رشیدخان (ترانه)

وای وای رشید خان ترانه‌ای محلی است که کُرمانج‌های خراسان برای مرگ میر رشیدخان، حاکم قوچان ساختند و در مراسم سوگواری و تدفینش اجرا کردند. در زلزله قوچان که ضایعه‌ای بسیار دردناک و پر سوز بود مردم آن را در سوگ عزیزان از دست رفته خویش نیز اجرا کردند. اسمر خانم همسر رشید خان در ساخت ترانه مشارکت داشت.

در واقع تمامی شعر و موسیقی اولیهٔ «وای وای رشیدخان» به زبان کُرمانجی و نشان‌دهنده حالات تألم و تأثر مردم محل از فوت امیرحسین خان و بعد هم حادثه زلزله ناگوار قوچان بوده‌است، اگرچه امروزه اجرای آن به مرور زمان در ردیف موسیقی شاد قرار گرفته‌است.

امیر حسین خان شجاع الدوله
نوشتار اصلی: رشیدخان

رشیدخان لقبی بود که مردم کُرمانج به میر حسین خان به‌خاطر شجاعتش داده بودند. لقب «شجاع الدوله» گرچه از سوی حاکمان فارس زبان مرکزنشین (ناصرالدین شاه قاجار) به امیر و حاکم کُرمانج شمال خراسان داده شده بود، اما برای مردم در منطقه بیان لفظ کُرمانجیِ آن یعنی همان رشیدخان معمول و رایج بوده و هست.

کُردهای شمال خراسان در نواحی مرزی شمال شرق ایران، به‌عنوان یکی از نقاطی که ایران همیشه از این مسیر مورد یورش اقوام مهاجم از ناحیه خوارزم بوده‌اند. ناملایمات دردناک و دلخراش از ویژگی‌های این‌گونه زندگی بوده‌است و این ویژگی‌ها تأثیر مستقیمی بر موسیقی مردم کُرمانج نیز گذاشته‌است.[1]

متن ترانه

امروز دو روزه للو فردا سه روزه لو

رشید نیومد للو دلم می‌سوزه لو

وای وای رشیدخان سردار کل قوچان

رفتی نگفتی للو یک یاری دارم لو

در شهر غربت للو دلداری دارم لو

وای وای رشیدخان سردار کل قوچان

این رخت کِیَه للو رخت یارمه لو

می‌خوام بشورم للو با آب گلها لو

وای وای رشیدخان سردار کل قوچان

رخت حاکمه للو با چشم بشویم لو

گل بهارمه للو با چشم بشویم لو

وای وای رشیدخان سردار کرد قوچان

جستارهای وابسته
  • زمین‌لرزه قوچان (۱۲۷۲)

پانویس
  1. ماهنامه فرهنگی سویدا در استان خراسان رضوی شماره پیاپی ۸ و ۹

منابع
  • کتاب رشیدخان سردار کل قوچان روایتی تاریخی از دوران زندگی و حکومت امیر حسین خان شجاع الدوله حاکم قوچان تألیف حجی محمد تقدیسی
  • کتاب حرکت تاریخی کرد به خراسان
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.