دوشکستی

دوشکستی یا ضریب شکست مضاعف (به انگلیسی: Birefringence) یک خاصیت نورشناختی موادی است که ضریب شکست آن‌ها به قطبش و جهت انتشار نور وابسته‌است.[1] بلورها با ساختار بلوری نامتقارن و پلاستیک تحت تنش از خود دوشکستی بروز می‌دهند.مواد نوری ناهمسان گرد به عنوان موادی که ضریب شکست مضاعف دارند شناخته می‌شوند. ضریب شکست مضاعف اغلب به صورت حداکثر تفاوت بین شاخص‌های انکساری بروز داده شده به وسیله مواد به صورت کمی تعیین می‌شود. کریستال‌ها با ساختار بلوری نامتقارن و پلاستیک تحت تنش از خود دوشکستگی بروز می‌دهند. ضریب شکست مضاعف ایجادکننده پدیده انکسار مضاعف است که به موجب آن یک شعاع نور زمانی که در بالای یک ماده که ضریب شکست مضاعف دارد قرار می‌گیرد به وسیله عمل پلاریزاسیون به دو پرتو با مسیرهای متفاوت از نظر کمی تقسیم می‌شود. این پدیده برای اولین بار در سال 1669 توسط یک دانشمند دانمارکی به نام Rasmus Bartholin توصیف شد که او این پدیده را در کلسیت که کریستالی با قوی‌ترین ضریب شکست مصاعف است مشاهده کرد. با این حال این پدیده در آن زمان مورد توجه قرار نگرفت تا قرن نوزدهم که Augustin jean Fresnel این پدیده را توصیف کرد. در صورتی که یک ماده دارای دو یا چند ضریب شکست در جهات مختلف باشد پدیده ای به نام ضریب شکست مضاعف در آن به وجود می آید به این ترتیب که هنگام ورود یک دسته نور به داخل آن این شعاع به دو شعاع که یکی از قوانین عادی شکست نور پیروی کرده و دیگری نمی‌کند تفکیک می‌شود. به شعاعی که از قانون شکست پیروی می‌کند شعاع عادی و به دیگری شعاع غیرعادی گویند. هر یک از این دو شعاع با سرعت‌های متفاوت که بستگی به ضریب شکست ماده برای هر یک از آن‌ها دارد حرکت خواهد کرد. از طرفی هر یک از این شعاع‌های پلاریزه شده صفحه ای بوده و بر هم عمودند. مواد تک محوری : در برخی مواد کریستالی جهت یا محوری وجود دارد که در آن جهت نور غیرپلاریزه به دو جز تفکیک نمی‌شود. مواد دو محوری : دو محور وجود دارد که این خاصیت را دارند. این ترکیبات در اصطلاح بلورهای دو محوری نام دارند.

نور با قطبش موازی (s) ضریب شکست متفاوتی با نوری که قطبش عمود دارد (p) می‌بیند و بنابر قانون اسنل در زاویه متفاوتی شکسته می‌شود
یک بلور کلسیت که روی یک کاغذ با خطوط آبی است. مشاهده می‌شود که این خطوط دوبار شکسته شده‌اند
نگاره‌ای از ضریب شکست مضاعف پرتوهای لیزر در حالی که از طریق یک کانی کلسیت عبور می‌کند ، برخی از اثرات فلورسنس نیز وجود دارد.

جستارهای وابسته

منابع

کتاب ساختمان فیریکی الیاف . دکتر حقیقت کیش

  1. "Olympus Microscopy Resource Center". Olympus America Inc. Retrieved 2011-11-13.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دوشکستی موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.