اولتیماتوم آلمان به لیتوانی
اولتیماتوم آلمان به لیتوانی یک اولتیماتوم شفاهی بود که وزیر خارجهٔ آلمان نازی یواخیم فون ریبنتروپ آن را در ۲۰ مارس ۱۹۳۹ به وزیر خارجهٔ لیتوانی یوازس اربشیس (به لیتوانیایی: Juozas Urbšys) ایراد کرد. آلمان به لیتوانی هشدار دادند که منطقه کلایپدا را (که در پی جنگ جهانی دوم از آلمان جدا شده‌بود و در کشور تازه‌تاسیس لیتوانی ادغام شده بود) ترک کند وگرنه ارتش آلمان نازی به لیتوانی حمله خواهد کرد. لیتوانی‌ها انتظار چنین هشداری را با افزایش تنش بین آلمان و لیتوانی در طول سال‌ها، پروپاگاندای نازی‌ها در منطقه، و گسترش نفوذ نظامی آلمان داشتند. این اولتیماتوم تنها پنج روز پس از اشغال چکسلواکی از سوی آلمان نازی صادر شد.
پیش زمینه
شهر بندری مِمِل (کلایپدا امروزی) و منطقه کلایپدا جمعیت غالباً آلمانی‌زبان دارد، ولی بنابر مادهٔ ۹۹ معاهدهٔ ورسای کنترل به شکل موقت به متفقین اروپایی داده شده بود. دولت‌های فرانسه و لهستان بر آن بودند که ممل را به یک شهر بین‌المللی تبدیل کنند، و لیتوانی هم ادعای حاکمیت بر این منطقه را داشت. تا ۱۹۲۳, وضعیت شهر هنوز تعیین نشده بود، و لیتوانی در ژانویهٔ ۱۹۲۳ به آن حمله کرد و بندر را به تصرف درآورد. پس از عدم موفقیت متفقین در مذاکره با لیتوانی، امر به جامعه ملل ارجاع شد. در سامبر ۱۹۲۳، شورای اجرایی جامعه کمیته‌ای برای تحقیق در باب موضوع تشکیل داد. رای «کمیته کلایپدا» بر آن بود که منطقه جزئی از لیتوانی بشود و منطقه به صورت خودمختار اداره شود. شورای اجرایی جامعه ملل تصمیم کمیته را در ۱۴ مارس ۱۹۲۴ تصویب کرد و قدرت‌های متفقین و لیتوانی هم بعدها آن را تأیید کردند.[1]
اولتیماتوم
در ۱۹۳۹ و در پی ظهور نازیسم، آلمان اولتیماتومی به لیتوانی داد و به این کشور هشدار داد که اگر منطقهٔ کلایپدا را ترک نکند ارتش آلمان به این کشور حمله خواهد کرد. جامعهٔ ملل نیز نتوانست مانع پیوستن کلایپدا به آلمان نازی شود. از چهار کشوری که در ۱۹۲۴ در کنوانسیون کلایپدا در مورد الصاق این منطقه به لیتوانی را امضا کرده بودند، فرانسه و بریتانیا سیاست مماشات با آلمان نازی را پی گرفته بودند و ژاپن و ایتالیا از آلمان حمایت می‌کردند.
در نهایت لیتوانی مجبور شد در ۲۲ مارس به خواسته‌های آلمان تن در دهد. کلایپدا آخرین اضافات ارزی به آلمان پیش از آغاز جنگ جهانی دوم بود و این امر تنش‌ها در اروپا را تشدید کرد.
منابع
- Northedge 1986, p. ۱۰۷.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «1939 German ultimatum to Lithuania». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۹ فوریه ۲۰۱۹.