دیسک بلوری
دیسکهای Blu-ray -اسم blu-ray یک کلمه منتسب برای blue laser(لِیزِر آبی)است که درواقع violet laser(لیزر بنفش)می باشد.- توسط انجمن دیسک Blu-ray، گروهی از شرکت‌های ارائه دهنده لوازم الکترونیکی، سخت‌افزار کامپیوتر(computer hardware)، و شرکت‌های تولیدکننده تصاویر متحرک ایجاد گردید. در ۱۹ فوریه سال ۲۰۰۸ بیش از ۴۵۰ عنوان دیسک Blu-ray در ایالات متحده آمریکا و بیشتر از ۲۵۰ عنوان نیز در ژاپن منتشر شد. در تکاپوی فرمتهای دیسکهای نوری با ظرفیت بالا، دیسک Blu-ray با فرمت HD-DVD رقابت کرد. در آن زمان توشیبا شرکت اصلی حمایت‌کننده HD-dvd تولید و شرکت‌ها و بازار پخش‌کننده و ذخیره‌کننده‌های HD-DVD به سمت دیگر حمایت کنندگان آن هدایت می‌شد. در سال ۱۹۹۸ HDTV در بازار مصرف پدیدار گشت اگر چه به‌طور عمومی پذیرفته شده نبود و پخش و ضبط در آن‌ها گران تمام می‌شد. در واقع وسیله‌ای که رمزنگاری HD بر روی آن‌ها منطبق شود مورد نیاز بود، در حالی که VHSهای شرکت JVC و HDCAMهای شرکت سونی این امکان را دارا بودند، به دلیل استفاده از طول موج کمتر لیزر، چگالی بیشتر در رسانه‌های نوری ممکن شد. در زمانی که شرکت شوجی ناکامورا توانست نسخه آزمایشی دیود لیزر آبی را ابداع کند، که این باعث آغاز مرافعه تجاری طویلی گردید.
 | |
 | |
| نوع رسانه | دیسک نوری با چگالی بالا |
|---|---|
| کدگذاری | MPEG-2، اچ.۲۶۴/امپگ-۴ ای‌وی‌سی و VC-1 |
| گنجایش | ۲۵ گیگابایت (یک‌لایه) ۵۰ گیگابایت (دولایه) |
| ساز و کار خواندن | لیزر ۴۰۵ نانومتری: ×۱ در ۳۶ Mbit/s ×۲ در ۷۲ Mbit/s ×۴ در ۱۴۴ Mbit/s ×۶ در ۲۱۶ Mbit/s ×۱۲ در ۴۳۲ Mbit/s |
| توسعه‌یافته توسط | انجمن دیسک بلو-ری |
| کاربرد | نگهداری داده، ویدئو با کیفیت بالا صدای با کیفیت بالا بازی‌های پلی‌استیشن ۳ بازی‌های پلی‌استیشن ۴ و بازی‌های اکس‌باکس وان |
تعریفی از دیسک بلو-ری
دیسک بلو-ری (دیسک بلو-ری یا BD) نام یک نوع دیسک نوری است. در حال حاضر بلو-ری بیشتر برای ذخیرهٔ ویدئو با وضوح بسیار بالا به‌کار برده می‌شود.
انواع دیسکهای بلو-ری
دیسکهای بلو-ری از نظر ظاهری شبیه دیسکهای دی‌وی‌دی و سی‌دی هستند و از لحاظ گنجایش، به دو نوع تقسیم می‌شوند:
- دیسکهای بلو-ری یک‌لایه که گنجایششان ۲۵ گیگابایت می‌باشد.
- دیسکهای بلو-ری دولایه که گنجایششان ۵۰ گیگابایت است.
تفاوت بلو ری با دی وی دی و سی دی
دی وی دی و سی دی با اشعه قرمز (فروسرخ) کار می‌کنند اما بلو ری با اشعه آبی (فرابنفش) کار می‌کند.
دیسکهای که از تکنولوژی اصلی هستند عبارتند از:
- تی دی کی
- ای میشن
- تی گیت
- دلکین
- دیوایس
- سونی
نام Blu-ray از لیزر آبی بنفشی که در آن برای ذخیره و بازیابی استفاده می‌شود گرفته شده‌است. به موجب اینکه این نوع لیزر دارای طول موج کوتاهتری (405 nm) می‌باشد در نتیجه داده‌ها و اطلاعات بیشتری نسبت به فرمت دیسکهای DVD که دارای لیزر قرمز (650 nm)هستند، را می‌توان روی دیسکهای Blu-ray ذخیره نمود. یک Blu-ray دولایه توانایی ذخیره ۵۰ گیگابایت، بیشتر از ۵ برابر ظرفیت یک دیسک DVD دو لایه را دارد.
