جایگاه فعال
جایگاه فعال در زیستشناسی، ناحیهای از آنزیمی است که در آن مولکولهای بستر به هم متصل میشوند و تحت واکنش شیمیایی قرار میگیرند. جایگاه فعال متشکل از باقیمانده اسید آمینه است که پیوندهای موقتی با بستر (محل اتصال) و باقی ماندهای ایجاد میکند که واکنش را کاتالیز میکند.[1] اگرچه جایگاه فعال فقط ۱۰–۲۰٪ از حجم آنزیم را اشغال میکند، :19 اما مهمترین بخش در ساختار یک آنزیم است زیرا مستقیماً واکنش شیمیایی را کاتالیز میکند. این ماده معمولاً از سه تا چهار اسید آمینه تشکیل میشود، در حالی که سایر اسیدهای آمینه موجود در پروتئین برای حفظ ساختار سوم آنزیم مورد نیاز است.
هر جایگاه فعال تکامل یافتهاست تا برای اتصال یک بستر خاص و کاتالیز یک واکنش خاص بهینه شود و در نتیجه ویژگی بالایی داشته باشد. این ویژگی با آرایش اسیدهای آمینه در جایگاه فعال و ساختار بسترها تعیین میشود. گاهی اوقات آنزیمها نیز برای انجام عملکرد خود نیاز به اتصال با برخی از کوفاکتورها را دارند. جایگاه فعال معمولاً یک شیار از آنزیم است که میتواند در یک تونل عمیق درون آنزیم قرار گیرد،[2] یا بین رابطهای آنزیمهای چند مولتی قرار گیرد. یک جایگاه فعال میتواند یک واکنش را بهطور مکرر کاتالیز کند زیرا باقیماندهها در پایان واکنش تغییر نمیکنند (ممکن است در طول واکنش تغییر کنند، اما تا پایان دوباره تولید میشوند). این فرایند با کاهش انرژی فعال سازی واکنش حاصل میشود، بنابراین بسترهای بیشتری انرژی کافی برای انجام واکنش دارند.[3]
منابع
- Srinivasan, Bharath (2020-09-27). "Words of advice: teaching enzyme kinetics". The FEBS Journal. doi:10.1111/febs.15537. ISSN 1742-464X.
- Pravda L, Berka K, Svobodová Vařeková R, et al. (2014). "Anatomy of Enzyme Channels". BMC Bioinformatics. 15: 379. doi:10.1186/s12859-014-0379-x. PMC 4245731. PMID 25403510.
- Srinivasan, Bharath (2020-09-27). "Words of advice: teaching enzyme kinetics". The FEBS Journal. doi:10.1111/febs.15537. ISSN 1742-464X.