رشیدخان
امیرحسین‌خان شجاع‌الدوله ملقب به رشیدخان حاکم قوچان در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بود.
قراردادهای حکومت قاجاریه
در زمان انعقاد قراردادهای آخال دو روستای فیروزه و باقر که به امپراطوری روسیه واگذار شد. رشیدخان حاکم قوچان بود.[1]
درگذشت امیرحسین‌خان شجاع‌الدوله
رشیدخان حاکم قوچان در روز یکشنبه ۳۰ مهر ۱۲۷۲ خورشیدی، برابر با درگذشت، و جنازه او طی تشریفات خاصی به مشهد منتقل و در بارگاه امام رضا در مقبره خانوادگی زعفرانلو در کنار برادر و نیاکانش دفن می‌شود. در روز جمعه ۲۶ آبان ۱۲۷۲ خورشیدی، برابر با نیز زلزله قوچان به وقوع می‌پیوندد، زلزله در شهر خرابی‌هایی بوجود می‌آورد و عده زیادی در زیر آوار کشته می‌شوند. فاصله فوت رشیدخان تا وقوع زلزله فقط ۲۷ روز بوده‌است. بدین ترتیب دو حادثه نزدیک به هم سوگواری و مرثیه‌هایی مرتبط را به وجود آورده‌است.
شعر وای وای رشیدخان
اهالی قوچان (بالاخص با همکاری اسمر همسر میر رشیدخان)، شعر «وای وای رشیدخان» را برای مرگ رشیدخان درست کردند و در مراسم سوگواری و تدفین ایشان اجرا کردند.
در واقع تمامی شعر و موسیقی اولیهٔ «وای وای رشیدخان» به زبان کردی کرمانجی و نشان‌دهنده حالات تألم و تأثر مردم محل از فوت امیرحسین خان و بعد هم حادثه زلزله ناگوار قوچان بوده‌است، اگرچه امروزه اجرای آن به مرور زمان در ردیف موسیقی شاد قرار گرفته‌است.[2]
بخشى از ترانه
امروز دو روزه للو فردا سه روزه لو رشيد نيومد للو دل ميسوزه لو...
پانویس
- دکتر افراسیاب شکفته دبیر کل انجمن فرهنگی مدنی کُردهای خراسان
- ماهنامه فرهنگی سویدا در استان خراسان رضوی شماره پیاپی ۸ و ۹
منابع
- کتاب رشیدخان سردار کل قوچان روایتی تاریخی از دوران زندگی و حکومت امیر حسین خان شجاع الدوله حاکم قوچان تألیف حجی محمد تقدیسی
- کتاب حرکت تاریخی کرد به خراسان