رقابت با HD-DVD
این دو فرمت برای بهره بیشتر در بازار در حال رقابت می‌باشند و تا زمانی که به‌طور مشخص و آشکار موقعیت بهتر یکی از آن‌ها غلبه بر دیگری نکرده‌است، این رقابت ادامه خواهد داشت. امروزه دیسکهای DVD استاندارد به درستی با HD-DVD تطبیق داده نشده‌اند از زمانی که حجم آن‌ها محدود می‌باشد و این به سبب استفاده از تکنولوژی لیزر قرمز با طول موج بلند می‌باشد. اخیراً لیزر آبی با طول موج کوتاه تر بر این مشکل فائق آمده‌است. این لیزرها به چگالی بیشتری از اطلاعات و در نتیجه ظرفیت نگهداری بیشتر روی دیسک، حدود ۳ تا ۱۰ برابر بیشتر از ظرفیت دیسکهای یک لایه یک طرفه می‌باشند. دو رقیب برای به برتری در آینده وجود دارند که به شرح زیر است: Blu-ray با BD (دیسکهای Blu-ray)مشخص می‌شود. این فرمت توسط شرکتهایی چون سونی و ماتسوشیا (پاناسونیک) هیتاچی و فیلیپس ایجاد گردید.HD-DVD این فرمت بر پایه فرمت DVD شکل گرفته‌است. این فرمت توسط شرکتهایی چون توشیبا و NEC و سانیو شکل گرفته‌است. این رقابت به مشابه رقابت فرمتهای VHS و BetaMax در گذشته می‌باشد با این تفاوت که رقابت Blu-ray و HD-DVD بر پایه ظرفیت و پیچیدگی آن‌ها است. Blu-ray دیسک به ترتیب ۲۵ و ۵۰ گیگابایت در دیسکهای یک لایه و دولایه در حالی که HD-DVDها ۱۵ و ۳۰ گیگابایت در دیسکهای یک لایه و دو لایه خود عرضه کرده‌اند. برتری Blu-ray در حجم بالای آن می‌باشد و برتری HD-DVD در همخوانی آن با نسل فعلی دیسکهای DVDها با تغییرات محدود در نوع تولید می‌باشد و در نتیجه انتظار می‌رود قیمت ارزانتری نسبت به Blu-ray داشته باشد. دیسکهای Blu-ray گرانتر اما حجم بیشتری از اطلاعات را در خود ذخیره می‌نمایند. همچنین این تفاوت در پخش‌کننده‌های آن‌ها نیز وجود دارد به‌طور مثال پخش‌کننده پایونیر حدود ۱۸۰۰دلار قیمت دارد که نزدیک به ۶۰۰ دلار از قیمت آن مربوط به لنز دستگاه به خاطر تکنولوژی جدید آن می‌باشد.
پایان رقابت Blu-ray با HD-DVD
بعد از چند سال از گذشت رقابت بین دو فرمت در سال ۲۰۰۸ میلادی فرمت HD-DVD مغلوب این رقابت شد.
توشیبا یکی از حمایت کنندگان فرمت HD-DVD رسماً اعلام کرد که توسعه این فرمت را متوقف و دیسکهای مبتنی بر این فرمت را عرضه نخواهد کرد بسیاری از فروشگاه‌های عرضه‌کننده دیسکهای HD DVD نیز از فروش آن‌ها اجتناب کردند و اندک شرکت‌های حامی این فرمت نیز مجبور به پیروی از فرمت رقیب یعنی Blu-ray شدند و توشیبا نیز صدها میلیون دلار روی HD-DVD خسارت دید.
یکی از دلایل پیروزی فرمت Blu-ray، حمایت بزرگترین شرکت‌های فیلم‌سازی از این فرمت است. هنگامی که استودیو برادران وارنر عنوان کردند که از دیسکهای Blu-ray استفاده می‌کنند، ضربه بزرگی به HD-DVD وارد آمد همانطوری‌که هم‌اکنون فقط نامی از بتاماکس باقی‌مانده‌است.
مشخصات فیزیکی
لیزر و نورشناسی
به موجب اینکه این نوع لیزر دارای طول موج کوتاهتری (۴۰۵ نانومتر) می‌باشد در نتیجه داده‌ها و اطلاعات بیشتری نسبت به فرمت دیسکهای دی‌وی‌دی که دارای لیزر قرمز (۶۵۰ نانومتر) هستند، را می‌توان روی دیسکهای بلو-ری ذخیره نمود. یک بلو-ری دولایه توانایی ذخیره ۵۰ گیگابایت، بیشتر از ۵ برابر ظرفیت یک دیسکهای دی‌وی‌دی دو لایه را دارد. اندازه کوچکترین نقطه‌ای که لیزر توانایی تمرکز روی آن را دارد به وسیله تجزیه یا پراش نور محدود می‌شود و به طول موج نور و روزنه عددی (شعاع همگرایی نور) که نور از آن عبور می‌دهد و لنزی که برای تمرکز استفاده می‌شود، بستگی دارد. با کاهش طول موج و افزایش روزنه عددی از ۰٫۶ به ۰٫۸۵ و نازکتر کردن لایه پوششی برای جلوگیری از آثار ناخواسته نوری، پرتوهای لیزر توانایی تمرکز بیشتر در یک نقطه را پیدا خواهد کرد. این امر باعث امکان ذخیره بیشتر در سطح یکسان را می‌دهند.
تکنولوژی روکش سخت (Hard-coating Technology)
به دلیل اینکه لایه‌ای که در آن اطلاعات ذخیره می‌گردد نزدیک به سطح دیسک می‌باشد، این نوع دیسک‌ها نسبت به دیسکهای DVD به خراش آسیب پذیرتر بود. اولین دیسک‌ها درون یک قاب پلاستیکی قرار می‌گرفتند. پیشرفت‌ها سرانجام توانست به وسیله یک پلیمر از این آسیب‌پذیری بکاهد و نیاز به قاب را از بین برد.
منابع
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Blu-ray». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
پانویس
پیوند به بیرون
- blu-raydisc.com بایگانی‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine Blu-ray Disc Association
- blu-raydisc.info Blu-ray Disc Association License Office
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
