دهستان دهشیر
دهشیر، دهستانی است از توابع بخش مرکزی شهرستان تفت در استان یزد ایران. ویکی از مناطق دارای جاذبه گردشگری میباشد.
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | یزد |
| شهرستان | تفت |
| بخش | مرکزی |
| جمعیت | ۳٬۱۷۳ نفر (سرشماری ۱۳۸۵) |
جمعیت
براساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۳٬۱۷۳ نفر (۱٬۰۴۷ خانوار) بوده‌است.دهشیر از نگاه ایرج افشار ده شیر آبادی مشهور اما کم مایه‌ای است بر سرراه ابرقو. نام ان درکتب به صورت "قریه شیر"نیز امده است. علی الظاهر هر نامش ماخوذ از نام "شیرکوه"است. قدیمترین ذکر آن در تارخ جدید یزد ص ۱۳۳ جامع مفیدی دیده می‌شود و بنا برضبط آن خواجه شمس الدین محمد تازیکو چون "مسجد چهل محراب" را در شهر یزد بساخت چهار دانگ از قریه (دهشیر) را بران وقف کرد.ازجنگاوران این دیارکهن می‌توان به افرادی چون : نایب جعفر مظفری درخشان اشاره کرد ، سخیرو تصرف باغ خان یزد ازمهم‌ترین اقدامات نایب جعفربه شمار می‌آید.
محمد مفید مستوفی در جامع مفیدی در خصوص ابادانی وعمارت ده شیراطلاع مفیدی به دست می‌دهد وان اینست که چون مبارزالدین محمدمظفرقصد تسخیر ولایت فارس از راه ابرقوکرد و به موضع "ده شیرکهنه"رسید چند روز توقف کرد و آنجا را چون ویران و کم آب دید نذر کرد که اگر به فتح نائل شود در آن موضع قناتی حفر کند و ده وسیع سازد. پس در بازگشت قناتی جاری ساخت و ده شیر را بنا کرد" و خانقاه عالی بساخت و آن ده را براینده و رونده وقف فرمود و چنان مقرر کرد که حاصل آن تمامی صرف اخراجات و اطعام فقرا و مساکین بوده باشد و حال تحریر این نسخ که سنه تسع و سبعین و الف است آن قریه روبه خرابی نهاد و مجاوران و ساکنان به عسرت و تنگی گرفتار گردیده‌اند و حاصل محل مزبور که نقد و جنس قریب بیست و پنج تومان می‌شود به ناحق و به غیرمصرف می گردد". جامع مفیدی
در ده شیر آثار مهمی نیست که حکایت از گذشته آن بنماید آنچه قابل معرفی است عبارت است از: رباط - مسجد - قدمگاه - سنگ قبرآغابیجه-برج خانه حبیب نصرالله بن زین العابدین
رباط
این رباط که اکنون پاسگاه ژاندارمری است درقرن سیزدهم هجری به امر شاهزاده محمد ولی میرزا که در ۱۲۳۶به حکوکت یزد رسید بنا شد. دارای سردر دوطبقه‌ای از آجراست وقسمتی از ان ویران گردیده.
در محراب مسجد ده شیرسنگ مرمری به اندازه ۱۲۶*۶۵ سانتی‌متر نصب است که در اطرافش ایات قرانی و در وسط نقش سرو وقندیل نقر شده وعبارت تاریخ ان بدین شرح است:
"بانی این مسجد حاج الحرمین الشریفین حاج علی نقی وقف کرد بران ثلث از یک روزشبان از مزرعه اردونک که مداران ده روز وشبان میباشد که محصول ان صرف فرش وروغن چراغ وتعمیرمسجد مزبور نمایند.عمل استادعباس تحریرا فی سنه ۱۲۳۴".
قدمگاه
در بنایی عادی که قدمگاه شهرت دارد بنا برذکر اقای معصومی تخته سنگی منقوش ومحکوک نصب بوده‌است که ربوده‌اند.
از توصیفی که ایشان از برامدگی دو "پستان مانند"برسنگ می‌کرداحتمال میرود که ازسنگ قبرهای قرن پنج وششم هجری بوده‌است که در میبد وسانیچ وبافق ورباط پشت بادام دیده ایم ووصف ان در کتاب امده است .
سنگ قبر اغا بیجه
در قبرستان ده یک سنگ قبر مرمر به اندازه ۱۶۷*۴۳وارتفاع ۳۰ سانتی‌متر دیده شد که بران نام صاحب قبرچنین ضبط است:
"وفات مرحومه اغا بیجه بنت مغفرت پناه خواجه شرف الدین حسن یزدی بتارخ شهر جمادی‌الاول لسنه اربعین والف."
نام شخصی از این ابادی (دهشیر) که استادبقول خودش برسرسفره اونشسته وشلغم پخته‌ای وشولی(نوعی اش) ورب انا و ارده لذیذخورده حاج امان الله ملا معصومی میباشد.[1]