگر این ظرفیت موجود را با مقادیر دستنخوردهٔ هیدروالکتریک جمع کنیم، به عدد 50TWh انرژی در هر سال، آن هم تنها از طریق انرژیهای تجدیدپذیر، خواهیم رسید.[8]
انرژی زمینگرمایی فراوان در ایسلند، به این کشور اجازه میدهد به سمت روشهای تجدیدپذیر ابتکاری حرکت کند؛ مانند روند تبدیل کربن موجود در چرخهٔ جهانی کربن به متانول، که میتواند موجب کاهش وابستگی ایسلند به سوختهای فسیلی شود.[10]
نیروی خورشیدی
![]() Source: NREL[11] |
![]() میزان در معرض آفتاب بودن کشورهای اروپایی |
میزان در معرض نور خورشید بودن در ایسلند کم است؛ با توجه به عرض جغرافیایی زیاد، پتانسیل انرژی خورشیدی محدود است. در کل سال در حدود ۲۰٪ روزها نور خورشید به مقدار کافی است. این مقدار در مقایسه با پاریس و مادرید، در فصل زمستان خیلی کمتر است.
نیروی بادی
امکانپذیر بودن احداث نیروگاههای بادی در ایسلند، در مرحلهٔ مطالعات قرار دارد. در سال ۲۰۱۲ دو توربین بادی در جنوب ایسلند نصب شد و در ۲۰۱۵ یک اطلس بادها، به نام ایسویند،[یادداشت 20] تکمیل شد.[12]
واژگان
- Nesjavellir Geothermal Power Station
- Landsvirkjun
- Index of Geopolitical Gains and Losses after Energy Transition اختصاراً GeGaLo Index
- Kárahnjúkar Hydropower Plant
- Blöndustöð
- Búrfellsstöð
- Hrauneyjafosstöð
- Laxárstöðvar
- Sigöldustöð
- Sogsstöðvar
- Sultartangastöð
- Vatnsfellsstöð
- State Electricity Authority
- National Energy Authority (Orkustofnun)
- Nesjavellir
- Reykjanes
- Hellisheiði
- Krafl
- Svartsengi
- icewind
منابع
- "The Energy Sector". November 11, 2011.
- "Energy in Iceland". Archived from the original on November 18, 2009.
- Overland, Indra; Bazilian, Morgan; Ilimbek Uulu, Talgat; Vakulchuk, Roman; Westphal, Kirsten (November 2019). "The GeGaLo index: Geopolitical gains and losses after energy transition". Energy Strategy Reviews. 26: 100406. doi:10.1016/j.esr.2019.100406.
- Sveinbjorn Bjornsson, Geothermal Development and Research in Iceland (Ed. Helga Bardadottir. Reykjavik: Gudjon O, 2006)
- "The Hydro and Geothermal History". November 11, 2011.
- 19th World Energy Congress, Sustainable Generation and Utilization of Energy The Case of Iceland (Sydney: 2004)
- Electricity Production بایگانیشده در ۲۰۱۰-۰۹-۱۳ توسط Wayback Machine, Landsvirkjun, accessed 2007-04-19)
- Helga Bardadottir, Energy in Iceland. (Reykjavik: Hja Godjon O, 2004)
- "Power Plants". November 10, 2011.
- "Technology". Carbon Recycling International. 2011. Archived from the original on 17 June 2013. Retrieved 11 July 2012.
- "PV Watts". NREL. Retrieved 2012-04-16.
- Umtalsverð virkjun vindorku á íslandi framundan. (in Icelandic)