خرمای پیارم
پیارُم (Piarom or Pyarom) نام یکی از انواع خرماهایی است که در شهرستان حاجی‌آباد استان هرمزگان کشت می‌شود.
رقم پیارم از نوع تجاری و درجه یک بوده که به دلیل کیفیت مناسب و بازارپسندی یک رقم خاص صادراتی محسوب می‌شود. این محصول تاکنون به خوبی توانسته توجه بازارهای جهانی را به خود جلب نماید.پوست نازک این خرما به رنگ قهوه‌ای تیره و با توجه به اینکه گوشت و پوست آن کاملاً به یکدیگر چسبیده‌اند، ظاهری زیبا و مطلوب دارد و فرایند شستشوی آن نیز به صورت کامل صورت می‌گیرد و با توجه به اینکه عمده قند موجود در آن از نوع فروکتوز می‌باشد به راحتی و سرعت در سوخت‌وساز بدن استفاده شده و کسانی که یک بار این خرما را مصرف کرده‌اند به خاطر طعم بسیار خوب و ظاهر مطلوب و سایر خواص غذایی آن معمولاً مصرف‌کننده دائمی این خرما می‌شوند.
خرمای پیارم سرشار از مواد قندی، پروتیینی و سایر مواد معدنی بوده و از ارزش غذایی بالایی برخوردار است و به دلیل تحمل زیاد نخل آن در برابر شوری، در سطح وسیعی از باغات حاجی‌آباد کشت شده‌است.
روستاهای منطقه طارم زمین،( سرچاهان، تذرج، معدنوئیه، شهدادی، برآفتاب، و درآگاه، گهکم، گنج ،دشت سید جوزر،)و دهستان بالا و پایین از منطقه دراگاه جائین،کهه از منطقه فارغان … در شهرستان حاجی‌آباد از نقاط عمدهٔ تولید خرمای پیارم هستند. متأسفانه کشت بی‌رویه و بدون برنامه‌ریزی نخل پیارم آینده این خرمای محبوب را با خطری جدی مواجه نموده‌است. چراکه سطح زیر کشت پیارم با توسعه بازاریابی جهانی برای این خرما هماهنگی ندارد. دور از انتظار نیست خسارت سرمایه‌گذاری نسنجیده در این زمینه و کشت بی‌رویه این محصول دامن گیر باغداران جدید خواهد شد. هرچند خاص بودن کیفیت این رقم در شهرستان حاجی‌آباد نسبت به سایر نقاط کشور این خسارت را به حداقل خواهد رساند. برداشت این خرما از اول شهریور ماه آغاز شده و تا آخر آبان‌ماه ادامه دارد.
از نمونه اقدامات نسنجیده در عرصه توسعه بازار هدف متناسب با سطح زیر کشت نخیلات می توان به رقم های مضافتی،شاهانی،فرکان،خاصویی اشاره کرد
متأسفانه باغداران کم تجربه اقدام به هزینه های زیاد جهت افزایش بهره‌وری نخیلات خود می کنند و از صرفه اقتصادی غافل می شوند.
نحوه کاشت درخت خرمای پیارم
این نوع خرما با کاشت پاجوش آن که در حاجی‌آباد به آن فصیل (به فتح ف) می‌گویند (در جنوب کشور، به پاجوش درخت نخل فسیل و در دشتستان بوشهر به آن دمیت(Demit) می گویند) تکثیر می‌شود؛ و نحوه آن به این صورت است که فصیل‌هایی را که به تنه درخت مادر چسبیده‌اند توسط یک استادکار با ابزاری مانند دیلم بادقت و حساسیت خاصی از تنه درخت مادر جدا می‌کنند به نحوی که به فصیل و مادر آن اسیب جدی وارد نشود چرا که محل اتصال فصیل با درخت مادر یک ریشه تغذیه‌ای است که در واقع همان وظیفه ناف در پستانداران را انجام می‌دهد، سپس هریک از فصیل‌ها را دریک چاله قرار داده و اطراف آن را با خاک نرم پر می‌کنند، بعد فصیل تازه کاشته شده را آبیاری می‌کنند.
ثمردهی و گرده‌افشانی
به علت خنک تر بودن مناطقی که خرمای پیارم در آن کاشته می‌شود نسبت به سایر مناطق خرماخیز، درخت پیارم برای اینکه به باردهی و ثمردهی کامل برسد زمان بیشتری احتیاج دارد که این زمان در روستاهای شهرستان حاجی‌آباد متفاوت است، مثلاً در روستاهای شمال حاجی‌آباد از قبیل روستاهای دهستان پایین و بالا، تنگدوئیه و نیزار که هوا بسیار خنکتر است زمان به ثمر نشستن فصیل پیارم نسبت به روستاهای جنوبی حاجی‌آباد از قبیل گهکم بیشتر است و گاهی تا ده سال بعد از کاشت فصیل باید برای به ثمر نشستن آن منتظر ماند که البته این خود شاید دلیلی بر کیفیت برتر این نوع خرما باشد.
فصل به ثمر نشستن پیارم در روستاهای توابع شهرستان حاجی‌آباد از اوایل اسفند شروع وتا پایان فروردین و در روستاهای شمال شهرستان تا اواسط اردیبهشت نیز ادامه دارد. پس از ثمردهی درخت در اواخر زمستان و اوایل بهار به مانند سایر ارقام خرما باید خوشه‌های درخت پیارم که در حاجی‌آباد به آن پنگ می‌گویند را گرده افشانی کنند.
به این گرده‌ها که باید از درخت نر برداشت شده و بر روی پنگ درخت پیارم گذاشته شود اصطلاحاً «هوار» می‌گویند و بطور کلی فصل گرده افشانی را فصل هواردهی می‌نامند.
فصل برداشت
از اوایل مرداد ماه چغاله خرمای پیارم که به آن کُنگ (به ضم ک) می‌گویند از رنگ سبز به رنگ زرد تغییر رنگ داده و این تغییر رنگ همراه با کمی شیرین تر شدن کنگ می‌باشد. از اواخر مرداد و اوایل شهریور نیز کنگ زرد، کم کم تبدیل به رطب می‌شود که دارای مزه‌ای بسیار خوش طعم و خوشمزه است که به جرات می‌توان گفت در بین تمامی رطب انواع خرماها از جایگاه بالاتری برخورداراست و افرادی که از این رطب مصرف کرده‌اند به آن اعتراف می‌کنند. از اواخر شهریور رطب پیارم کم کم مقداری از آب و رطوبت خود را از دست داه و خشک می‌شود که بستگی به آب و هوای روستا و آن منطقه آماده برداشت می‌شود که این برداشت محصول تا اوایل آبان ماه نیز ادامه دارد.