حیاط خلوت (رمان)

رمان حیاط خلوت نوشته فرهاد حسن زاده یک رمان فارسی ست که در سال ۱۳۸۲ در نشر ققنوس منتشر شد.[1]

به گواه جوایز و نامزدیها، حیاط خلوت یکی از بهترین رمانهای فارسی درباره بازماندگان و دوره پس از جنگ ایران و عراق است.

نامزدیها و جوایز

خلاصه داستان

این رمان درباره چند دوست است که در آبادان زندگی می‌کردند و دوران کودکی خود را در شهر آبادان گذراندند. با شروع جنگ ایران و عراق، هر کدام از این نوجوانها به شهری مهاجرت کردند و از هم دور افتادند؛ ولی بعد از ۱۲ سال با انتشار یک آگهی که عکس "آشور" را به عنوان گم شده و دچار اختلال حواس معرفی میکرد، همه دوستان دوباره در آبادان دور هم جمع شدند. «آشور» شخصیت اصلی داستان جانباز است. خاطرات و شخصیتش چنان با جنگ آمیخته که هم جدایی از جنگ برایش در حکم مرگ است و هم ماندن در آن. او به همراه خواهرش، شریفه، و پسر ۱۱ساله ای که شاهد نام دارد و او را برادر خود معرفی می‌کند، در آبادان و در مدرسه‌ای متروکه، زندگی می‌کنند. برخلاف آشور، دوستان‌اش که در جنگ نبوده‌اند، هرکدام به نحوی و در جاهایی دور از هم به زندگی‌شان ادامه می‌دهند و به آن عادت هم کرده‌اند. به همین سبب است که نمی‌توانند و حتی نمی‌خواهند دوباره به شهرِ جنگ‌زده‌شان، که دیگر همان نیست که در جوانی‌شان بود، بازگردند.[2]

بازخوردها

حسن پارسایی، منتقد ادبی درباره این رمان گفته:[3]

این داستان از نظر زیبایی شناسی ظرفیت معنادار، چالش برانگیز و دلالت‌گری دارد. نویسنده موفق شده 6 کاراکتر خود را به خوبی شخصیت‌پردازی کند و علاوه بر پرداختن به لایه‌های بیرونی، لایه‌های درونی داستان را مورد توجه قرار دهد. این احتمال وجود دارد که نویسنده یکی از شخصیت‌های داستان و 6دوستی است که بعد از سال‌ها با هم روبرو می‌شوند. این داستان بهانه نویسنده برای بازگشت به گذشته و خاطرات خود بوده است.

همچنین نقد محمود رنجبر با نام "خوانش باختینی حیاط خلوت" که درباره این رمان نوشته شده در چهاردهمین دوره جشنواره نقد کتاب برگزیده شد. چکیده این نقد به شرح زیر است[4]

«حیاط خلوت» نوشته فرهاد حسن زاده، یکی از رمان های برگزیده جشنواره ادب پایداری است. این رمان از جمله آثار متفاوت در حوزه ادبیّات پایداری به شمار می رود. نگرش انتقادی به تبعات جنگ و حذف ارزش های برآمده از این واقعة سیاسی، اجتماعی، رمان مذکور را به اثری قابل تأمّل از منظر حوزه انسان شناسی و جامعه شناسی ادبیّات بدل می کند. از سوی دیگر، تجربه مبتنی بر زیست جهان نویسنده در زبان و اجتماع پس از جنگ، موجب بازتاب کیفیات زندگی و چگونگی تحوّلات فکری شخصیّت های این رمان شده است. هدف این پژوهش، بازخوانی رمان حیاط خلوت با رویکرد میخائیل باختین است. نتایج این خوانش نشان می دهد که در این رمان، حرکتی کارناوالی از سوی شخصیّت ها برای ویرانگری نظم برساختة حاکمیت جامعة پس از جنگ صورت می گیرد. در این حرکت نشانه های متفاوت گفتگو، خنده، اعتراض، چند صدایی و نقیضه پدیدار می شود که نشان دهندة جنبه هایی از کیفیت زندگی انسان معاصر است.

منابع
  1. «ح‍ی‍ات خ‍ل‍وت». opac.nlai.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۰. کاراکتر zero width joiner character در |عنوان= در موقعیت 2 (کمک)
  2. «حیاط خلوت». کتاب گویا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۰.
  3. Behnegarsoft.com (۲۰۱۰-۰۳-۰۷). «رمان». خبرگزاری کتاب ايران (IBNA). دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۰.
  4. «خوانش باختینی رمان حیاط خلوت». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۲-۲۰.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.